TBMM Danışma Meclisi Üyesi
Şaban Hamdi Açan 1915’te İstanbul Sahrayıcedit’te doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Trabzon’da tamamladı. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1940 yılında mezun oldu. İkinci Dünya Savaşı nedeniyle üç yıl askerlik yaptı. 1943’te Hendek’te Sıtma Savaşı Tabibi olarak göreve başladı. 1945’te atandığı Bolu ve Kocaeli Sıtma Mücadele Başkanlığı görevini 1952’ye kadar sürdürdü. Bu görevi sırasında Sağlık Bakanlığı tarafından ABD’nin Maryland-Baltimore kentine gönderildi ve ABD’nin ilk araştırma hastanesi olan Johns Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde lisansüstü eğitimini tamamladı. Yurda dönüşünde Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü bünyesinde kurulan Türkiye BCG Kampanyası Teşkilatı’nın başkan yardımcılığına getirildi. BCG aşısının yaygın hale getirilmesi konusunda çok önemli adımlar atan yönetimin bir parçası oldu. Bu başarılarından dolayı 1957’de BCG Kampanyası’nın Hıfzısıhha Enstitüsü’nden ayrılmasının ardından kampanya başkanı oldu. 1960’da da ihdas edilen Verem Savaşı Genel Müdürlüğü’ne ilk genel müdür olarak atandı. 1968’de Uluslararası Verem Savaşı Birliği (IUAT) Profilaksi Komisyonuna asil üye olarak seçildi, bu üyeliği iki kez uzatıldı. 1969’da da Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) Verem Savaşı Uzmanlar Komitesi üyeliğine getirildi, bu üyeliği de beş kez uzatıldı. Hamdi Açan’ın uluslararası örgütlerdeki bir diğer görevi Uluslararası Verem Savaşı Birliği’nde oldu, 1978 yılında birliğin Orta Doğu Bölgesi şeref üyeliğine seçildi. Açan, son yirmi yılı Verem Savaşı Genel Müdürlüğü olmak üzere, toplam kırk yıllık kamu hizmetinden sonra 1980’de emekli oldu. Emeklilik döneminde verem savaş konusundaki tecrübelerini paylaşmaktan geri durmadı. Türkiye Ulusal Verem Savaşı Derneği’nde Müşavir Koordinatör olarak görev aldı. Bu arada 1982 Anayasasını hazırlamak üzere Millî Güvenlik Konseyince oluşturulan Danışma Meclisine Kocaeli üyesi olarak seçildi. 23 Ekim 1981’de başlayan bu görevi, 1983 milletvekili genel seçimleriyle yeni parlamentonun oluşmasına kadar (6 Aralık 1983) devam etti. Hamdi Açan, sıtma, verem, kolera, çiçek ve çocuk felcine karşı verdiği mücadele göz önünde bulundurularak TÜBİTAK tarafından 1983’te “Hizmet Ödülü” ile onurlandırıldı. 1984’te Türkiye Ulusal Verem Savaşı Derneği Genel Başkanlığına, 1986’da da yeni kurulan Verem Savaşı Dernekleri Federasyonu Genel Başkanlığına seçildi. 5 Mayıs 1989’da 74 yaşında vefat eden Hamdi Açan’ın adı, İzmit Tepecik Mahallesinde Verem Savaş Dispanserinin yanından Acısu Parkı’na inen sokağa verilmiştir. Hamdi Açan evli ve 2 çocuk babasıydı.
KAYNAKÇA
TBMM Albümü 1920-2010 (2010), IV. Cilt, TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları, Ankara Danışma Meclisi Tutanak Dergisi, https://www5.tbmm.gov.tr// develop/owa/tutanak_dergisi_pdfler.birlesimler_diger_meclisler?v_meclis=5&meclis_kisa_ adi=DM&diger_donem_adi=d00
Mustafa Serhan YÜCEL