Coğrafya

Kocaeli’nin doğusunda Sapanca Gölü kıyılarından Samanlı Dağları’nın en yüksek zirvesi olan ve ilçeye ismini veren Kartepe’ye kadar uzanan saha üzerinde yer alan Kocaeli ilçesidir. İlçe, Kocaeli Merkez ilçesine (İzmit) bağlı eski Derbent bucağı ile Merkez bucağın bir kısım arazileri üzerinde 2008 yılında kurulmuştur.

1950’lere kadar tamamen köylerden oluşan sahada ilk belediye teşkilatı Merkez bucağa bağlı Suadiye (Çepni) Köyü’nde kurulmuştur. Bunu 1960’tan sonra kurulan Derbent bucak merkezi olan Hikmetiye Belediyesi izlemiştir. Bu belediyenin adı 2001 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla “Büyük Derbent” olarak değiştirilmiştir. 1970’te Merkez bucağına bağlı Arslanbey ve Şevketiye köylerinin birleştirilmesiyle Arslanbey Belediyesi, ardından 1972’de Köseköy’de belediye kurulmuştur. 1979’da Merkez bucağa bağlı Çiftlikköy ile Uzunbey köylerinin birleştirilmesiyle Uzunçiftlik Belediyesi oluşturulmuştur. Daha sonra 1986’da Maşukiye Köyü’nde belediye kurulmuştur. 1987’de Eskieşme ve Yenieşme köyleri birleştirilerek Eşme Belediyesi, 1993 yılında da Derbent bucağa bağlı Acısu ve Uzuntarla köyleri ile Merkez bucağa bağlı Sarımeşe köylerinde belediye kurulmuştur. Bu belediyelerin, 6 Mart 2008 tarihinde kabul edilen 5747 nolu kanun ile Köseköy merkez kabul edilerek birleştirilmesiyle Kartepe ilçesi oluşturulmuştur. Ayrıca Merkez bucağına bağlı Sultaniye, Pazarçayırı ve Karatepe köyleri ile Bahçecik bucağına bağlı Örnekköy (şimdiki adı Serinlik) ve Derbent bucağına bağlı Balaban, Nusretiye, Şirinsulhiye, Avluburun, Eşme Ahmediye ve Ketenciler köyleri de Kartepe ilçesine bağlanmıştır. Böylece Kartepe ilçesi, 22’si eski belde belediyelerine ait, 10 tanesi de kırsal alanda yer alan 32 mahalleden oluşmaktadır. 301 km2 alan üzerinde 2020 yılı sonu itibariyle toplam 125974 kişilik nüfusa sahip olan ilçenin nüfus yoğunluğu 419 kişi/km2dir. Bugünkü Kartepe ilçesini oluşturan yerleşmelerin toplam nüfusu 1935’te 12 bini, 1970’te 23 bini ve 1980’de 35 bini bulunuyordu. Daha sonra hızla gelişerek, 1990’da 50 bini, 2000 yılında 75 bini ve ilçe olduğu 2008’de 88 bini geçmiştir. 2020 nüfusu yaklaşık 118 bini ilçe merkezini oluşturan mahallelerde,8 bini de kırsal mahallelerde olmak üzere toplan 126 bin kişidir. Kartepe ilçe merkezi olan Köseköy’ün denizden yüksekliği 23 m; il merkezine uzaklığı ise 12 km’dir. Kartepe ilçe merkezinin, kurulduğu tarihte (2008) 10 ayrı belediyeye bağlı 51 mahallesi vardı. O tarihte bu mahallelerin toplam nüfusu 80 bini biraz geçiyordu. 2013 yılında yapılan birleştirmelerle bu mahallelerin sayısı 22’ye indirilmiştir. 2020’de bu 22 mahallenin toplam nüfusu 118 bini bulmaktadır. Yani bu 12 yıllık süreçte yıllık ortalama %4,8’lik nüfus artışı ile sürekli büyümüştür. Aynı tarihte kırsal mahallelerin toplam nüfusu 8 bine yakındır. Bugün de 8 bini biraz geçmektedir (8180) yani, kırsal nüfusta pek bir değişim olmamıştır.

Kartepe ilçesi, İzmit Körfezi ile Sapanca Gölü arasında yer alan düzlüklerden Samanlı Dağları’nın en yüksek noktasını oluşturan (1602 m) Kartepe’ye kadar uzanan dik eğimli yamaçlar üzerinde yer alır. İlçenin coğrafi görünümüne damgasını vuran ve Samanlı Dağları’nın orta kesmine karşılık gelen bu saha ormanlarla kaplıdır. Kartepe ilçe arazilerinin %46’sı orman ve fundalıktır. Kuzeye bakan ve Karadeniz’in etkisine açık olan bu yamaçlarda yağış miktarı da fazladır. Bu nedenle arazi çoğunlukla nemli ormanlar ile kaplı bulunmaktadır. Ormanlar, dağların yukarı kesimlerinde iğne yapraklı, aşağılarda da geniş yapraklı ağaçlardan oluşmaktadır. Geniş yapraklılardan kayın ile iğne yapraklılardan kızılçam, sarıçam ve göknar en geniş yayılım gösteren ağaç türleridir.

Kartepe ilçe arazilerinin %37’si tarım alanı ve %8’i çayır ve mera arazisi, %9’u da tarım dışı arazilerden oluşmaktadır. 23 bin dekar kadar olan tarım alanlarının %66’sı tarlalardan oluşmaktadır. Tarlaların %8’i nadasa bırakılmaktadır. Tarlaların % 56’sına yem bitkileri, %42’sine de tahıllar ekilmektedir. Geri kalanda da yağ bitkileri ve bakliyat üretilmektedir. Tarım arazilerinin %30’unu meyve bahçeleri oluşturmaktadır. Meyveliklerin %30’unu fındık, %15’ini armut bahçeleri oluşturmaktadır. Ayva, kiraz, ceviz ve elma bahçelerinin toplam içerisindeki oranları %10 civarındadır. Yöreye özgü Eşme ayvası ülke çapında tanınan bir türdür. Erik, incir, kestane ve vişne yetiştirilen diğer meyvelerdir. Tarım arazilerinin %5’ini de sebze bahçeleri oluşturmaktadır. En fazla alan ayrılan sebzeler sırasıyla; sivri biber, sofralık domates ve taze fasulyedir. Diğer pek çok sebzeden de bir miktar üretilmektedir. Kartepe ilçesinin özellikle kuzey kesimlerindeki kırsal mahallelerde hayvan yetiştiriciliği de yapılmaktadır. İlçede 7500 kadar sığır, 3400’ü koyun, 600 kadarı da keçi olmak üzere 4 bin kadar davar bulunmaktadır. Yıllık 200 bin kadar da tavuk yetiştirilmektedir.

Kartepe ilçesinde irili ufaklı birçok sanayi kuruluşu yanında, ülkemizin öncü sanayi kuruluşları da yer almaktadır. Sanayi kuruluşları ilçenin geneline yayılmış olmakla birlikte, özellikle Arslanbey organize sanayi bölgesi ile Köseköy ve Uzunçiftlik bölgesinde yoğunlaşmıştır. 141 hektar büyüklüğündeki Arslanbey organize sanayi bölgesinde toplam 46 sanayi parseli vardır. OSB’ndeki firmalar çoğunlukla ağaç ürünleri, mantar, kauçuk, plastik, ana metal, fabrikasyon metal ürünleri sektöründe yer almaktadır. 1985’te kurulmuş olan Kartepe sanayi sitesinde 315 firma yer almakta 1500’e yakın kişi çalışmaktadır.

Sapanca Gölü’nün güneybatı kıyısında yer alan Kartepe ilçesi, doğal güzellikleri yanında İstanbul’a en yakın kayak ve kış turizmi merkezi olan Kartepe’ye de sahip olması nedeniyle, ülkemizin önde gelen tatil bölgelerinden biridir. Ulaşım kolaylığı nedeniyle, özellikle çevre şehirlerden çok fazla ziyaretçi çekmektedir. İlçenin merkezine yaklaşık olarak 16 km uzaklıkta olan Kartepe Kayak Merkezinde 5 yıldızlı The Green Park Hotel yer almaktadır. Sapanca Gölü’ne dökülen derelerin ormanlarla kaplı vadileri boyunca uzanan doğal güzelliklerin yanıbaşındaki Maşukiye’de, göl kıyısında çok sayıda otel ve konaklama yeri bulunmaktadır. Burada, özellikle Aygır Deresi, Alabalık Vadisi ve kayın ağaçları ile kaplı ormanlık alandaki Kuzuyayla Tabiat Parkı görülmeye değer yerlerdir. Sapanca Gölü’nün kuzey kıyısında yer alan Eşme ve Uzuntarla’daki gezip görmeye değer yerler yanında, 2 bin dönümden oluşan doğal yaşam parkında 66 türde yaklaşık 750 hayvanın bulunduğu Ormanya, ilçenin önemli turizm noktaları arasında yer alır. Soğuksu Piknik Alanı, Sarımeşe Ormanları ve ilçe merkezine yaklaşık 20 km uzaklıktaki Tökeli İmre Anıtı ilçenin diğer turizm değerleridir.

KAYNAKÇA

Turgut Bilgin, Samanlı Dağları, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını No: 1294, İstanbul 1967; Kocaeli İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü 2020 Faaliyet Raporu; Kocaeli İli Arazi Varlığı, T.C. Başbakanlık, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, İl Rapor No: 16, Ankara, 1995; DİE Genel Nüfus Sayımları ve 2000 yılı sonrası için TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS); Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, (2020). Kocaeli İli Maden ve Enerji KAYNAKLARı, Ağustos 12, 2021 tarihinde MTA internet Sitesinden alınmıştır: https://www.mta.gov.tr; Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) Yayınları, Ankara (ilgili yıllara ait nüfus istatistikleri) https://www. tuik.gov.tr/; Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Merkezi Dağıtım Sistemi (MEDAS), Bitkisel Üretim ve Hayvancılık İstatistikleri veri tabanları, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr; Resmî Gazete, Sayı 26824, Tarih 22 Mart 2008: 6 Mart 2008 Tarihinde Kabul edilen 5747 No.lu “Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”.

Ali YİĞİT

 

Tarih, İdari Durum

Kocaeli’ne bağlı ilçe ve bünyesinde Köseköy, Uzunçiftlik, Uzuntarla, Eşme, Acısu, Maşukiye, Büyük Derbent, Arslanbey, Sarımeşe ve Suadiye gibi yerleşimleri barındıran yerleşim birimidir. 22 Mart 2008 tarih ve 26824 sayı ile Resmî Gazete’de yayımlanan ve yürürlüğe giren 5747 sayılı büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde ilçe kurulması ve bazı kanunlarda değişiklik yapılması hakkında kanunun 1/32. maddesi gereğince daha önce ilk kademe belediyesi statüsünde olan Uzunçiftlik, Uzuntarla, Eşme, Acısu, Maşukiye, Büyükderbent, Arslanbey, Sarımeşe ve Suadiye tüzel kişilikleri kaldırılarak mahalleleri ile birlikte Köseköy Belediyesi’ne katılmıştır. Köseköy Belediyesi bu yerleşimlerin merkezi olarak kabul edilerek Köseköy Belediyesi’nin adı Kartepe olarak değiştirilmiş ve Kocaeli’nin bir ilçesi olmuştur. 06 Mayıs 2012’de, 28489 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6360 sayılı on dört ilde büyükşehir belediyesi ve yirmi yedi ilçe kurulması ile bazı Kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanunun 1/4. maddesi uyarınca Sultaniye, Pazarçayırı, Örnekköy, Karatepe, Balaban, Nusretiye, Şirinsulhiye, Avluburun, Eşme Ahmediye ve Ketenciler köylerinin tüzel kişilikleri köy vasfından mahalleye dönüştürülerek Kartepe ilçe belediyesine bağlandı. Böylelikle Kartepe ilçesi otuz iki mahalleden oluşmak üzere 2021 yılında geçerli olan teşkilat yapısına kavuştu.

Kartepe adı ilçenin güney kesiminde yer alan Keltepe’nin 2000’li yıllarda gözde bir kış turizmi mekânı hâline gelmesi dolayısıyla ortaya çıktı. Tarihi anlamda günümüzdeki sınırlarına uygun bir idari birim, kaza ya da sancak bulunmamaktadır. Bu yönüyle ilçe, son yirmi yılda ortaya çıkan sosyo-ekonomik gelişmelerin sonucu yapılanmış bir yerleşim olarak değerlendirilebilir. Ancak bu durumun aksine bünyesinde bulunan belde ve mahalleler derin birer tarihi geçmişe sahiptirler. Trakya kökenli bir kavim olduğu düşünülen Bitinler tarafından kurulan MÖ 377 ve MÖ 64 yılları arasında Nikomedia başkentli Bitinya Krallığı İzmit Körfezi, İstanbul, Sakarya ve Bursa arasında kalan bölgedeki varlığı ile ilçenin de parçası olduğu en köklü siyasal organizasyon olmalıdır. Coğrafyacı Strabon’dan İslam müellifleri Harizmi ve Taberi’ye birçok kaynak bölgenin tarihi coğrafyası hakkında bilgiler vermektedir. Bitinya Krallığı’nın son bulmasıyla bölgede başlayan Roma devri, bin yılı aşkın bir süre devam ederek Doğu Roma-Bizans İmparatorluğu ile devam etmiştir. Bu zaman içinde bölgede ilk Müslüman ayak izleri ancak 668-669’da Emevilerin İstanbul kuşatması dolayısıyla görülmüş sayılabilir. 674’de Muaviye, 715’te Abdülmelik ve 781’de Harunreşid’in İstanbul’u fethetme girişimleri çeşitli yönleri ile bölgeyi etkilemiştir. Bu kuşatma devreleri istisna kabul edilirse Kartepe dolaylarında Türk-İslam varlığı kendisini Osmanlılar ile göstermiştir. 1337 yılında Orhan Bey idaresinde Osmanlı toprağı hâline gelen bölge İstanbul’un fethinin ardından Roma-Bizans dönemlerinden itibaren sürdüğü başkentin en önemli iaşe kaynağı olma vasfı ile öne çıktı ve önem kazandı. Bölgedeki orman bitki örtüsü de Osmanlı tersanelerinin hammadde kaynakları arasındaydı. Osmanlı Devleti ve Habsburglar arasında büyük siyasi krizlere sebep olan Macar Kralı Tökeli İmre, XVII. yüzyıl sonunda Osmanlı hizmetine girmiş, ömrünün son bölümünü Kartepe ilçesine bağlı tarihi bir köy olan Karatepe’de geçirmişti. Bu tarihi vakayı temsil eden bir anıt köyde bulunmaktadır. Osmanlı döneminde bölge Müslüman nüfusun yanında Rum ve Ermeni tebaanın da yaşadığı bir alandır. Fransız coğrafyacı ve jeolog Xavier Hommaire de Hell, 1847 yılında yaptığı bir seyahat esnasında Köseköy’de geçirdiği gecenin ardından karşılaştığı tabiat manzaralarının şiirsel bir güzellikte olduğunu ifade etmektedir.

Bölge, doğudan İstanbul’a uzanan ticaret yollarının üzerinde olmasının yanında İstanbul’dan kutsal topraklara uzanan hac yolu güzergâhı üzerindedir. Sultan Abdülaziz döneminde İzmit’e uzatılan demiryolları, gerek eski gerekse yeni Ankara-İstanbul karayolu ve otoyollar ilçe sınırlarından geçmektedir. İlçenin sahip olduğu ulaşım olanaklarına, sınırları içinde bulunan Cengiz Topel Havaalanı ve İzmit Limanı’na yakınlığı da eklenebilir. İlçeni doğusundan Sapanca Gölü’ne, batısından İzmit Körfezi’ne erişmek mümkündür. Bölge genel olarak tarıma elverişli araziler içermekle birlikte son elli yıl içinde Kartepe ve çevresinde en temel iktisadi faaliyetler sanayi ve turizm olmuştur. Bölgede yaşayanlar içinde ilk Osmanlı iskân politikası etrafında yerleşmiş kadim bir ahali olmasının yanında, 1860’lı ve 1880’li yıllarda Kafkas göçleri, 93 Harbi dolayısıyla 1878 sonrasında Batum ve Balkan göçleri, Balkan Savaşları ve nüfus mübadelesi dolayısıyla bölge, Türkiye sınırları dışından yurtiçine yönelen nüfus hareketlerinden etkilenmiştir. 1960 sonrasında bölgedeki sanayileşme dolayısıyla başta Karadeniz bölgesi olmak üzere yurtiçinden de yoğun bir göç almıştır. Kartepe’nin ilçe olarak ilk ihdas edildiğinde 87 bin dolayında olan nüfusu 2020 itibariyle 125 bine ulaşmıştır. İlçe tarihi açısından önemli bir evre de 1918 yılında yaşanan İngiliz ve 1920’de başlayan Yunan işgalleridir. Bu işgaller 28 Haziran 1921’de ilçenin kurtuluşuna kadar sürmüştür.

İlçe, merkezinin bulunduğu Köseköy’de Roma-Bizans dönemlerine tarihlenen bazı arkeolojik buluntulara sahip olmakla beraber XVII. yüzyıl başında ortaya çıkmış küçük bir yerleşimdi. 1955 sayımında 400 nüfuslu gözüken belde 1960 yılında kurulan lastik fabrikası ve ardından bölgede üretime başlayan çok sayıda sanayi kuruluşu ile hızla nüfuslanmıştır. 1970 yılında nüfusun 2000’i aşması üzerine kurulan Köseköy Belediyesi 2000’li yıllara değin yöre halkına hizmet etmiştir. İlçeye bağlı önemli yerleşimlerden Suadiye’nin bir köy olarak eski adı Çepni’dir. Osmanlı döneminde tarım ve hayvancılığın yoğun olduğu Suadiye çevresi ile ilgili bir temettuat defteri devlet arşivleri bünyesindedir.

XX. yüzyıl başında Gürcü Mehmed Ağa’nın muteber bir şahsiyet olduğu Suadiye’nin Camii 1920-1921 arasındaki Yunan işgalinde yakılmıştır. 1946 yılında Çepni Köyü Suadiye adıyla kasabaya dönüşmüş ve bir belediye kurulmuştur.

Belde içinde Cenevizlilerden kaldığı düşünülen bir su kanalının parçası olan “Kâtibin Bıçkısı” olarak anılan bir tarihi yapı mevcuttur. İlçenin tarihi beldelerinden biri olan Büyükderbent, Osmanlı’nın posta ve lojistik teşkilatı olan derbent menzil teşkilatının bir parçası olması sebebiyle böyle anılmıştır. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde bu yerleşimden söz etmektedir. XIX. yüzyılın ikinci yarısı sonrasında Çerkes göçlerine sahne olmuştur. Demiryolunun beldeden geçmesi üzerine kurulan istasyon uzun yıllar yöre halkı tarafından yoğun şekilde kullanılmıştır. İlçe yerleşimlerinden Uzunçitflik’te, Çiftlikköy ve Uzunbey köyleri birleştirilerek, Çiftlikköy Merkez olmak üzere Uzunçiftlik adı ile 1979 yılında belediye kurulmuştur. Günümüzde ilçeye bağlı mahallelerden biri olan eski adıyla Bakırlı, yeni adıyla Sarımeşe de 1993 yılında belediye kurulan iskân bölgelerinden biri olmuştur.

2003 yılından bu yana Sarımeşe’de düzenlenen Hergeleci İbrahim Yağlı Pehlivan Güreşleri, Kartepe’nin ilgi çeken spor turizmi aktivitelerinden biridir. İlçeye bağlı bir diğer mahalle olan Arslanbey I. Dünya Savaşı’na dek yoğun bir Ermeni nüfusuna sahipti. 1886’da Arslanbey Köyü’nde çıkan yangında bu yerleşimin önemli bir kısmı tahrip oldu. Köy çevresinde geniş bir alanı kaplayan bataklıklar da 1890’lı yıllarda İzmit ve çevresinde 16 yıl hizmet veren Mehmet Nüzhet Bey’in gayretleri ile kurutuldu. Tarıma elverişli arazilerin artışıyla Balkan, Kafkas ve Karadeniz bölgesinden aldığı göçlerle ilçenin bu bölümü de nüfuslandı. 1970 yılında Arslanbey ve Şevkatiye köyleri birleştirilerek Arslanbey adı ile belediye kuruldu. Kartepe ilçesinin Sakarya sınırındaki mahallesi olan Eşme, eski ve Yenieşme köylerinin birleşmesiyle 1987’de belediyeleşmişti. Beldenin Sapanca Gölü kıyısındaki bölümü gezi ve plaj olanaklarına sahiptir. Uzuntarla’da Osmanlı döneminde Çerkes göçü, 1925 yılında Yunanistan’dan göçler yaşandı. Bu yıl içinde Derbent nahiyesinin adı Uzuntarla’ya dönüştürüldü. Tarımsal karakterdeki bölgedeki kamu arazilerinin önemli kısmı bu göçmenlere tahsis edildi ve uzunca bir süre göçmenler vergiden muaf tutuldu. 1979 yılında Uzuntarla ve çevresinde bazı alanların afete maruz kalabilecek bölge olarak belirlenmesi bu yöredeki kentleşmeyi sınırlandırdı. İlçenin bu bölgesinde yer alan Acısu ise bu dönemde daha fazla nüfuslanarak 1993 yılında belediye kurulan beldelerden biri oldu. Kartepe ilçesine yönelen göç hareketlerinden en yoğun ve istikrarlı bir şekilde etkilenen yerleşim ise Maşukiye’dir. XIX. yüzyılda mütevazı bir köy yerleşimi iken 1901 yılında Maşukiye merkezli nahiye kuruldu. Bu gelişmeyi takip eden yıllarda camii ve mektep yatırımları birbirini izledi. Bu düzenli gelişim çizgisi içinde 1986 yılında Maşukiye’de belediye kuruldu.

Kartepe ilçesinin oluşumunda en dikkat çekici faktörlerden biri olan turizm alanındaki gelişmeler de Maşukiye çevresinde gerçekleşti. Maşukiye’den Keltepe’deki kayak merkezine uzanan alanda ortaya çıkan otelleşme birçok büyük kente ve ulaşım olanaklarına yakınlığı sebebiyle rağbet görerek kış turizmi açısından önemli bir seviyeye ulaşmıştır. Ancak bunun dışında Kuzu Yaylası’nda yayla turizmi, doğa turizmi alanında günlük turlar, atv ve jeep safarileri, binicilik, doğa yürüyüşleri, motokros, kürek farklı şehirlerden bu rekreasyon türlerine ilgi duyanların uğrak alanlarıdır. Bölgedeki turizm tesislerinin sunduğu kongre ve toplantı alanları sayesinde Kartepe kongre turizminden de pay alan bir ilçe hâline gelmiştir. 2017 yılından itibaren düzenlenen Kartepe Zirveleri bunlar arasında dikkat çekici bir örnek sayılabilir. Bu aktivitelerin yanında Maşukiye ve çevresinde bolca bulunan Aygır Deresi gibi su kaynakları üzerindeki restoranlar başta İstanbul olmak üzere çevre şehirlerden çok sayıda günübirlik ziyaretçi almaktadır.

Bir taraftan endemik bitki zenginliği günlük turizm açısından ilgi çekerken diğer yandan bölgede süs bitkisi ve fidan yetiştiriciliği önemli bir hacme ulaşmıştır. Kocaeli Üniversitesi de Arslanbey Meslek Yüksekokulu’ndaki Seracılık, Fidan Yetiştiriciliği, Organik Tarım ve Bitki Koruma programları, Park ve Bahçe Bitkileri Bölümü Peyzaj ve Süs Bitkileri programı, Gıda İşleme Bölümü Tarımsal Ürünler Muhafaza ve Depolama Teknolojisi gibi programlar bu alanda akademik bilginin ilçede üretilmesine önayak olmaktadır. Kartepe Hipodromu ve çevresindeki haralar, atçılığı bölgede gelişen sahalardan biri haline getirmiştir. Kartepe Küçük Sanayi Sitesi yanı sıra Arslanbey organize sanayi bölgesi çok sayıda küçük, orta ve büyük ölçekli işletmeye ev sahipliği yapmaktadır. Kartepe’deki büyük sanayi kuruluşları sektörel olarak petrokimya, ilaç, gıda, otomotiv, mobilya, teknoloji gibi alanlar başta olmak üzere oldukça geniş bir yelpaze bir içinde tasnif edilebilir.

Coğrafi anlamda Kartepe’nin güney kesimini, doğu-batı doğrultusunda uzanan ve yüksek bir kütle oluşturan Samanlı Dağları’nın orta bölümü meydana getirir. İzmit Körfezi ile İznik Gölü, kısmen de Sakarya Nehri arasındaki su sahasını teşkil eden bu bölüm çeşitli yüksekliklerdeki platolardan oluşur. Özellikle 1602 rakımlı Kartepe, ilçe sınırlarında bulunan ve Kocaeli’nin de en yüksek tepesidir. Topoğrafik eğim, Kocaeli kuzeyine göre daha diktir. Samanlı Dağları, Armutlu Yarımadası’ndan başlayıp, güneybatıdan il alanına girer. Bu dağlar, batı-doğu doğrultusunda uzanarak 130 km uzunlukta, 30 km genişliğindedir. Kartepe içerisinden akmakta olan Balaban Deresi gibi pek çok su kaynağı sundukları doğal güzelliğin yanında bölgenin en önemli su havzası olan Sapanca Gölünü beslemekte ve hayatta tutmaktadır.

KAYNAKÇA

Bostan, İdris, İzmit, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 23, İstanbul 2001,s. 541-542; BOA. ML.VRD.TMT.d.. 3932; BOA. BEO. 4678/350826;BOA. DH. MKT. 1208/21; BCA. 30-11-1-0.11.9.11; Resmî Gazete,31 Aralık 1993, Sayı: 21805, s. 6; Atilla Çetin, “Osmanlı Döneminde Kocaeli Sancağı ve Civarının Ünlü Şahsiyetleri”,Uluslararası Gazi Akçakoca ve Kocaeli Tarihi Sempozyum Bildirileri, Kocaeli 2015,s. 1417-1439; Yavuz Ulugün, Seyahatnamelerde Kocaeli ve Çevresi, İzmit 2008.

Serkan YAZICI