Milletvekili

1892 yılında Adana’da doğmuştur. Babasının adı Süleyman, annesinin adı Hamide’dir. İbrahim Bey, Zehra Hanım (1892-1970) ile evlenmiş, bu evlilikten Sevinç (Carlson-1922/1924) adında bir kızları olmuştur. İlköğrenimini Adana Rüştiyesi’nde tamamladıktan sonra Cebel-i Lübnan Ziraat Mektebi’ne kaydolan İbrahim Bey, buradan mezun olduktan sonra 1914 yılı Mart ayında Adana’ya dönmüştür. Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmeden önce ilan ettiği seferberlik sonrasında 28 Ağustos 1914 tarihinde yedek subay adayı olarak Harbiye Mektebi talimgâhında görevlendirilmiştir. Aralık ayına kadar burada bulunan İbrahim Bey, daha sonra mühendis unvanıyla Kayseri-Sivas arasındaki askeri yolların yapımı, tamiri ve bakımı ile ilgili işlerde görevlendirilmiştir. Bir yıl kadar burada görev yaptıktan sonra 1916’da Çumra Ziraat Taburu fen memurluğuna atanmıştır.

Mondros Mütarekesi’ni takiben Adana’nın Fransızlar tarafından işgali üzerine milli mücadele hareketine katılmak üzere ailesiyle birlikte Adana’nın Gülek nahiyesine yerleşen İbrahim Bey burada kısa bir süre kaldıktan sonra Konya’ya göç etmiştir. Konya’da Garbî Anadolu Müfettişliği emrinde bir süre görev yaptıktan sonra sırasıyla Konya Hayvan Hastanesi, Hayvan Deposu ve Nalbant Mektebi inzibat zabitliklerinde bulunmuştur. Adana’nın düşman işgalinden kurtuluşunun ardından bu defa da Adana Hayvan Hastanesi ve Hayvan Deposu inzibat zabitliklerini yürütmüştür. İbrahim Bey bu görevine ek olarak Menzil Müfettişliği karargâh kumandanlığı vazifesini de üstlenmiştir. Terhis olduktan sonra bir müddet tarımla uğraşmış, daha sonra Kütahya’ya gitmiş, burada Keramik Fabrikasında irtibat memurluğu yapmıştır.

1934 yılında kabul edilen soyadı kanunuyla Dıblan soyadını alan İbrahim Bey, 1935 yılı genel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Fırkası’ndan Kocaeli milletvekili seçilmiştir. Dıblan’ın 17 Ocak 1937 tarihli seçim tutanağı, 3 Şubat 1937 tarihinde onaylanmış, aynı gün ant içerek TBMM’ye iştirak etmiştir. İbrahim Dıblan, 5. dönem olarak da bilinen bu dönemde TBMM’de İktisat Encümeni üyesi seçilmiştir. Bunun yanında, Vilayetler Hususi İdareleri kanun layihasının müzakeresi içi teşkil edilen geçici encümenlerde de üye olarak görev alan Dıblan, adı geçen üyelikleri dahilinde önemli çalışmalar yapmıştır. Bu dönemde ayrıca; Genel Kurul’da Hatay (sancak)’ın mülkî tamamiyetini ile Türkiye-Suriye sınırının belirlenmesine ait olan muahede ve anlaşma ile beyanname ve protokollerin tasdiki hakkındaki kanun layihası ve buna dair Hariciye Encümeni’nce hazırlanan mazbata hakkında oldukça dikkat çekici bir konuşma yapmıştır. Dıblan, konuşmasında, layihanın Hatay’ın tamamiyeti bahsinde geçen ifadelerde yer alan kendisinin de mensubu olduğu Alevilik kavramının bir millet olarak gösterilmesine itiraz ederek, Aleviliğin bir mezhep olduğunu, Alevilerin hiçbir zaman Türklükten ayrılmadıklarını ve halis Türk olduklarını söylemiştir.

Yine Dıblan bu dönemde Meclis Genel Kurulu’nda Hariciye Vekâleti Bütçesi ile mektep talebelerinin spor faaliyetlerinin belirlenmesi amacıyla hazırlanan Beden Terbiyesi Kanunu hakkında da görüşlerini bildiren konuşmalar yapmıştır.

1939 genel seçimlerinde yeniden aday olduğu Kocaeli’den 813 rey alarak ikinci kez milletvekili seçilmiştir. 3 Nisan 1939’da yemin ederek resmen TBMM üyesi olduktan sonra Ziraat Encümeni’ne seçilmiştir. Bundan başka Hatay halkının askerlik işlerine ve Hatay’da vilayet kurulmasına dair kanun layihasını, Orman Kanunu’nu ve Millî Korunma Kanunu’nun bazı maddelerinde değişiklik yapılmasını müzakere etmek için kurulan muvakkat encümenlere de üye seçilmiştir. Bir önceki milletvekilliği dönemine nazaran 6. Dönem olarak da adlandırılan ikinci milletvekilliği döneminde Meclis Genel Kurulu’nda daha aktif olduğu görülen Dıblan birçok kere isminden bahsettirmiştir. Mesela; 1939 yılında, devlet memurları maaşlarının eşit ve denk olması ile Hatay meselesi kapsamında Türkiye ile Fransa arasında imzalanan Suriye arazisine dair mukavelenin tasdikine ait kanun hakkında görüşlerini bildiren konuşmalar yapmıştır. 1940 yılında da, Milli Korunma Kanunu Layihası ve bununla ilgili teşkil edilen muvakkat encümen mazbatası, Bina Vergisi Kanunu’na ait mazbata ve İzmit-Derince Travers Fabrikası’nın Devlet Demiryolları ile Limanları İşletme Genel Müdürlüğü’ne devri hakkındaki kanun üzerine yapılan müzakereler esnasında genel kurulda görüşlerini açıklayan konuşmalar yapmıştır. 1941 yılında Antakya ve İskenderun elektrik müesseselerinin mahalli belediyelere devri hakkındaki kanun ile Gümrük ve İnhisarlar, Dahiliye, Nafıa ve Ziraat Vekâletleri bütçeleri hakkındaki müzakerelere katılmıştır. II. Dünya Savaşı’ndan ötürü ortaya çıkan ekonomik durum nedeniyle bazı vergilere zam yapılması, iskân kanununda değişiklik, çiftçi mallarının korunması ve yeniden yapılacak su işlerine 31 milyon lira aktarılması hakkındaki kanun çalışmalarında görüş bildiren konuşmalar yapmıştır. 1942 yılında Beden Terbiyesi kanunu ile Nafia ve Ziraat Vekâletleri, Orman Genel Müdürlüğü ve Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü bütçeleri hakkındaki kanun çalışmaları dahilinde Meclis Genel Kurulu’nda görüş bildirmiştir. 6. TBMM’nin 6. dönemindeki son faaliyeti ise taşkın sular ve su baskınlarına karşı korunma üzerine çıkarılacak kanunu münasebetiyle yaptığı genel kurul konuşması olmuştur.

7. dönemde de Kocaeli’den aday listesinde ismi yer almasına rağmen seçimi kazanamayan böylelikle 6. Dönem milletvekilliği ile birlikte aktif siyasi hayatı son bulan İbrahim Dıblan, 2 Ekim 1947 tarihinde Fransa’da hayata gözlerini yummuştur. Cenazesi 15 Ocak 1948 tarihinde İstanbul Vapuru ile Türkiye’ye getirilmiş, Adana Asri Mezarlığı’nda toprağa verilmiştir.

KAYNAKÇA

Akşam, 14 Haziran 1939; 22 Haziran 1939; 1 Temmuz 1939; 1 Mart 1943; Ulus, 29 Mayıs 1942; 4 Haziran 1941; 8 Ocak 1939; 30 Kasım 1940; 9 Ağustos 1941; 24 Şubat 1943; 15 Ocak 1948; Vakit, 18 Mayıs 1942; 30 Mayıs 1942; TBMM Zabıt Ceridesi, Devre: 5, Cilt: 16, İçtima: 2, 32. İnikad (03.02.1937); 5, Cilt: 19, İçtima: 2, 76. İnikad (14.06.1937); Cilt: 25, İçtima: 3, 68. İnikad (27.05.1938); Cilt: 26, İçtima: 3, 83. İnikad (26.06.1938); Devre: 6, Cilt: 3, İçtima: F, 29. İnikad (21.06.1939); Cilt: 3, İçtima: F, 33. İnikad (30.06.1939); Cilt: 8, İçtima: 1, 27. İnikad (18.01.1940); Cilt: 14, İçtima: 2, 10. İnikad (29.11.1940); Cilt: 15, İçtima: 2, 16. İnikad (13.12.1940); Cilt: 17, İçtima: 2, 43. İnikad (21.04.1941); Cilt: 18, İçtima: 2, 56. İnikad (26.06.1941); Cilt: 18, İçtima: 2, 57. İnikad (27.05.1941); Cilt: 18, İçtima: 2, 58. İnikad (28.05.1941); Cilt: 18, İçtima: 2, 59. İnikad (29.05.1941); Cilt: 19, İçtima: 2, 62. İnikad (04.06.1941); Cilt: 19, İçtima: 2, 67. İnikad (20.06.1941); Cilt: 20, İçtima: 2, 76. İnikad (08.08.1941); Cilt: 25, İçtima: 3, 63. İnikad (26.05.1942); Cilt: 25, İçtima: 3, 64. İnikad (27.05.1942); Cilt: 25, İçtima: 3, 65. İnikad (28.05.1942); Cilt: 25, İçtima: 3, 66. İnikad (29.05.1942); Cilt: 30, İçtima: 4, 28. İnikad (14.01.1943); TBMM Albümü 1920-2010, 1. Cilt (1920-1950), TBMM Yayınları, Ankara 2010; Türk Parlamento Tarihi TBMM V. Dönem, (1935-1939), I. Cilt, (Hazırlayan: İhsan Güneş), TBMM Yayınları. Ankara 2003; Türk Parlamento Tarihi TBMM V. Dönem (1935-1939), II. Cilt (Özgeçmişler), (Hazırlayan: İhsan Güneş), TBMM Yayınları. Ankara 2000; Türk Parlamento Tarihi TBMM VI. Dönem (3 Nisan 1939-15 Ocak 1943), V. Cilt VI. Dönem Milletvekillerinin Özgeçmişleri, (Hazırlayan: Ş. Şenal Günay), TBMM Yayınları. Ankara (Tarihsiz).

Mevlüt YÜKSEL