İlk olarak İzmit Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu adıyla, 11 Kasım 1997 tarihinde, Işıl Kasapoğlu’nun sahnelediği William Shakespeare’in “Hamlet” oyunu ile perde açmıştır. Şehir Tiyatrosu, ülke tarihinde yerel yönetimlerin desteğiyle kurulmuş üçüncü tiyatrodur.

İzmit’te kurumsal bir tiyatro yapılanması belediyenin öncülüğünde olmuştur. Dönemin belediye başkanı Sefa Sirmen tiyatronun kuruluş faaliyetlerine destek vermiştir. Anadolu’da yerel yönetimlerin desteklediği ilk ödenekli tiyatroyu kurmak ve tiyatroyu sürekli bir kurum haline getirmek için yönetmen Işıl Kasapoğlu davet edilmiştir. Kasapoğlu, İzmit Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nun kurucu ve ilk genel sanat yönetmenidir. Şehir Tiyatrosu 1997’de çalışmalarına Seka Salonu’nda, yirmi beş kişilik bir oyuncu kadrosuyla başlamıştır. Oyuncu kadrosu için Türkiye’nin çeşitli tiyatro okullarından mezun olmuş yüz on beş kişi başvurmuş; Ahmet Levendoğlu, Şakir Gürzumar, Kenan Işık, Hayati Asılyazıcı, Hülya Nutku, Başar Sabuncu, Zuhal Olcay, Burhan Akçin ve Işıl Kasapoğlu’ndan oluşan dokuz kişilik jüri bu yirmi beş oyuncuyu seçmiştir. 1998’de açılan Süleyman Demirel Kültür Merkezi (SDKM) ile İzmit Şehir Tiyatrosu kentin iki ayrı bölgesinde sahneye sahip olmuştur. SDKM, 22 Eylül 1998 tarihinde dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in katılımıyla açılmıştır. Binanın yapımı sırasında Işıl Kasapoğlu, Duygu Sağıroğlu, Prof. Selma Kurra danışman olarak yer almışlardır. İçinde altı yüz kişilik bir tiyatro konser salonu, kütüphane, cep sineması ve oda tiyatrosu, bale-dans stüdyoları, sergi salonu ve kafeteryası bulunan SDKM teknik ve akustik alanda da zamanı itibarıyla Türkiye’nin ikinci kapsamlı kültür merkezi olma özelliğini taşır. Seka Salonu 1999 depreminde büyük hasar görünce, Şehir Tiyatrosu çalışmalarını SDKM’de sürdürmüştür.

Tiyatronun kuruluş sürecinde oluşturulan sanat politikası “devingenliği” ve “değişimi” esas alır. Işıl Kasapoğlu’na göre “tiyatroda çalışacak sanatçılar İzmit seyircisi ile karşılaşmalıydı. Bunun için tiyatro açılmadan ekip bölgeyi araştıracak, okullarla bağlantılar sağlanacak ve onlara tiyatro tanıtılacaktı. Sanayi kenti İzmit’teki fabrikalarda çalışanların oyunlara gelmesi için çalışmalar yapılacaktı. Bu şekilde seyirci oluşturmak hedeflenmiştir. Oyun politikası genel sanat yönetmeni tarafından belirlenmiş ayrıca bir “repertuvar kurulu” oluşturulmamıştır. Aristophanes, Shakespeare, Moliere, Çehov, Brecht, Dario Fo gibi dünya tiyatrosunun önemli isimleri ve onların klasikleşmiş eserleri; Turgut Özakman, Güngör Dilmen, Nazım Hikmet, Aziz Nesin, Mehmet Baydur, Bilgesu Erenus gibi yazarların yerli eserleri seçilmiştir.

Şehir Tiyatrosu, yerli tiyatro yazarlarının yetişmesini de hedeflemiş, bu hedef doğrultusunda festivaller düzenlemiştir. Uluslararası İzmit Sokak Tiyatrosu Festivali’nin üçüncü yılında çeşitli üniversitelerin tiyatro bölümleri ile ortak çalışmalar yapılarak yazar ve yönetmen adayları seçilmiştir. Paris Gare au Theatre ile gerçekleştirilen projede her iki tiyatronun önerdiği beş genç yönetmen ve profesyonel oyuncularla Paris ve İzmit’te performans oluşturulmuş, projenin ikinci ayağı da İzmit Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu prodüksiyonu olarak gerçekleştirilmiştir. Üç günlük süreçte yazarlar oyunlarını yazmış ve yönetmenler İzmit Şehir Tiyatrosu sanatçılarıyla birlikte sahnelemiştir. Bu faaliyet Şehir Tiyatrosu’nun ülkede tiyatro eğitimi veren üniversitelerle ilişkilerine katkı sağlamıştır. Şehir Tiyatrosu’nun yurtdışı platformlarla yazışma sorumluluğu Arzu Bigat Baril, yurtiçi projelerin koordinasyonu Esra Bezen Bilgin tarafından üstlenilmiştir. Bu faaliyetlerden bazıları; 1998 İspanya “Uluslararası Akdeniz Tiyatro Enstitüsü Toplantısı”, Fransaİzmit Yardım Kampanyası (1999 Depremi), İspanya/Sevilla Şehir Tiyatrosu’nun düzenlediği panel, Carmen projesidir. Bir diğer faaliyet yurtiçi ve yurtdışı turnelerdir. Turnelerle; İzmit çevresindeki illere, köylere ulaşıp seyirci potansiyelini arttırmak, tiyatro özlemi çeken Doğu, Güney ve Karadeniz bölgelerine ulaşmak hedeflenmiştir.

Günümüzde Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları; SDKM Büyük Sahne, SDKM Oda Tiyatrosu, SDKM Tatbikat Sahnesi, Gebze Osman Hamdi Bey Sahnesi ve Gölcük Kervansaray Sahnesi olmak üzere toplam beş sahnede faaliyet sürdürmektedir. Genel Sanat Yönetmeni Aydın Sigalı, yardımcısı Cafer Yiğiter’dir. Elli beş kişilik bir oyuncu kadrosuna sahiptir.

KAYNAKÇA

“İzmit Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu 1997-2002 Tiyatro’nun Seyir Defteri 1”, Yayına Hazırlayan/Metni Derleyen: Emre Koyuncuoğlu, Basım Yılmaz Ofset, 2002, Kocaeli, s. 5-27; https://tyatro. kocaeli.bel.tr [18.08.2021].

Melih YİĞİT