Kandıra hindisi, Kandıra ilçesi ile bütünleşmiş, orijinal ismi “Amerikan bronzu” olan siyah renkli bir hindidir. Eti hafif kokulu ve serttir. Merada otlaması ve yüksek et tutmasıyla büyük ilgi görmektedir. Özellikle doğal ortamda ayçiçeği, mısır, fındık, buğday ve kekik gibi doğal ürünlerle yetiştirildiğinden lezzetiyle ün yapmıştır. Yaklaşık 20 kg. ağırlığına ulaşabilmektedir. Genel olarak, genç dişi hindi ortalama 9 kg, yaşlı dişi hindi 10 kg ağırlığında iken genç erkek hindi 12 kg, yaşlı erkek hindi 17 kg ağırlığındadır.
Amerikan bronzu, orta uzunlukta bir gagaya sahip olup gagası hafif kavisli ve güçlüdür. Gaganın başlangıç noktası daha koyu iken, uç kısmı açık kemik rengidir. Gözleri büyük, canlı ve koyu kahverengidir. Ayakları çok güçlü ve orta uzunluktadır. Horozda mahmuz bulunmaktadır. Uzun parmakları vardır. Kuluçka yumurta en az 80 g ağırlığındadır ve yumurta rengi koyu kahverengi, noktalı, sarımsı kahverengidir. Erkek hindi 32, dişi hindi 27 bilezik boyutuna sahiptir. Şekil 1’de Kandıra hindisi görseline yer verilmiştir.
Kandıra ilçesinde 1979 yılında “Hindi Üretim İstasyonu” açılmış ancak istasyon 2002 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından kapatılmıştır. Bunun üzerine halkın önemli gelir kaynağını devam ettirmek adına İl Özel İdaresi tarafından hindi palazı getirilmiş ve hindi palazında hâkim olan genotip Amerikan bronzu üreticiye dağıtılmıştır. Böylece yörede hindi yetiştiriciliği artmıştır. Bu dönemlerde ve sonrasında (yaklaşık on-on iki yıl öncesine kadar) Türkiye’nin ve dünyanın hindi talebi Kandıra ilçesinden karşılanmıştır. Bugün hindi yetiştiriciliği geçen yıllara göre azalmıştır. Bu nedenle Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından, Kandıra hindisini yeniden yaygınlaştırmak için “koruyucu hekimlik hizmeti” verilmektedir. Koruyucu hekimlik ile hayvanlarda oluşacak kalıcı hasar engellenmekte, et ve süt verimi arttırılmakta, ekonomik ve sürdürülebilir bu çalışmalar hindi yetiştiricilerini de desteklemektedir. Böylece beslenmeleri ve sağlık durumları veteriner hekim tarafından takip edilen Kandıra hindileri, koruma altına alınmaktadır. Kandıra hindisi, insan beslenmesinde temel protein kaynağıdır. Özellikle sebze ve kuru baklagil yemeklerinde kullanılmakta ve ana yemek olarak tüketilmektedir. Hindili keşkek, hindi dolması, hindi tiridi en çok yapılan hindi yemekleri arasında yer almaktadır. Kandıra hindisi için Kandıra İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından 26.08.2020 tarihinde, C2020/240 dosya numarası ile İşlenmiş-İşlenmemiş Et Ürünleri ürün grubundan “Menşe” adı altında coğrafi işaret başvurusu yapılmış olup değerlendirme süreci devam etmektedir.
KAYNAKÇA
https://tshfedstandartlar.com/Breed%20Standards/Amerikan%20 bronz%20hindi.pdf, Erişim Tarihi: 30.08.2021.Hasan Eleroğlu, “Yerli Amerikan Bronz Hindilerin ve Fransa Orijinli Orta Ağır Beyaz Hindilerin Performans Yönünden Karşılaştırılması ve Yapay Tohumlama Uygulamaları Üzerine Bir Araştırma”, basılmamış doktora tezi, Ankara, 1996, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü; http://www.sp.gov.tr/upload/xSPStratejikPlan/files/rOfgW+kandira_SP.pdf, Erişim Tarihi: 30.08.2021. Kandıra hindisi fiyatları nedir? Kandıra hindisi yılbaşında sofraları süsleyecek, 30.12.2019 tarihli yazı, https:// basinda-sofralari-susleyecek-1195816-myyemek, Erişim Tarihi: 30.08.2021. Kandıra hindisi yok satıyor, 26 Aralık 2014 tarihli yazı, https://www.tarimtv.gov.tr/tr/video-detay/kandira-hindisi-yok-satiyor-5951, Erişim Tarihi: 30.08.2021. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Bilge Şehir Kocaeli Yemekleri, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Kocaeli, 2018. Türk Patent ve Marka Kurumu, Kandıra Hindisi, https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/2486, Erişim Tarihi: 29.08.2021.Unutulmaya yüz tutan Kandıra hindisi koruma altına alınıyor, 14.07.2020 tarihli yazı, https://www.hurriyet.com. tr/lezizz/unutulmaya-yuz-tutan-kandira-hindisi-koruma-altina-aliniyor-41564443, Erişim Tarihi: 30.08.2021. Yüksel Güngör, Ömür Alyakut ve Adem Yavaş, “Geçmişten Günümüze Turizm Açısından Kocaeli Mutfağı”, Folklor Halkbilim Dergisi, 6 (57), 2004, s. 9-16.
Ömür ALYAKUT