Kocaeli Grubu Kumandanı, Milli Mücadele
Asker ve siyasetçi Kazım Özalp, 1882 yılında Makedonya’daki Köprülü şehrinde dünyaya gelmiştir. Babası Manastırlı İsmail Nazmi Bey subaylık yapmıştır. Askeri bir eğitimden geçen Özalp, Üsküp Askeri Rüştiyesi’ne yazılmış, devamında Manastır Askeri İdadisi’nde eğitimini sürdürmüş ve 1900 yılında İstanbul Harbiye Mektebi’ne başlamıştır. Askeri idadide Mustafa Kemal ile tanışan Özalp’in kendisi ile arkadaşlığı ömrünün sonuna kadar devam etmiştir. Harp Akademisi’ndeki eğitiminden sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katılmıştır. Kazım Özalp, Bulgar çetelerine karşı demiryollarını korumada etkin bir isim olmuş, II. Abdülhamid’e karşı meşrutiyeti desteklemiş, 31 Mart Vakası’nda Harekât Ordusu içinde yer almış, Arnavutluk isyanının bastırılmasına destek olmuş ve Balkan Savaşı’na katılmıştır. I. Dünya Savaşı’nın patlak vermesi üzerine Ruslara karşı başarılı mücadelelerde bulunmuştur. Birinci Dünya Savaşı’nda Van jandarma alay komutanı, seyyar jandarma tümen komutanı, 37’nci Kafkas tümen komutanı ve 60’ıncı tümen komutanı rütbeleriyle Doğu, İran, Azerbaycan ve Kafkasya cephelerinde Ruslar ve Gürcülere karşı savaşmış, Erzurum ve Kemah yakınlarında Ruslarla çarpışması sebebiyle gümüş imtiyaz madalyası almıştır. 1 Eylül 1917’de miralaylığa (albaylığa) terfi etmiştir. Haziran 1918’de altın liyakat harp ve Leopold şövalye madalyalarına layık görülmüştür. Aile ziyareti için İzmir’e gittiğinde İzmir’in Yunan işgali hadisesi gerçekleşmiş, bu sebeple Reddi-i İlhak örgütü için faaliyetlerine başlamış, Ayvalık, Soma, Akhisar’da Yunan kuvvetlerine karşı mücadele etmiş, çeşitli isyanların bastırılmasında önemli bir rol oynamıştır. Ankara’da meclisin açılması kararıyla Kazım Paşa, Karesi mebusu olmuştur. Nisan 1921 tarihinde Kocaeli grubu komutanlığına getirilmiştir. Kontrol ettiği bu grup ile Bilecik taraflarına kadar baskınlarda bulunmuştur. II. İnönü Muharebesi (1921) sonunda mürettep kolordu komutanı olarak cepheye giden Özalp, Adapazarı ve İzmit’i düşman işgalinden kurtarmıştır. Kurtuluş Savaşı’ndaBatı Cephesi’nde kolordu komutanı sıfatı ile Sakarya Muharebesi’ne katılmış ve 13 Eylül 1921 tarihinde rütbesi tümgeneralliğe yükseltilmiştir. Sakarya Savaşı’ndan sonra ise kolordu komutanlığını bırakıp meclise geri dönmüş ve 10 Ocak 1922 tarihinde milli müdafaa vekilliğine seçilmiştir. 25 Eylül 1922’de Korgeneralliğe yükseltilmiştir. Kazım Özalp, genç Cumhuriyetin ilk Milli Savunma Bakanı olmuş ve meclis başkanlığı görevinde bulunmuştur. Devrim kanunlarının tamamı da onun meclis başkanlığı döneminde hayata geçirilmiştir. İkinci kez, II. Dünya Savaşı’ndan önce Milli Savunma Bakanı olarak görev yapmıştır. Türk donanmasının güçlendirilme çalışmalarında, Hatay ve doğu sorununun çözüme kavuşmasında da deneyimleri ile etkili isimlerden biri olmuştur. Milli Savunma Bakanlığı’ndan 1939’da istifa eden Özalp, Cumhuriyet Halk Partisi yönetiminde grup başkan vekilliğinde bulunmuş ve 1950’de yapılan seçimlerde Van’dan milletvekili çıkmıştır. Aktif siyaseti 1954 senesinde bırakan Özalp, Encümen-i Danış’in kurucu kadrosunda bulunmuştur. büyük buhranın yaşandığı 1929’da Türkiye ekonomisinin korunması adına alınan önlemler neticesinde kurulan ve aralarında TBMM başkan vekili Hasan Saka, İzmir mebusu Rahmi Köken, İzmir mebusu ve Türkiye İş Bankası genel müdürü Celal Bayar, Ziraat Bankası genel müdürü Şükrü Ataman gibi isimlerin bulunduğu Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin kuruculuğunu ve başkanlığını yürütmüştür. Anılarını Millî Mücadele isimli iki ciltlik bir eserde kaleme almış, kitap, kendisinin ölümünden sonra 1971-72 yıllarında Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlanmıştır. Farklı etkinlik alanları ile de ilgili olan Özalp, 1930’larda Galatasaray Spor Kulübü’nün fahri başkanlığını da yapmıştır. Ayrıca yurt gezileri yaparak halkın problemlerini dinlemiş, çözüm bulmaya çalışmıştır. Kazım Özalp, 6 Haziran 1968’de İstanbul’da vefat etmiştir. Cenazesi Atatürk Orman Çiftliği arazisindeki devlet mezarlığında toprağa verilmiştir.
KAYNAKÇA
https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/kazim-fikri-ozalp-1882-1968/, Erişim Tarihi 25 Ağustos 2021; https://www.msb. gov.tr/Bakanlar/Detay/orgeneral-kazim-ozalp, Erişim Tarihi 25 Ağustos 2021; http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ozalp-kazim,Erişim Tarihi 25 Ağustos 2021; https://tr.wikipedia.org/wiki/Kâzım_Özalp, Erişim Tarihi 25 Ağustos 2021 (Görsel); Vehbi Tanfer, “Kazım Özalp (1882-1968)”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 11, 1995, 163-176, s. 164; Kızılırmak, Ahmet, Askeri ve Siyasi Yönleriyle Kazım Özalp, TBMM Basımevi, 2012, s. IX, X, XI, 237; 239; 243; Kazım Özalp & Teoman Özalp, Atatürk’ten Anılar, Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1994, s. 15.
Özge ASLANMİRZA