Mülkiye Müfettişi, Vali

İhsan Dede, 1931 yılında esnaftan Ali Dede ve Nevber Hanım’ın oğlu olarak Bor’da (Niğde) dünyaya gelmiştir. İlk ve orta öğrenimini tamamladıktan sonra Kayseri Lisesi’ne kaydolmuş ve 1951 yılında buradan pekiyi dereceyle mezun olmuştur. Aynı yıl Siyasal Bilimler Fakültesi’ne girmeye hak kazanan İhsan Dede, 1955 yılında fakülteden mezun olmuştur. Mezuniyetinin ardından, 17 Kasım 1955’te Niğde maiyyet memurluğunda stajına başlamıştır. Ancak kısa süre sonra askerlik vazifesini yerine getirmek için 1 Haziran 1956’da silahaltına alınmıştır. Dede, Aralık 1957’de yedek ulaştırma teğmeni rütbesi ile terhis olunmuş ve 11 Ocak 1958’de Ankara maiyyet memurluğunda ve sonrasında atandığı Etimesgut bucak müdürlüğü, Şereflikoçhisar kaymakam refikliği ve Karayazı kaymakam vekilliğinde stajını tamamlamıştır. Staj yaparken diğer taraftan da kaymakamlık kursuna devam eden Dede, kursu bitirmesini müteakiben 1 Kasım 1959’da Yusufeli kaymakamlığına, 17 Kasım 1960’ta Borçka kaymakamlığına ve Eylül 1962’de Sungurlu kaymakamlığına tayin olmuştur.

Dede, 1964 yılı Kasım ayından 30 Temmuz 1965 tarihine kadar Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü’nde eğitim görerek sertifika almaya hak kazanmıştır. 21 Temmuz 1965 tarihli içişleri bakanlığı kararnamesi ile Sungurlu kaymakamlığından naklen 3. sınıf mülkiye müfettişliği görevine atanmıştır. 30 Nisan 1970-29 Şubat 1972 tarihleri arasında 2. sınıf mülkiye müfettişliği ve bu tarihten 23 Temmuz 1975 tarihine kadar da mülkiye maşmüfettişliği görevlerini sürdürmüştür.

Artvin valiliğine tayin olduğu 24 Temmuz 1975 tarihine kadar mülkiye müfettişliği görevini sürdüren Dede, 1970 yılında Afyonkarahisar ilçe ve köylerinde 4 ay süreyle denetlemede bulunmuş ve daha sonra mesleki incelemeler yapmak üzere 6 ay süre ile Fransa, İngiltere, Hollanda ve Belçika’da bulunmuştur. Artvin valiliği görevini 15 Şubat 1978 tarihine kadar sürdüren Dede, bu tarihte Artvin’den ayrılarak yeni görev yeri olan Burdur’a geçmiştir. 15 Şubat 1978’de atandığı Burdur valiliği görevinde oldukça kısa bir süre kalan Dede, 15 Mayıs 1978 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile başka bir göreve atanmak üzere Burdur’daki görevinden alınmış ve merkeze çekilmiştir. Dede, 6 Nisan 1978 tarihinden itibaren Sivil Savunma İdaresi başkan vekilliği görevine getirilmiş ve 16 Haziran 1978 tarihli İçişleri Bakanlığı kararnamesi ile Sivil Savunma İdaresi başkanlığına asaleten tayin olmuştur. Bu görevini 10 Aralık 1979 tarihinde Afyonkarahisar valiliğine atanmasına kadar sürdürmüştür.

Afyonkarahisar valiliğini 5 Ocak 1981 tarihine kadar sürdüren Dede, bu tarihte Diyarbakır valiliğine tayin olmuştur. Dede, Diyarbakır’daki 4,5 yıllık valiliğinin ardından 24 Haziran 1985 tarihinde, en uzun valilik dönemini sürdüreceği Kocaeli valiliğine atanmıştır. Kocaeli’deki valilik döneminde halkla iç içe olan, kamuoyunun nabzını iyi tutan ve şehrin ileri gelenleri ile her fırsatta istişareler yapan Dede’nin valiliği sırasında Kocaeli’ye büyük yatırımlar yapılmış ve Kocaeli gerçek bir sanayi şehri hâline gelmiştir. Dede, şehirde sosyal, kültürel, sportif ve sanatsal etkinlikleri de desteklemiş ve Kocaeli’de derin bir iz bırakmıştır. 17 Ağustos 1991 tarihine kadar Kocaeli’deki valilik görevini sürdüren Dede, bu tarihte Konya valiliğine tayin olmuştur. Konya’daki iki yılı aşkın görevinin ardından 24 Eylül 1993 tarihinde buradaki görevini de bırakmış ve emekliye ayrılmıştır.

İhsan Dede, emekli olduktan sonra daha önce vali olarak bulunduğu Kocaeli’ye yerleşmiştir. Geçirdiği beyin kanaması neticesinde 20 Eylül 2009 tarihinde hayatını kaybeden Dede’nin adı, valilik yaptığı diğer yerlerde olduğu gibi Kocaeli’de de okullar, kültür binaları ve parklara verilmiştir. İhsan Dede’nin 1968 yılında Adnan Darendeliler ile birlikte yazdığı Arşiv’in Bugünkü Durumu Hukuk ve İlim Açısından Arşiv İdaresi adlı kitabı İçişleri Bakanlığı tarafından basılmıştır. Dede, Fransızca bilmekteydi.

KAYNAKÇA

“Atama Kararları”, T.C. Resmî Gazete, sayı: 16302, 31 Mayıs 1978; “Eski Vali İhsan Dede Hayatını Kaybetti”, Hürriyet, 20 Eylül 2009; “İhsan Dede”, Ses Kocaeli, 9 Haziran 2020; “İlimizde Görev Yapmış Valiler”, http://kocaeli.gov.tr/ilimizde-gorev-yapmis-valiler, Son Erişim Tarihi: 3 Mart 2022; Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, 30-11-1-0/ 313-21-1, 21 Temmuz 1965; Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, 30-181-2/ 372-127-19, 15 Mayıs 1978; Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, 30-11-1-0/ 478-66-12, 16 Haziran 1978; Çankaya, Mücellidoğlu Ali, Son Asır Türk Târihinin Önemli Olayları ile Birlikde Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (Mülkiye Şeref Kitabı), c. V, Mars Matbaası, Ankara, 1970.

Tufan TURAN