Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı, Müzeler Müdürlüğü’ne bağlı olarak hizmet veren Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Halk Kütüphanesi, ilk olarak İzmit çarşısında bulunan Cedit Mahallesi, Atatürk Bulvarı’nda 1998 yılında kurulmuştur. Kütüphane, daha sonra ikinci mekânı olan şimdiki yerine, yani Kozluk Mahallesi, Mehmet Ali Kağıtçı Sokağı’na taşınarak burada hizmet vermeye devam etmiştir. Kütüphanenin hizmet verdiği bina toplam 800 m² alanı kaplamakta ve binanın ilk katını SEKA Bilim Merkezi, ikinci katını ise Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Halk Kütüphanesi oluşturmaktadır. Kütüphane binası SEKA tramvay durağı karşısında yer aldığı için toplu taşıma ile ulaşımı oldukça kolaydır. Kütüphane toplantı salonu, bilgisayar alanı, müdüriyet, ikisi aktif olarak kullanılan dört balkon, kitaplık ve ders çalışma alanlarından oluşmaktadır. Bu çalışma alanları ayrı odaları değil, ortak salon içerisindeki ayrı çalışma masalarını içermektedir. Beş ayrı birimden meydana gelen kütüphanede bir yönetici, üç kütüphane personeli ve bir temizlik görevlisi olmak üzere toplam beş görevli çalışmaktadır.

Kütüphane 2021 yılı itibariyle 6000’i aktif olmak üzere 8950 üyeye sahiptir. Kütüphanenin kitap ödünç alma hizmetinden yalnızca üyeleri yararlanabilmektedir. Kitap ödünç verme işlemi üye kimlik kartıyla ya da T.C. kimlik numarasını gösteren belge ile gerçekleştirilmekte ve danışma KAYNAKLARı ve kullanıcılar tarafından sıklıkla aranan materyaller hariç, kütüphane materyali üyelere ödünç olarak verilebilmektedir. Bir seferde en fazla toplam 3 kitap alınabilmekte ve iade için 15 gün süre verilmektedir. Sürenin uzatılmasına ihtiyaç duyulması durumunda ister kütüphaneye gelerek ister internet üzerinden kitap süresi uzatma imkânı bulunmaktadır.

Kütüphane kitapları hem devlet tarafından ayrılan bütçe hem de bağışlar yolu ile elde etmektedir. Özellikle yeni çıkan kitapların takibi yapılmakta ve kütüphane kullanıcılarının talepleri de kitap temini noktasında göz önünde bulundurulmaktadır. Bu kitapların önce bir kurul tarafından incelenerek kütüphaneye uygun olup olmadığı belirlenmekte, yalnızca kütüphaneye uygun olan kitaplar rafa alınmakta ve kütüphanede çok sayıda mevcut olan kitaplar ise ihtiyacı olan köy okullarına gönderilmek üzere paketlenmektedir. Kütüphane 2019 yılında yaklaşık 16000, 2020 yılında ise yaklaşık 20000 kitaba ulaşmıştır. 2021 yılının ilk 3 ayında ise toplamda 372 yeni kitap temin edilmiştir.

Kütüphanede 2021 yılı itibariyle toplam 20374 kitap, 23000 e-kitap bulunmakta ve bu kitap sayısı yılda bir yenilenmektedir. Kitap kategorileri, genel konular, felsefe, psikoloji, din, antik çağ doğu felsefesi, modern batı felsefesi, toplum bilimleri, dil ve dil bilimi, doğra bilimleri ve matematik, uygulamalı bilimler (tıp, mühendislik, yönetim vb.), çocuk kitapları, güzel sanatlar, edebiyat ve retorik (güzel anlatım sanatı) olarak kategorilere ayrılmaktadır. Genel konular kategorisinde toplam 507 kitap, felsefe, psikoloji, din, antik çağ doğu felsefesi, modern batı felsefesi kategorisinde 1146 kitap bulunmaktadır. psikoloji, din, antik çağ doğuf, modern batı felsefesi kategorisi altında yer alan felsefe alanında 188, psikoloji alanında 744, antik çağ doğu felsefesi, modern batı felsefesi alanında 197 kitap bulunmaktadır. Din kategorisinde 1342 kitap bulunmaktadır ve bunlardan 1249’u İslam dinine aittir. Toplum bilimleri kategorisi altında ise toplumsal etkileşim, süreçler, sosyal gruplar alanında 213, kültür ve kurumlar alanı altında 168, siyasal bilimler, ekonomi, hukuk alanı altında 684, hukuk-kamu yönetimi, toplumsal hizmetler, eğitim, eğitim (çocuk), halk bilim alanında ise 1163 olmak üzere toplam 2338 kitap bulunmaktadır. Dil ve dil bilimi kategorisinde 455, doğa bilimleri ve matematik kategorisinde 555, uygulamalı bilimler (tıp, mühendislik, yönetim vb.) kategorisinde 911, çocuk kitapları kategorisinde 2162, güzel sanatlar kategorisinde 746 kitap bulunmaktadır. Edebiyat ve retorik kategorisinde yer alan Türk edebiyatı (Türk romanı, denemeler, Türk eserleri) alanında 4847, İngiliz edebiyatı alanında 1948, Alman edebiyatı alanında 296, Fransız edebiyatı alanında 411, İtalyan, İspanyol, Portekiz ve Rumen dili ve edebiyatı alanında 108, diller edebiyatı (Latince, Klasik Yunan ve diğer diller edebiyatı) alanında 556, coğrafya/tarih alanında 776, Türkiye tarihi alanında ise 926 kitap bulunmaktadır. Ayrıca biri İletişim Başkanlığı Yayınları altında oluşturulan 15 Temmuz kitaplığı, diğeri ise Kültür Yayınları adı altında oluşturulan Kocaeli koleksiyonu olmak üzere 2 koleksiyon mevcuttur.

Kütüphane halkın bilgi edinme gereksinimini karşılamasının, her düzeyde örgün ve yaygın eğitim desteği sunmasının yanı sıra başta çocuklar olmak üzere, bölge halkında okuma kültürü ve kütüphane kullanma alışkanlığı yaratmak, çocuk ve gençlerin zihinsel yaratıcılıklarını geliştirmelerini desteklemek, toplumda kültürel mirasa, sanata, bilime karşı duyarlılık oluşturmak ve bu bilinci geliştirmek adına pek çok etkinlik düzenlemektedir. Toplu okuma saatleri, anne-çocuk okuma saati etkinliği, resim boyama saati, yazar buluşmaları, masal saati etkinliği, huzurevi sakinleriyle üç ayda bir yapılan okuma saati gibi etkinlikler buna örnek olarak gösterilebilir. Huzurevi etkinliğinde manevi dede/anneanne-torun grupları oluşturularak 7’den 70’e herkesin etkinliklere katılması sağlanmaktadır. Ayrıca yazarlık okulu ve çocuk edebiyatı yazarlık okulu adıyla iki atölye bulunmaktadır. Bu atölyelere herkes başvurabilmekte ve kabul edilecek olanlar sınav ile seçilmektedir. Atölye ve etkinliklerin yanı sıra kütüphane bazı kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapmaktadır. Yakın süre içerisinde Bilsem ile ortak bir proje yapacak olan kütüphane, ayrıca bir TÜBİTAK projesinin bilim okur yazarlığına katkıda bulunacaktır.

Kütüphanenin düzenlediği en son etkinlik, Polis haftası etkinliğinde kütüphanenin üyeleri arasında bulunan, düzenli kitap okuyan emniyet teşkilatı mensubu okuyucular “Polis Haftası” münasebetiyle aranarak kutlanmış, belediye tarafından hazırlanan Mehmet Akif Ersoy’un Safahat kitabı hediyeleri adreslerine teslim edilmiştir. Kütüphane haftasında ise büyükşehir belediye başkanı Tahir Büyükakın, kütüphaneyi aktif şekilde kullanan ve en fazla kitap okuma sayısına ulaşan kullanıcılarla bir araya gelmiştir. Ayrıca sıfır atık eğitim projesi kapsamında okumanın ve kâğıdın önemini öne çıkarabilmek amacıyla özellikle alt gelir grup ailelerin yaşadığı okullar hedef kitle olarak belirlenmiş ve Kocaeli’nin tümündeki bu okullar ziyaret edilerek okullara araç tahsis edilmiştir. Böylece çocukların düzenli şekilde kütüphaneye gelmesi sağlanmıştır. Burada çocuklara müze ve kütüphane gezdirilmiş, hepsinin kütüphaneye kaydı yapılmış ve hepsine elleriyle kâğıt yaptırılmıştır. Çocuklara bir kitabın nasıl yapıldığı, kâğıt yapmanın ne kadar meşakkatli bir iş olduğu, bir kitap için ne kadar ağaç kesildiği ve bir kitabın oluşturulması için ne kadar süre gerektiği anlatılarak atık ve geri dönüşüm konusunda bilinç kazandırmak hedeflenmiştir. Bu etkinliğin bir diğer amacı ise sıfır atık eğitim projesi adı altında çocuklarda kütüphane alışkanlığı oluşturmak, kitap okuma sevgisi aşılamak ve çocukları hayatlarında ilk defa kütüphane ile buluşturmaktır. Bu proje toplam 1 yıl sürmüş, pandemi nedeniyle ara verilmiştir.

Pandemi nedeniyle alınan önlemler gereği kütüphanede yapılan etkinlik ve atölyelere ara verilmiş, ödünç verme birimine okuyucular teker teker alınmaya başlanmış, maskesiz girişler engellenmiş, kapalı raf sistemine geçilerek okuyucuların raf aralarına girmeleri ve kitaplara dokunmaları kısıtlanmış, ödünç alınan kitaplar bir süre bekletildikten sonrası raflara yerleştirilmiş, havalandırma klimalar yerine cam açılarak yapılmaya, kütüphane gün sonunda düzenli olarak dezenfekte edilerek ertesi güne hazırlanmaya başlanmış, sosyal mesafe ve dezenfeksiyon önlemleri alınarak normalde 180 kişilik olan okuma salonları pandemiye göre düzenlenerek 60 kişiye düşürülmüştür. Alınan önlemler neticesinde günlük ziyaretçi sayısı, 400’den 100’e, günlük kitap ödünç verme sayısı 40’tan 25’e, yıllık genel ortalama kitap ödünç alma sayısı 110000’den 55000’e düşmüştür. Ayrıca okuyucuların kütüphanede daha kısa süreli temasta bulunması ve işlemlerini hızlı bir şekilde halledebilmesi adına kütüphaneye gelmeden önce http://kutuphane.kocaeli.bel.tr/yordambt/yordam.php adresindeki dijital kütüphanecilik hizmetinden faydalanarak katalog taraması yapmaları ve istedikleri kitabın adını ve yazarını not alarak gelmeleri tavsiye edilmiştir.

Kütüphanenin web adresi sayesinde sistem üzerinden ödünç alınmak istenen kitabın kütüphanede olup olmadığı, kütüphanede var ise o an rafta olup olmadığı kontrol edilebilmekte ve kitabın katalog numarası öğrenilebilmektedir. İade süresi uzatma işlemi her kitap için bir defaya mahsus sistem üzerinden yapılabilmektedir. Ayrıca kitap okuma, talep etme ve ayırtma gibi işlemler de yine sistem üzerinden yapılabilmektedir. Web sitesinin yanı sıra kütüphanenin twitter @HalkKocaeli ve İnstagram @kbb.halk.kutuphanesi olmak üzere iki sosyal medya hesabından da etkinlik ve duyurulara erişilebilmektedir.

KAYNAKÇA

http://kutuphane.kocaeli.bel.tr/yordambt/yordam.php (Erişim Tarihi: 20.04.2021); tuphanesini-110-bin-kisi-ziyaret-etti-482831h.htm (Erişim Tarihi: 20.04.2021); https://www.haberts.com/kocaeli/kitapseverler-kutuphanede-sabahlayacak-h108267.html (Erişim Tarihi: 20.04.2021); https://www.kocaeli.bel.tr/tr/main/news/kultur/15/buyukse hir-belediyesi-kutuphaneleri-hizmet-ve/36376 (Erişim Tarihi: 20.04.2021); https://www.medyagazete.com/haber/kocaelide-kitapseverler-odullendirildi-131594 (Erişim Tarihi: 20.04.2021); https:// hanesi-yeni-yerinde-acildi-12446764 (Erişim Tarihi: 20.04.2021); https://www.ozgurkocaeli.com.tr/haber/6877529/buyukakin-kitap-okumaniz-gurur-verici-sizler-bu-konuda-ondersiniz (Erişim Tarihi: 20.04.2021); https://www.tekkocaeli.com/bu-kutuphane-bir-baska/ (Erişim Tarihi: 20.04.2021); Kütüphane Müdürü Nesrin Duran ile görüşme

Muhammed Bilal ÇELİK