Vali

18 Nisan 1923 tarihinde Edirne’nin İpsala ilçesinde doğmuştur. İlk ve ortaöğrenimini tamamlamasının ardından Edirne Lisesi’ne kaydolmuş ve buradan 1943 yılında “iyi” derece ile mezun olmuştur. Daha sonra dört yıllık Siyasal Bilgiler Okulu’na kaydolan Öğütçen, 1947 yılında buradan da mezun olarak stajına başlamıştır. 1948 yılında Ankara Hukuk Fakültesi’nde fark sınavlarını vererek sertifika almıştır. 19 Temmuz 1948’e kadar İçişleri Bakanlığı’nda stajını tamamlamasının ardından bir süre Ankara Vilayet Maiyet memuru olarak görev yapmıştır. Kaymakamlık Kursunu tamamladığı 1950 yılına kadar, Kırşehir’in Çiçekdağı ilçesinde Kaymakam Vekilliği ve Dikmen (Ankara) Bucak Müdürlüğü’ne atanmıştır. Kursu tamamlamasının ardından 20 Nisan 1951 tarihinde Meriç Kaymakamlığı’na tayin olunmuştur. Ancak kısa bir süre sonra 20 Kasım 1951’de silahaltına alınmıştır. Askerlik görevini 30 Ekim 1952’de yedek teğmen olarak terhis edilmesiyle tamamlayan Öğütçen, 29 Aralık 1952’de Bigadiç Kaymakamlığı’na atanmıştır. Öğütçen, Bigadiç’teki görevi sırasında, yerel yöneticilerle toplantılar yaparak faaliyet planı hazırlamış ve ortaokul bulunmayan ilçeye bir ortaokul açılmasını sağlamıştır. Köylerin tamamına telefon hattı çektiren Öğütçen, ilçedeki caddeleri de ağaçlandırmıştır. Yaklaşık iki yıllık bu görevinin ardından 8 Eylül 1954’te Burhaniye Kaymakamlığı’na tayin olunmuştur.

Öğütçen, Burhaniye’deki görevinde de hemen eksiklikleri tespit ederek bir faaliyet planı hazırlamış, köy gelirlerini arttırmak için ortak ve boş alanlara zeytin ağaçları dikilmesini teşvik etmiş, “Nüfus Başına Bir Karış Yol” projesi sayesinde görev süresince 100 km’den fazla yol ve kaldırım yapılmasını sağlamıştır. Suyu olmayan köylere su getiren ve bütün köylere telefon hattı çektiren Öğütçen, turizm merkezi olan Ören Mahallesi’nin kuruluşunda da önemli bir rol oynamıştır. Burhaniye’deki 6 yıllık uzun görev süresinin ardından sırasıyla 25 Temmuz 1960’ta Gönen ve 21 Ağustos 1964’te ise Pasinler Kaymakamlığı’na getirilmiştir. Gönen’deki görevi sırasında Gönen Kaplıcaları işletmesi adına incelemelerde bulunmak amacıyla Avusturya ve Almanya’da incelemelerde bulunmuştur. Yine bu görevi sırasında Gönen-Bandırma yolunun yenilenmesini ve genişletilmesini sağlamıştır. Gönen’deki hizmetleri nedeniyle, kendisine 30 Temmuz 1965 tarihinde Gönen Belediye Meclisi tarafından “fahri hemşehri” unvanı verilmiştir.

Öğütçen, ilk valilik görevine 8 Temmuz 1967 tarihinde atandığı Hakkari Valiliği’nde başlamıştır. Hakkari’de karşılaştığı ilk sorun eğitim sorunu olmuştur. Öğütçen, 6 ilçeye okul, her ilçeye 8’er daireli öğretmen lojmanı ve ilçelere hükümet konakları inşa ettirmiş, öğretmen sorununu büyük oranda çözmüş, Türkçe öğrenme kursları açmış ve şehirdeki eksiklikleri gidermiştir. Öğütçen, Hakkari’deki 4 yıllık görev süresinin ardından 8 Temmuz 1971 tarihinde Antalya Valiliği’ne tayin olunmuştur. Antalya’daki görevi sırasında, 16 katlı Özel İdare Çarşı ve İşhanı inşaatının temelini atmış, Tümektepe’de 50 dönümlük bir alana döner gazino, teras gazinolar ve gece kulübü projesinin yapımını başlatmış ve Antalya’ya 2 milyon m2’lik Saklıkent Yayla ve Kış Sporları Merkezi’ni kazandırmıştır. Ayrıca 1973 yılında Öğütçen’in gayretleri ve 53 Antalyalı hayırseverin teşebbüsüyle Akdeniz Üniversitesi Kurulmasına Yardım ve Destekleme Vakfı kurulmuş ve bu vakıf 1982 yılında hizmet vermeye başlayan Akdeniz Üniversitesi’nin kurulması için çalışmalara başlamıştır. 28 Temmuz 1975 tarihine kadar Antalya Valiliği’ni sürdüren Öğütçen, bu tarihe kadar vakfın yönetim kurulu başkanlığı görevini sürdürmüştür.

8 Ocak 1981 tarihinde “Efsane Vali” unvanı kazandığı İzmir Valiliği’ne tayin olunan Öğütçen, bu görevi sırasında da pek çok önemli projeye imzasını atmıştır. İzmir Körfezi’ni kurtarma projesini gündeme getiren ve cumhurbaşkanlığından bu amaçla 13 milyar TL destek çıkararak projeyle ilgili ilk ihalelerin yapılmasını sağlayan Öğütçen, Balçova Termal Tesislerini de İzmir’e kazandırmıştır. Onun döneminde bölgede açılan 9 işletme kuyusundan sağlanan jeotermal enerji ile hem bölgedeki tesislerin hem de 9 Eylül Üniversitesi Hastanesi ile çevresinin ısınma sorunları giderilmiştir. İzmir’e katkıları nedeniyle Balçova Termal Oteli’nin bahçesine anıtı dikilen Öğütçen, Türkiye’de heykeli dikilen ilk ve tek vali unvanına sahip olmuştur. Öğütçen, İzmir’deki 3 yıllık görev süresinin ardından 10 Ocak 1984 tarihinde Kocaeli Valiliği’ne atanmıştır. 17 Haziran 1985 tarihine kadar bu görevini sürdürmüştür. Yeni Valiler Kararnamesi ile merkeze çekilen Öğütçen, kendi isteği ile emekliye ayrılmıştır. Kocaeli’deki kısa görevi sırasında da önemli işlere imza atan Öğütçen, Kartepe Kış Sporları Merkezi Projesini başlatan kişi olmuştur. Dağın yerleşim planını yaptırmış ve otel projesini hazırlatmıştır.

Hüseyin Öğütçen, kaymakamlık ve valilik dönemleri boyunca görev yaptığı yerlerde üstün bir gayretle çalışmıştır. Bu süreçte sayısız takdirname ve ödüle de sahip olmuştur. İlerlemiş yaşına rağmen toplu taşıma araçlarını kullanan Öğütçen, Türk Eğitim Vakfı’nda bir dönem genel müdür olarak görev almış ve uzun yıllar da vakfın onursal başkanı olarak çalışmalara iştirak etmiştir. Hüseyin Öğütçen, 23 Ağustos 2012 tarihinde hayatını kaybetmiştir. Vefatının ardından Türk İdareciler Derneği, her yıl onun anısına Türkiye’nin en başarılı kaymakamına “Vali Hüseyin Öğütçen Başarı Ödülü” vermeye başlamıştır.

Eserleri: Kevser Öğütçen Hüseyin Öğütçen, Kocaeli’ye Yerleşen Mübadil Muhacirler ve Akmeşe Tarihi, Bahar Yayınları, İstanbul, 2006; Hüseyin Öğütçen, Bir İdarecinin Zamanla Yarışı, Türk İdareciler Derneği Yayını, Ankara, 1994.

KAYNAKÇA

“Efsane Vali Son Yolculuğuna Uğurlandı”, https://www.izmir.bel. tr/HaberDetay/8718/tr, 27 Ağustos 2012; “İlimizde Görev Yapmış Valiler”, http://www.kocaeli.gov.tr/ilimizde-gorev-yapmis-valiler, Son Erişim Tarihi: 15 Şubat 2022; “İzmir’in Efsane Valisi Hüseyin Öğütçen Hayatını Kaybetti”, Hürriyet, 23 Ağustos 2012; “Unutulmaz Vali Hüseyin Öğütçen Vefat Etti”, Posta, 23 Ağustos 2012; “Vakfın Tarihçesi”, http://auv.org.tr/tarihcemiz.html, Son Erişim Tarihi: 15 Şubat 2022; “Vefat İlanını Bile Kendi Eliyle Yazdı”, Milliyet, 25 Ağustos 2012; Çankaya, Mücellidoğlu Ali, Son Asır Türk Târihinin Önemli Olayları ile Birlikde Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (Mülkiye Şeref Kitabı), C. V, Mars Matbaası, Ankara, 1968-1969; Özer Küpeli, “Zamanla Yarışan Bir İdareci: Hüseyin Ögütçen (19232012)”, Uluslararası Balıkesir’e Değer Katan Şahsiyetler Sempozyumu (7-8 Kasım 2013, Balıkesir) Bildirileri, ed. Şenol Çelik-Serdar Genç, Balıkesir, 2014, s. 359-365; M. Tanzer Ünal, “Kartepe, Teleferik ve Heykeli Dikilen Vali Hüseyin Öğütçen”, Kocaeli, 12 Mart 2021.

Tufan TURAN