İzmit’te Yamaçta Yer Alan Harap Cami

İzmit’in yüksek kesiminde, Veliahmet Mahallesi, Gümüşlü Bayırı Sokak’ta, Orhan Camii’nin doğusunda, şehrin yoğun eski dokusu içinde yer almaktadır.

1857 yılında yaptırıldığı anlaşılan caminin, banisi hakkında herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Caminin yanında yer alan çeşmenin BOA’de vakıf kaydı bulunmaktadır.

XIX. yüzyıl özellikleri taşıyan cami, kuzey-güney ekseninde, dikdörtgen bir plana sahiptir. Üzeri, dört yöne meyilli ahşap çatıyla örtülü olup dıştan kiremit kaplamalıdır.

Eğimli arazide bulunan caminin altında, yüksek bodrum kat bulunmaktadır. Kuzeydeki düz zemine açılan iki kanatlı, hiçbir özelliği olmayan ahşap kapı ile ibadet alanına girilmektedir. Duvar yüzeylerinde açılmış dikdörtgen çerçeveli pencereler de hiçbir sanat değeri taşımaz.

İbadet alanındaki kıbleyi gösteren mihrap nişi, yarım yuvarlak, oldukça sade bir uygulamadır. İki yanda ve üstte, dikdörtgen açıklıklı, iki katlı, beş pencereden ışık alan mihrap duvarı dışında, yan duvarlarda açılmış dikdörtgen çerçeveli ahşap pencerelerden gelen ışıkla aydınlık ve ferah bir iç mekâna sahiptir.

Mihrabın batısında duvara bitişik ahşap minber ile doğu köşeye yerleştirilmiş korkulukla ahşap vaaz kürsüsü, sade ve basit marangozluk ürünleridir.

İbadet alanının üzeri sade, basit, iddiasız, düz ahşap bir tavana sahiptir. İçerde, ahşap desteklere oturan kadınlar mahfilinin de fazla bir özelliği yoktur.

Minare, batı duvara bitişik olup içerden girilen bir kapı ile son cemaat yerine açılır. Çok kısa gövde üzerinde yer alan sade şerefe altlığı, şerefe kısmı, gövde kadar yüksek tutulmuş, petek kısmı ve kısa külahın da hiçbir sanat değeri yoktur. 1999 yılı depreminde zarar görmüş olan yapı, son zamanlarda daha da bakımsız durumdadır. Caminin, yakın tarihlerde restorasyon programına alınacağı ifade edilmiştir.

KAYNAKÇA

N.-S. Erdoğan, Ayyıldız-M. Özbayraktar, Tarihi İzmit Kent Merkezi, Mahalleler, Sokaklar, Mimari Eserler (Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayını), İstanbul 2011, s. 68; T. Ürkmez, İzmit’te Türk Eserleri (Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları), Kocaeli 2007, s. 180-182; A.N., Galitekin, Kocaeli Su Medeniyeti Tarihinden Birkaç Damla (Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayını), İstanbul 2006, s. 135.

Hamza GÜNDOĞDU