Kent Tarihi Tanıklarından, Yüksek Ticaret Mezunu

Kızılay, Yeşilay, Verem Savaş Derneği, Türk Hava Kurumu ve Kocaeli Dokümantasyon Merkezi üyesi Hüseyin Nihat Durak, yaşadığı sürece kendisini toplum hizmetlerine adamış bir kişidir. 19 Mayıs 1919’da İzmit’te doğdu. Esma Hanım ile Mehmet Arif Efendi’nin oğludur. 93 Harbi’nden sonra İzmit’e yerleşen Kırım Türklerinden Mehmet Arif Efendi (18821948), İzmit Postanesi’nde uzun yıllar çalıştığından

Postacı Mehmet Efendi olarak tanınırdı.

H. Nihat Durak’ın doğduğu ev Tahtalı Sokak’ta İzmit Mutasarrıfı İbrahim Hakkı Bey’in Konağı ile karşı karşıya idi. Daha sonraki evleri Kertil Mahallesi’ndedir. Ablası Ferdane (Tanman), ağabeyi Cihat (1916-1974), kardeşi Fehmi ile birlikte dört çocuklu bir ailede büyüdü. 1924 yılında mahalle mektebinde Kur’an dersi ile eğitimi başladı. 1926 yılında Dairei Askeriye karşısında taş binadaki Akçakoca İlkokulu’na gitti. Annesi Esma Hanım’ın vefatı üzerine bir süre İstanbul’da ablasının yanında ilkokula devam etse de İzmit’te mezun oldu. 05 Haziran 1928 günü Atatürk’ü İstasyon’da karşılamaya giden Akçakoca İlkokulu V. sınıf öğrencileri arasında H. Nihat Durak da vardı. İzmit Ortaokulu ve Adana Lisesi mezunudur (1939). Olgunluk imtihanını verip İstanbul Askeri Tıp Fakültesi’ne girmeye hazırlanırken yedek subay olarak askere alındı. Otuz dokuz ay askerlik yaptı. Bu süre içinde komutanın izni ile kayıt yaptırdığı ve devam ettiği İstanbul Sultanahmet Yüksek Ticaret Mektebi’nden mezun oldu.

İzmit’te 1943’te inşaat müteahhitleri yanında muhasebeci olarak başladı. 1946 yılında bir yıllığına tekrar askere alındı. Yürürlüğe giren yeni Gelir Vergisi Yasası’na göre herkese defter tutma zorunluluğu getirilince 1956 yılının ilk günü Kocaeli Halk Bankası bitişiğinde Raşit Günbüz Tuhafiye Mağazası’nın üst katında ‘Durak Muhasebe ve İşçi Sigortaları İşleri Bürosu’ namı altında bir büro açıp İzmitli tüccar ve hemşehrilerine hizmete başladı. Yirmi yıl aynı yerde çalıştıktan sonra bürosunu Alemdar Caddesi’ne taşıdı. Sigortacılık yaptı. Emekli olduktan sonra Kızı Tülay Filiz ile birlikte çalıştı. onun mali müşavirliğini yaparak mesleğe devam etti.

1943 yılında öğretmen Lütfiye Tezcan (19201999) ile evlendi. Tülay (Filiz), Nuray (Özcan) adlarında iki kızı, dört torunu vardır. İkinci kez askere alındığında evliydi. 1953’te Hacı Hasan Mahallesi’nde inşa ettirip yaşadıkları üç katlı eve ‘Yeşilay Apartmanı’ adını verdi. İzmit’teki apartmanın bahçesi ile Tütünçiftlik sahilinde Zeytinburnu Feneri’ne yakın yazlığının bahçesindeki ağaçların bakımı ve çiçek yetiştirmekle uğraşır, şakayıkları ile övünürdü. Mandolin çalmayı severdi, Adana Lisesi’nde öğrenmişti. 1960 yılında İzmit Kızılay Şubesi Başkanı Hilmi Ege’nin daveti ile Kızılay üyesi oldu ve şube yönetim kurulunda görevlendirildi. 30 Mayıs 1971’de Kızılay Genel Kongresi’nde serbest görüşlerin müzakeresi sırasında yaptığı konuşma ve konuşma metninin dikkate alınmasıyla bakanlıkla birlikte uygulamaya geçilmesi sonucu Kocaeli’de “Kızılay Acil Yardım Servisi ile Kan Merkezi” kurulmuştur.

01 Nisan 1972’de Türkiye Kızılay Derneği Genel Merkezi tarafından Onursal Üye unvanı verildi. 1986 yılında da Kızılay Genel Kongresi kararı ile 25 yıl derneğin kurullarında muvaffakiyetle vazife görmek suretiyle göstermiş olduğu insancıl çalışma ve hayırseverlikten dolayı Altın Madalya ile taltif olundu ve beratı verildi. Tütünçiftlik’te denizin kirlenmesini endişeyle yakından izledi. Gazetelere deniz ve hava kirliliği, eski eserlerin korunması, Yeşilay ile ilgili dikkat çekici yazılar yazmaktan usanmadı.

Yeşilay Derneği’nin İzmit temsilcisi olarak, okullarda konferans vermeyi görev saydı. Yeşilay Yüksek Şura Üyesi olduğunda 14 Ekim 1990 tarihinde İstanbul’da şilt verildi.

Verem Savaş Derneği’ne uzun yıllar hizmet verenlerden biriydi. 1984 yılında onuncu yılını doldurmuştu. Türk Hava Kurumu İzmit Şubesi’nin temsilcisi olarak XXIII. ve XXIV. Büyük Kongre’ye delege olarak katıldı. İzmit yerel tarihi ile ilgili çalışmalar yaptı. Kocaeli Dokümantasyon Merkezi’nin kurucularından olup ‘Onur Üyesi’ydi. Merkezin bültenlerinde ‘İzmitli Meşhurlar’ başlığı ile pek çok ilginç kişiyi tanıttı. Çocukluğu ve gençliğinin İzmit’ini bıkmadan ilgi çekici bir üslupla anlattı ve yazdı. İzmitli gazetecilerin en çok röpotaj yaptıkları kişilerden biriydi. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı’nın düzenlediği ‘Tarihe 1000 Canlı Tanık’ Projesi’nde yer aldı. Nihat Durak’la yapılan söyleşi ‘Yaşayan Tarih, İçimizden Biri’ başlığı ile 2004’te Milliyet Pazar’da, yer aldı. 15.11.2008’de 89 yaşında vefatına kadar yerel tarih, ilginç kişiler, mimari doku ile ‘Cumhuriyet’in ilanını izleyen yıllarda değişen sosyal hayatın ritmine ilişkin gözlemlerini’ kaynak kişi olarak aktarmayı sürdürdü.

KAYNAKÇA

Azim gazetesi, 07.12.1955; Işık gazetesi, 29. 04.1973; Sesim Dergisi,20.02.1969, Cilt 1, Sayı 12; Kocaeli gazetesi (19.09.1976), (29.05,1983), (18.09.1984), (01.01.1989), (03.10.1990), (01.03.1998); Bihter Gördü, “Bir Başka olur İzmit’te Ramazanlar”, Kocaeli Pişmaniye, 02.10.2005; Mustafa Küpçü, “80 Yıl Sonra Aynı Okulda Buluştular”, Kocaeli gazetesi, 12.10, 2003; Yaşar Akkamış,” Yemeklerin Bir Başka Güzeldi”, Kocaeli, 18.01.1998; “Tarihe 1000 Canlı Tanık, İçimizden Biri Nihat Durak”, Milliyet Pazar, 22 . 02. 2004; Hüseyin Erol, İzmit Esnaf ve Ticaret Tarihi, İzmit Rotary Kulübü Yayınları, İzmit, 2013; Kocaeli Dokümantasyon Merkezi Bültenleri.

Müzeyyen ÜNAL