Çeşme kelimesinin Farsçada “göz” anlamındaki “çeşm”den geldiği umumiyetle kabul edilir. Su çıkan kaynak, pınar ve gözlere “çeşm” denilmesi, bunların akıtıldığı küçük yapılara çeşme adının verilmesine sebep olmuştur. Nitekim bahçe ve bostan kuyuları yer altı sularından beslendiği takdirde bunlara su sağlayan deliklere de bugün göz denilmektedir

Özgün mimarileri ve süslemeleriyle çeşmeler, ülkemizde su mimarisinin seçkin örnekleri arasında yer almaktadır. Ülkemizin dört bir yanında kültürel mirasımızın eşsiz simgeleri arasında yer alan birbirinden farklı ve zarif çeşmeler bulunmaktadır.

2018 yılında Körfez Belediyesi ekiplerince yapılan çalışmalar ile köy içi ve köy yollarındaki çeşmelere tarihi görünümler kazandırılmaya başlanmıştır. Fen İşleri Müdürlüğü ekipleri tarafından yürütülen çalışmalar kapsamında 2018 yılında başlatılan çalışmalarda ilk olarak köylere çıkan yollar üzerindeki çeşmeler tarihi görünüme kavuşturulmuştur. Restore edilen çeşmelerin etraflarına da vatandaşların dinlenebilecekleri alanlar oluşturulması hem görsel anlamda hem de yöre halkının dinlenme ihtiyaçlarının karşılanması açısından dikkat çekici olmuştur.

Hacı İbrahim Çeşmesi

Hacı İbrahim Çeşmesi ya da diğer adıyla Kutluca Çeşmesi, Kutluca Köyü, Kıyırlı Mahallesi /Körfez adresinde yer almaktadır. Kadastro kayıtlarına göre 2683 parselde bulunur. Çeşme, Kutluca Köyü tüzel kişiliği bünyesindedir. 1841-1842 yıllarında inşa edilen çeşme 200 yıla yaklaşan tarihi ile bölgenin önemli eserlerindedir. Osmanlı kültür dönemine ait çeşmenin kitabesi ve vakfiyesi bulunmaktadır.

Kemer nişinin ortasında çeşmenin kitabesi mevcuttur. Üç satırlık kitabede Hicri 1257 tarihi okunmaktadır. Yuvarlak kemer içindeki niş yüzeyinde bir lüle görülmektedir. Çeşmenin yalağı 3 adet lahit kapağıdır. Su dolabının kapağı betondandır. Yapı grubu olarak ikinci gruptur. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca 02.02.2010 tarihinde 1293 sayılı Karar uyarınca koruma altına alınmıştır.

2016 yılında restore edilerek, bakımı gerçekleştirilmiştir. Kıyırlı Camii ile sebili arasında tarihi çeşmenin yenilenmesinde, aslına sadık kalınarak orijinal taş ve Horasan harcı gibi malzemeler kullanılmış ve yenileme sonrası çevresiyle uyumlu hale getirilmiştir. Çeşme, bölge insanının yanı sıra Eski İstanbul Yolu’nu kullanan vatandaşlar için de önemli bir duraktır.

İkram Çeşmeleri

Klasik çeşme anlayışının ötesinde, özellikle sosyal belediyecilik kapsamında 2000’li yıllardan sonra ülkemizde yaygınlaşmaya başlayan ikram çeşmeleri vatandaşlardan büyük ilgi görmektedir. 2015 yılında Körfez Belediyesi de, sosyal belediyecilik hizmetleri kapsamında ilçede kurduğu İkram Çeşmeleri ile Körfez’in farklı noktalarında vatandaşlara sıcak çorba hizmeti vermeye başlamıştır.

Mimar Sinan Mahallesi, Tütünçiftlik viyadük altı ve Hereke bölgelerinde hizmete giren ikram çeşmeleri ile hafta içi her gün sabahın erken saatlerinde vatandaşa sıcak çorba dağıtılması hedeflenmektedir. Bu çeşmeler ile günlük ortalama 2 bin 500 vatandaşa hizmet verilmesi planlanmaktadır

KAYNAKÇA

Taner Aksoy, Kocaeli Kültür Envanteri, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Kültür Yayınları, Kocaeli.2011; https://www.haberturk.com/kocaeli-haberleri/62760331-korfez-koylerine-osmanli-cesmeleri, Erişim Tarihi: 10.08.2021; https://www.milliyet.com.tr/yerel-haberler/kocaeli/ haci-ibrahim-cesmesi-restore-edildi-11710787, Erişim Tarihi: 10.08.2021; https://www.hurriyet.com.tr/korfez-de-ikram-cesmesi-akmaya-basladi-37065216, Erişim Tarihi: 10.08.2021; https:// islamansiklopedisi.org.tr/cesme, Erişim Tarihi: 10.08.2021; https:// www.kulturportali.gov.tr/portal/tarihin-taniklari-cesmeler, Erişim Tarihi: 10.08.2021.

Bora YENİHAN