Coğrafi İşaretli Yerel Ürün
Simit üretimiyle ilgili olarak yazılı kaynaklar 14. yy’a kadar gitmektedir. Hekim Bereket’in Tufet-i Mubariz adlı eserinde “Tabiat Name” bölümünde simitten bahsedilmektedir. 1593 yılında Üsküdar Şeriye Sicili’nde, has undan yapılmış bir çeşit ekmekten “halka-i simid” olarak bahsedilmiştir. II. Süleyman dönemine ait 1691 tarihli mutfak defterinde saraya günde 30 halka-i simid tahsis edildiği yazmaktadır. 1761’de fırıncılar arasındaki rekabet nedeniyle İstanbul kadısı simit fırınlarının ekmek üretmeyeceği emrini vermiş, böylece sadece simit üreten fırınlar oluşmuştur. Simit isminin kökeniyle ilgili net bilgiler olmamasına rağmen İstanbul’a gelen kervanların konaklama alanı olan Smiti’den (İzmit) geldiği değerlendirilmektedir. Özellikle pratik ve hızlı yiyecek olması ilk fastfood örneklerinden olduğu görüşünü doğurmaktadır. Kervanlarda yolculuk yapıp yanlarında götürdükleri bu halka şeklindeki pratik yiyeceğin “Smiti’den” alındığını söyleyen kervancılar yiyeceğin “halka-i simit” ve 19. yy. ile birlikte “simit” isminin yaygınlaşmasına sebep olmuşlardır. İzmit simidi, Kocaeli Ticaret Odası’nın çabaları sayesinde 29 Haziran 2018 tarihinden itibaren korunmak üzere 10 Ekim 2019 tarihinden itibaren Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenerek coğrafi işaret almıştır. Tescil belgesinde üretim, “İzmit simidi burgulu, halka biçiminde, üzeri susamla kaplı, rengi sarıdan kahveye dönük, dışı çıtır çıtır, içi yumuşak ve tüketildiğinde kuru gelmeyen bir simittir. Un, su, yaş maya ve tuz karıştırılıp 30-35 dakika yoğrulur. Yoğurma işleminin uzun tutulması simidin lezzeti açısından önemlidir. İstenen miktar (120 gr), ikiye bölünüp 30 cm kadar burgu şekli verilerek uzatılıp birleştirilerek halka şekli verilir. Bu halkalar, önce %30-40’ı kadar sulandırılmış üzüm pekmezine, ardından da susamın içine batırılıp çıkarılır. Daha sonra palet arabalarında yaklaşık olarak 20 dakika bekletilir. Bu bekleme işlemi uzarsa kabaran simidin içi boş olur. Dinlenme süresi bu süreden az olursa da simit incelir. Dinlenen simitler yaklaşık 275°C derecede taş fırında 7-8 dakika pişirilir. Kısa sürede pişirilmesi, istenen renge ve lezzete ulaşılmasını sağlar” şeklinde tarif edilmektedir. İzmir simidinin en ayırt edici özellikleri gevrekliği, susamlarının kızartılma şekline dikkat edilmesi ve odun fırınlarında pişirilmesidir. Yıllar boyu kültürel bir mirasla gelen İzmit simidinin yapımında, eski ustalar simidin kalitesini piştikten sonra 22 ayar Osmanlı altınının rengini almış olmasıyla ölçerlerdi.
KAYNAKÇA
E, Özdemir, Karamürsel’in Kurtuluş Hikayesi, Karşı Yakanın Beyleri. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları ,(2009), S: 180-181; İzmit Simidi tescillendi. (2021, 28 Eylül). Erişim adresi https://kocaelifikir.com/yazdir/6110105,No: 453 – Mahreç İşareti İzmit Simidi (2021, 28 Eylül). Erişim adresi https://ci.turkpatent.gov.tr/ Files/GeographicalSigns/f5ce6d62-0990-4469-abdc-b32958cd3d94. pdf; G. Özbay, Ulusal ve Uluslararası Platformda Gastronomik Kimlik Unsuru Olarak Simit (Simit as. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, (2020). 8(1), 670-683; T. P., Üzümcü, Ö., Alyakut, & N. A. Akpulat, Coğrafi işaretleme Kapsamında Kocaeli Gastronomik Ürünlerinin Değerlendirilmesi. (2017).
Ayhan ORHAN