Kandıra/Kaymas Milli Mücadele Kahramanlarından

Kandıra’nın Kaymas nahiyesinin Davutlar köyünde doğdu. Milli mücadele sırasında Kandıra ve çevresinde yaşanan işgallere karşı Kaymas nahiyesi Kuvayımilliye liderliği yaptı. Kandıra, Kurtuluş Savaşı esnasında İngilizlerin ve Yunanlıların işgalini yaşadı. Bir takım Rum ve Ermeni çetelerinin saldırı ve tecavüzleri ile yağmalar gördü. Bütün bunlara rağmen Kandıra halkı ve köyleri başlangıçtan itibaren Kuvayımilliyeyi desteklediler, dışarıdan hiçbir etkiye gerek kalmadan kendiliğinden harekete geçerek silahlandılar. Kendilerine birer lider seçerek köy ve nahiye olarak milis kuvvetleri kurup mücadeleye başladılar. Kaymas nahiyesinden Halit Pehlivan da bu milis kuvveti liderlerinden birisidir.

Halit Pehlivan bir taraftan arkadaşlarıyla birlikte bölgede Müslüman köylerine saldırılar düzenleyen Rum ve Ermeni çeteleriyle mücadele etmiş, bir taraftan da kendi silah arkadaşlarının cephane ve silahlarını temin etmeye çalışmış ve önemli görevler üslenmiştir. Halit Pehlivan ve Akçaova nahiyesinden Rıfat Molla 50 kişilik bir kuvvet kurarak önce kendi nahiyeleri çevresindeki Rum çetelerini temizlemiş, İstanbul yolunu açmak için halkı soyarak gelmekte olan 300 atlı çeteye karşı, Rıza Bey ve grubuna yardım ederek başarılı olmalarına imkân sağlamıştır. Halit Pehlivan, İncili’de bulunan Kuvayımilliye temsilcisi Necati Bey’in de direktifleriyle Halit Molla ve Karasu’da bulunan İpsiz Recep’le ortak bir çalışma içerisinde bulunmuş, bölgedeki Rum ve Ermeni çetecilerine karşı amansız bir takip uygulamıştır. 28 Nisan 1921’de Kandıra 400 kişilik çetelerden mürekkep Yunanlılar tarafından işgal edilince, Kuvayımilliye’ye mensup olan bu milis kuvvet ve müfrezeleri, Şabanlı ve Kızıl Ali cihetlerinde çetelerle çarpışmaya girişmiş, Kandıra’yı işgal çetecilerinin elinden kurtarmıştır. Kandıra’dan Çubuklu’ya çekilen Yunan müfrezesiyle Halit Pehlivan’ın kumanda ettiği Kuvayımilliye müfrezesi müsademe ederek Yunanlılara pek çok kayıp verdirip, gasp edilmiş hayvanlardan bir kısmını geri almışlardır. Yunan kuvvetlerinin bölgeden çekilmesi üzerine köyüne dönen Halit Pehlivan, buradaki müdafaa-i hukuk çalışmalarına katılmış, Batı Cephesi’nde devam eden savaşa elinden gelen desteği sağlamıştır. Halit Pehlivan, Sakarya Savaşı günlerinde, 25 Ağustos 1921’de Kandıra Belediyesi ve Müdafaa-i Hukuk Reisi Ahmed, Kandıra Müftüsü Ali Rıza, eşraftan Niyazizade İsmet, Mehmet, Nuri, Halil, Hüseyin Hüsnü, Bekir, Şeyhler nahiyesi namına Mehmet Münif, Akşaova nahiyesi namına Eşref, eşraftan Hurşitbeyzade Hurşit ile birlikte Kandıra’da büyük bir miting yaparak hep birlikte TBMM Başkanlığı’na şu telgrafı göndermişlerdir:

“Bugün on bin kişilik büyük bir topluluk belediye dairesi önünde toplanarak kahraman ordumuzun başarılarının devamı uğrunda her türlü fedakârlığa amade ve hazır olduğumuzu arz ederiz. Hürriyet ve istiklalimizi mahvetmek maksadıyla Anadolu’daki topraklarımıza hücum eden katil ordu ile milli davamızın zaferine kadar son damla kanımıza kadar harbe devam edileceği ve Misak-ı Milli yolunda her bir fedakârlığı yapmak azminde olduğumuza bir defa daha ahd ve peyman ettikten sonra şurasını insanlığın nazarına koyarız ki genç ve cengâver ordumuzu tam bir hürmetle selamlar ve başarılarının devamını Cenab-ı Hakk’tan niyaz ederiz.”

Kandıra ve çevresinin kurtuluşunda ve işgalcilere karşı halkın korunmasında önemli bir yeri olan Halit Pehlivan bugün köyünde medfundur.

KAYNAKÇA

Osman Akandere, “Millî Mücadele Yıllarında Marmara Bölgesinde Faaliyet Gösteren, Müfrezeler, Milis Kuvvetleri ve Çeteler( 1918–1922)”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2008, Sayı: 19, ss. 507-542; Mehmet Özdemir, Türk Yolu’nun Aydınlığında Halit Molla, Adapazarı, 2021; İbrahim Şirin, “Yerelden Vatana: Kandıra’da Milli Mücadele”, Uluslararası Kara Mürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu, Kocaeli, 23 25 Nisan 2015, Cilt. 2, ss. 1493-1500; Rifat Yüce, Kocaeli Tarih ve Rehberi, Türk Yolu Matbaası, İzmit, 1945; Hâkimiyet-i Milliye, 27 Ağustos 1921, No: 274.

Haluk SELVİ