Yöresel Ürün

Kandıra ilçesi, Kandıra yoğurdu ile ün yapmıştır. Kandıra yoğurdunun ünü ve lezzeti, yörenin doğal bitki örtüsü ve suyu ile beslenen mandaların sütünden gelmektedir. Ancak sadece manda sütüyle yapılan yoğurt ağır ve ekşi olduğundan Kandıra yoğurdunun yapımında üçte iki oranında manda sütü, üçte bir oranında inek sütü kullanılmaktadır (her iki sütten yarı yarıya kullanılabilir). Kandıra yoğurdunun geleneksel yapım aşamaları şöyledir: öncelikle sağılan sütler karıştırılır ve tülbentten süzülür. Pişirilmeye bırakılır, kaynamaya başladıktan sonra 10-15 dk. daha kaynatılır. Daha sonra yoğurt kovalarına (bakraç) doldurulur ve yaklaşık bir saat soğumaya bırakılır. Doğal mayası verilerek kovaların üzeri örtülür. Mayalanması ve katı hâle gelmesi yaklaşık 8-10 saat sürer. Son olarak soğuduktan sonra buzdolabına alınır ve bir gece bekletildikten sonra tüketilmeye hazır hâle gelir. Böylece kalın kaymaklı, sert, yağlı ve oldukça lezzetli “Kandıra yoğurdu” elde edilir.

Yakın zamana kadar Kandıra ilçesinde manda sayısı azaldığından Kandıra yoğurdu yapımı da azalmıştır. Özellikle yirmi bin olan manda sayısı (1980 yılları), üç yüzbeş yüz mandaya kadar (2014 yılları) düşmüştür. Bunun üzerine bölgede Manda Yetiştiricileri Birliği kurulmuş ve birliğin desteğiyle manda sayısı iki bin beş yüze ulaşmıştır. Yoğurdun gelişme sağlaması amacıyla yörede manda kesimi veya canlı hayvanın dışarı satışı da Kandıra Kaymakamlığı girişimleriyle kontrol altına alınmıştır. Böylece meşhur Kandıra yoğurdunun üretiminde yeniden artış sağlanmıştır.

Manda yoğurdu sağlık açısından son derece önemli bir süt ürünüdür. Bileşiminde bulunan probiyotikler sayesinde anti kanserojendir, sindirim sistemini düzenleyerek hazmı kolaylaştırmaktadır.

Doğal antibiyotiktir. Bileşiminde bulunan B12 ve çinko sayesinde kalp sağlığını korumaktadır. Manda yoğurdu kalsiyum ve proteince zengin olduğundan besleyici değeri yüksektir. Bağışıklık sistemini güçlendirmekte ve yüksek enerji sağlamaktadır. Koyu kıvamı nedeniyle doyurucudur. Laktoz oranı düşük olduğundan laktoz hassasiyeti olan kişiler rahatlıkla tüketebilmektedir. Yaklaşık 50 g manda yoğurdu 50 kalori vermektedir.

Kandıra Belediyesi tarafından Kandıra yoğurdunu tanıtmak ve yoğurt üreticilerini teşvik etmek amacıyla 2000 yılından beri her yıl Ağustos ayında “Kandıra Yoğurt Festivali” düzenlenmektedir. Günümüzde ise Kandıra Yoğurt Festivali, “Geleneksel Kültür Sanat Festivali” olarak sürdürülmekte ve Temmuz ayının ikinci haftasında organize edilmektedir. Festival kapsamında yöresel ürünler (yoğurt, mancarlı pide vb.) ile ilgili çeşitli yarışmalar düzenlenmekte ve ödüller verilmektedir. Ayrıca tüm katılımcılara Kandıra yoğurdu dağıtılmakta, halk oyunları gösterileri ile konserler düzenlenmektedir.

Kandıra Kaymakamlığı tarafından Kandıra yoğurduna patent alma çalışmaları 2005 yılında başlamış, 24/04/2005 tarihinde Resmî Gazete’ye tescil ilanı verilerek Kandıra yoğurduna patent alınmıştır. Ayrıca Kandıra manda yoğurdu için 20.08.2020 tarihinde C2020/235 dosya numarası ile peynirler ve tereyağı dışında kalan süt ürünleri grubunda, “menşe” adı altında “coğrafi işaret’’ başvurusu yapılmış olup değerlendirme süreci devam etmektedir.

KAYNAKÇA

Ergün Ayaz ve Alişan Koyuncu, Kandıra’da manda sütünden İtalyan lezzetleri, 12.10.2019 tarihli yazı, https://www.dha.com.tr/ son-dakika/kandirada-manda-sutunden-italyan-lezzetleri/ha ber-1727191, Erişim Tarihi: 31.08.2021; Kandıra Belediyesi, Kandıra Belediyesi Stratejik Planı 2015-2019, http://www.sp. gov.tr/upload/xSPStratejikPlan/files/rOfgW+kandira_SP.pdf, Erişim Tarihi: 31.08.2021.Kandıra Yoğurdu-Kocaeli, https://kulturportali.gov.tr/turkiye/kocaeli/neyenir/kandira-yogurdu#:~:text=Kand%C4%B1ra%20Yo%C4%9Furdu%20%2D%20 Kocaeli&text=Y%C3%B6reye%20%C3%B6zg%C3%BC%20 Kand%C4%B1ra%20Yo%C4%9Furdu%20manda,yine%20ayn%C4%B1%20kaplarda%20t%C3%BCketiciye%20sunulmaktad%C4%B1r. Erişim Tarihi: 31.08.2021; Kandıra Yoğurdu, http://www.olympos.com.tr/kandira-yogurdu/, Erişim Tarihi: 31.08.2021; Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Bilge Şehir Kocaeli Yemekleri, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Kocaeli, 2018; Kocaeli’ye özgü 10 ürüne coğrafi işaret alınacak, 10.03.2019 tarihli yazı, https://www.kocaelibarisgazetesi.com/haber/5994301/ kocaeliye-ozgu-10-urune-cografi-isaret-alinacak, Erişim Tarihi: 31.08.2021; Manda yoğurdunun bilinmeyen faydaları, 13.06.2020 tarihli yazı, https://www.sozcu.com.tr/hayatim/yasam-haberleri/ manda-yogurdunun-bilinmeyen-faydalari/?_szc_galeri=1, Erişim Tarihi: 31.08.2021; Meşhur Kandıra Yoğurdu sadece köylerde yapılıyor, 11.05.2009 tarihli yazı, https://www.kandiraninsesi.com/ haber/meshur-kandira-yogurdu-sadece-koylerde-yapiliyor-h182. html, Erişim Tarihi: 31.08.2021; Nildem Kızılaslan ve İrem Solak, Yoğurt ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri, Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 12 (2016), s. 52-59; Ömür Alyakut ve Tülay Polat Üzümcü, “Gastronomi Turizmi Bağlamında Kandıra Beslenme Kültürü ve Unutulmaya Yüz Tutmuş Lezzetleri: Goncaaydın Köyü Örneği”, Uluslararası Çoban Mustafa Paşa ve Kocaeli TarihiKültürü Sempozyumu-IV, 24 26 Mart 2017, Bildiriler Kitabı, Ed. Haluk Selvi, İbrahim Şirin, Bilal Çelik, Resul Narin, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşleri Dairesi Başkanlığı Yayınları No: 42, cilt. 3, Kocaeli, 2018, s. 1837-1861. Türk Patent ve Marka Kurumu, Kandıra Manda Yoğurdu, https:// ci.turkpatent.gov.tr/veri-tabani, Erişim Tarihi: 31.08.2021; Yüksel Güngör, Ömür Alyakut ve Adem Yavaş, “Geçmişten Günümüze Turizm Açısından Kocaeli Mutfağı”, Folklor Halkbilim Dergisi, 6 (57), 2004, s. 9-16.

Ömür ALYAKUT