İş Adamı

Halit Ulusoy, 1905 yılında İzmit’te doğdu. Babası Batum kökenli olup, Sultan Abdülhamit’in bayraktarlarındandır. 1877’de emekli olunca Gölcük’e, buradan da Nüzhetiye köyüne yerleşen babası ipekböceği ticareti ile uğraştı. Halit Ulusoy, 16 yaşında iken Kurtuluş Savaşı’na katıldı, Münire Hanım ile evlenerek, Hayrettin, Melahat ve Leyla adlarında üç çocuğu oldu. 1930’lu yıllarda yaprak tütün ticaretine başlayan Ulusoy, Alemdar Caddesi ve Fevziye Camii’nin bodrum katındaki birinci bloğu depo olarak kullandı. İkinci blok ise tütün eksperi olan Mehmet Giray’ındı. Bu dönemde Halit Bey’e oğlu da yardım ediyordu. Ulusoylardan başka, Hacı Hasan Kozluca, Mehmet Kavala ve Harman Şirketi tütün tüccarlığı yapıyordu. Tütün ticaretinde köyden toplanan tütünler, depolara konularak bakıma alınır ve cinslerine göre ayrılır, sonradan ihraç edilirdi. Ulusoylar da köyden topladıkları tütünü işlettikten sonra ihraç ettiler. En son ihraç ülkesi ise Rusya’dır. 1946-1947 yılları arasında sigorta uygulaması yapıldığında ilk uygulayan işyerlerinden biri, Ulusoyların işletmesiydi.

1950 yılında ucuz Amerikan tütününün Türkiye piyasalarına girmesiyle, yerli tütüncülük ticareti krize girdi. Ucuz olduğu için Amerikan tütününün tercih edilmesiyle satış yapamayan yerli tütün satıcıları piyasadan çekildi. Bu sıkıntılı süreçte Halit Ulusoy da Alemdar Caddesi’nde, günümüzde Otel Altınnal’ın olduğu alanda kereste dükkânı açarak, dört sene bu işi yaptı. Ulusoy, Orman İşletmesi’nden, Balıkesir ve Bolu’dan kereste aldı. Ancak 1955 ile 1960 yılları arasında Demokrat Parti’nin uygulamaya koyduğu sıfır kârla ve sıfır bedelle satış çıkınca, kereste ticaretini bıraktı. Halit Bey’in oğlu Hayrettin Ulusoy bu dönemi şöyle anlatır:

Garip yasalar var. “Kâr sıfır, bedel sıfır” gibi bir yasa çıktı. Kaçakçılık oluyor diye “Bedel sıfır, kâr sıfır” şeklinde alışveriş olacak dediler. Kimse malını bedeli sıfır lira olarak satar mı? “Nedir dedik bu”; “Kârsız satış” dediler. Kârsız satamayacağımıza göre işi bıraktık. Keresteciliği devlet önledi.

Halit Ulusoy, 1961 yılında, İzmit’te kurulmakta olan Goodyear Lastik Fabrikası’na, ham madde deposu olarak kullanmak üzere eski Kandıra Sapağı mevkiinde beş bin metrekarelik bir depo binası inşa etti. 19631969 yılları arasında ise tekrar tütün işine geri döndü. Ancak tütün işi yine tutmadı.

Halit Ulusoy ve oğlu, 1967 yılında büyük zorluklarla önemli bir atılım yaparak, Alman kâğıt peçete ve baskılı ambalaj kâğıdı üretimi yapan makineleri satın aldılar. Böylece İzmit’in ilk sanayicilerinden biri olmakla beraber Türkiye’nin ilk temizlik kâğıdı üreticisi oldular. Ayrıca yurt dışına da ihraç ettiler. Aylık on beş ton civarında kâğıt işleme kapasitesi olan işletme, İzmit’te pek çok kişiye iş imkânı sağlamakla birlikte giderek büyüdüler. 1973 yılında Ulusoylar, İzmitlilerin 1973 yılında kurduğu İspak Sıvı Paketleme Sanayi’nin kurucuları arasında yer aldı. Dört ortağı ile Gaziantep’te Adsan Defter Fabrikası’nı kurdu. Bu işletmeler 1983 yılında ticari faaliyetlerine son verdi. Halit Ulusoy, 2002 yılında vefat etti. Hayrettin Ulusoy, şirketin adını 2011 yılında “Ulusoy Kağıt Sanayi AŞ” olarak değiştirdi. Ulusoy ailesinin bugün önemli yatırımlarından birisi de beş yıldızlı Wellborn Luxury Otelleri’dir. Hayrettin Ulusoy, babası hakkında şunları söyledi:

Babam “16 yaşından sonra, evlenene kadar yatak yüzü görmedim. Hep toprağın üzerinde yattım” derdi. Çok eziyet çekmişti. “İyi ismimizi koruyalım. Dürüst ol. Devletle iş yapma. Halkın gözünün kalacağı bir iş yapma” diye öğüt verirdi. Bir kere market açmak istemiştim, izin vermemişti. Gezmeyi çok severdi. Doksan yaşında, tek başına, İstanbul Boğazı’na yemek yemeğe giderdi.

KAYNAKÇA

Levent Akbay, “Ulusoy Kâğıt Kurucusu Hayrettin Ulusoy”, Odavizyon, Kocaeli Sanayi Odası Resmi Yayın Organı, Sayı: 96, Eylül 2014, Kocaeli, s. 14-18; Hayrettin Ulusoy ile Ocak 2015 de KDM’de yapılan Mülakat, Hüseyin Erol-Yavuz Ulugün; İzmit Esnaf ve Ticaret Tarihi, İzmit Rotary Kulübü, 2013, s. 193.

Ayşegül YILMAZ