İzmit İznik, Başiskele Hattında Yürüyüş ve Bisiklet Yolu

İzmit’ten başlayıp Başiskele Bahçecik üzerinden İznik’e uzanan ve Kültür Rotaları Derneğince 21. Kültür Rotası olarak tescillenmiş yürüyüş ve bisiklet yoludur. Bir kültür ve turizm parkuru olan Hoşgörü Yolu, aynı zamanda İtalya’daki Roma’dan Bari’ye, Arnavutluk Dıraç’tan (Durres) İstanbul’a, oradan da farklı adlar ve bağlantılar üzerinden Antalya Demre’ye (Myra) dek uzanan ve uluslararası kültür rotaları ağı olan Avrasya Yolu’nun (Via Eurasia) da bir parçasıdır. Hoşgörü Yolu da dâhil yaklaşık 3.900 kilometrelik tüm bu rota ve parkurlarda antik yol ağları, inanç güzergâhları, Roma Bizans ve Osmanlı İmparatorluklarının kültür mirası ile doğal zenginlikler temel takip noktaları olarak kabul edilmektedir.

Hoşgörü Yolu, Roma İmparatoru Galerius’un 311 yılında o zamanki başkent Nikomedia’da (İzmit) yayınladığı Hoşgörü Fermanı’ndan isim almaktadır. Hristiyanlara inanç özgürlüğü getiren ki Fermanın 1700. Yıldönümü anısına İzmit’te bir parka Hoşgörü Fermanı Anıtı dikilmiştir (2011) ve yayınlandığı tarihte Roma Başkenti olan İzmit (Nicomedia) üzerinden Hristiyanlık için önemli bir şehir olan İznik’e (Nikaia) yürüyüş istikametini ‘hoşgörü’ kavramı olarak belirleyen simgesel bir yoldur. İzmit merkezdeki Roma İmparatorluk Sarayı kalıntıları (Çukurbağ) kısmında başlayan ve İznik merkezdeki Ayasofya Camii’ne (Azize Sofya Kilisesi) kadar devam eden 126 km’lik Hoşgörü Yolu, 7 etaptan oluşmakta ve son 8 kilometresinde Evliya Çelebi Yolu ile birleşmektedir.

“Nicomedia’dan Astakos’a” adlı 10 km’lik ilk etapta Pertev Mehmet Paşa (Yenicuma) Külliyesi, İzmit Körfezi Sulak Alanı, Kuş Gözlem İstasyonu, Başiskele Sahili ve antik kent Astakos’un tespit yeri gezilip görülebilmekte; 12 km’lik Başiskele-Bahçecik-Servetiye Karşı etabında ise Seymen, Bahçecik ve Bahçecik Amerikan Koleji, Soğuksu sırtlarından Samanlı Dağları, Servetiye Karşı köyü/Mahallesi sınırlarındaki Kurtuluş Savaşı Siperleri ziyaret kapsamında değerlendirilmektedir. Üçüncü etap Servetiye Karşı ile Beşkayalar Tabiat Parkı arasındaki 13 km’lik bölüm ve bu etapta dere vadisi boyunca Tabiat Parkı’nın doğal güzellikleri gezilmekte; Soğukpınar’dan (Karakaya Su Deposu) başlayan dördüncü etapta Beşkayalar’ın tepe noktasına varıldıktan sonra Menekşe Yaylası, 1075 rakımlı Bayraktepe ve Bursa’nın İznik ilçesinin Kırıntı köyü gezip görülebilmektedir. Sonraki etaplardan beşinci etap (Kırıntı-Kutluca-Hacıosman-Gürmüzlü) ile altıncı etap (Gürmüzlü-Elbeyli-Dikilitaş) İznik köylerinin ziyaret edildiği ve geçildiği etaplardır. Son etaptaysa Roma dönemine (1. yy) ait anıt eser (Dikilitaş), bin yıllık anıt ağaçlar ve İznik merkezdeki Ayasofya Camii/Kilisesi, Bizans ve Osmanlı Surları ile göl manzaraları gezilmekte ve görülmektedir.

Hoşgörü Yolu güzergâhı, Fransız diplomat ve gezgin Charles de Peyssonnel’in 1745 yılındaki yolculuğu ile Kuzey Amerikalı biyolog Robert Chambers’ın 1902-1905 yılları arasındaki yöresel seyahatlerinden de ilham almıştır. İznik Gölü çevresindeki tarımsal ürünleri İzmit Körfezi çevresindeki yerleşimlerle buluşturma adına 1955 yılında yapımına başlanan Bahçecik-İznik Yolu çeşitli nedenlerden ötürü nihayete erdirilememişti; Hoşgörü Yolu bu gereksinimin güncel ve zengin içerikli uyarıcılarından biri haline gelmiştir. Kültür Rotaları Derneği (KRD), Avrupa Via Francigena Yolları Birliği (EAVF) ve İzmit Belediyesi işbirliğiyle belirlenen Hoşgörü Yolu, Avrupa Birliği projesi olarak Sivil Toplum Diyaloğu adlı hibe programı kapsamında gerçekleştirilmiştir. Proje, antik yolların gün ışığına çıkarılmasından ziyade mevcut tarihsel mirasımızın korunması ve tanıtılması amacıyla hazırlanmıştır. Bu amaçla oluşturulan site (https://www.toleranceway.com), rehber kitap ve beraberinde verilen Hoşgörü Yolu Haritası’nda tarihî eserler, kamp ve konaklama alanları, tabiî ve turistik mekânlar ile görülmesi gereken kültürel öğeler, tedbirler ve tavsiyeler eşliğinde takipçiler için işaretlenmiştir.

KAYNAKÇA

Deniz Badem Kadem Duran ve KRD, (Nicomedia’dan Nikaia’ya) Hoşgörü Yolu İzmit, Rehber Kitap 2020, s. 5-6, 16-19 ve 29-43; Süleyman Pekin Murat Bayram, Bahçecik Tarihi, Ankara 2011, s. 116-120; Akın Ü. Sevinç, “Başkent Nikomedia”, (https://www.timekocaeli. com); “Avrasya Yolu” (http://www.viaeurasia.org); “Hoşgörü Yolu” (https://cultureroutesinturkey)

Süleyman PEKİN