Gazeteci, Fotoğraf Sanatçısı, Belgesel Film Yönetmeni, Yazar
Doktor olan babası Nail Bey’in İzmit Memleket Hastanesi ve İzmit Kâğıt Fabrikası’ndaki görevi nedeniyle bulunduğu İzmit’te 1933 yılında doğdu. Annesi İzmir’in ünlü ailelerinden Kapanizade Tahir Bey’in kızı Atıfet Hanım’dır.
Galatasaray Lisesi’ndeki eğitimine devam ederken liseyi orada bitirmek, Fransızcasını geliştirmek ve sonrasında Paris’te hukuk eğitimi almak için 1952 yılında Fransa’ya gitti.
1954’te İsveçli politikacı, yayıncı ve editör Alfons Gidlund’un kızı Barbro ile İstanbul’da evlendi. Tekrar Galatasaray Lisesi’ne yazılarak, son sınıfı okuyup, 1955’te ilk ve ortaokulu da okuduğu okulundan mezun oldu.
1955-1956 meslek hayatına başladığı yıllar oldu. Gazeteci-yazar ve yönetmen eşi Barbro ile birlikte Türkiye’yi dolaşarak Türkiye, İkinci Vatanım kitabını hazırladı. 1957’de İsveççe yayımlanan kitapta kendisine ait görüntüler ve Barbro’nun kaleme aldığı metin yer aldı.
Gazetecilik ve foto muhabirliğinin ardından 1960’ta televizyona geçti. 1961 yılında Barbro ile birlikte ilk belgeselleri olan “Nuh’un Gemisi”ni İsveç Televizyonu (SVT) adına gerçekleştirdi. Daha sonra Avrupa ve Amerika’daki çeşitli televizyon kanallarına, Ortadoğu, Uzakdoğu, Afrika ve Latin Amerika’nın birçok ülkesiyle ilgili sosyal, kültürel ve politik içerikli belgeseller hazırlamanın yanı sıra Barbro ile İsveç Radyosu’na da Asya kıtası ülkeleri ile ilgili bir belgesel program hazırladı.
Şili’de Allende’nin iktidara gelmesinin ardından 1970-72 yılları arasında İsveç Televizyonu’nun Latin Amerika temsilciliğini yaptı. Vietnam Savaşı’nın yanı sıra Zimbabwe, Mozambik, Gine ve Botswana’nın bağımsızlık savaşlarına kamerasıyla tanıklık etti. Üç çocuk babası olan Karabuda 2018 yılında uzun yıllar yaşadığı İsveç’te hayata veda etti.
Başlıca Belgeseller: Nuh’un Gemisi (1961), Mevlana ve Sufizm (1963), Kabil’in Pazarı (1964), Ateşte Yürüyenler (1966), Hac (1966), Mayıs 68 Paris (1968), Vietnam Cehennemi (1969), Pablo Neruda (1971), Boğaziçi’ne Sığınanlar (1990), Turkuaz (1990), Tangonun Öyküsü (1994), Darphane’den İstanbul Müzesi’ne (1996), Dünya Mirası (1999).
Başlıca Görüntü Yönetmenliği Yaptığı Uzun Metrajlı Film ve TV Dizileri: Bebek (1973), Otobüs (1974), Yusuf ile Kenan (1979), Yılanı Öldürseler (1981), Keşanlı Ali Destanı (1988, TRT Dizisi), Kaldırım Serçesi (1989 (TRT Dizisi), Menekşe Koyu (1991).
Başlıca Yayımlanmış Kitapları: Uzakların Ötesinde (1996, İletişim Yayınları), İndim Zaman Bahçesine (1998, YKY), Zamanın Bahçesinden Portreler (2001, YKY), Zoraki Randevular Parkı (2003, YKY), Göz Tanığı, Kulak Misafiri (2007, YKY).
Başlıca Fotoğraf Sergileri: Güneş’in Dünyası, Güneş Karabuda Fotoğrafları 1954-2004 (2004, Yapı Kredi Sermet Çifter Salonu), Güneş Karabuda-Paris Fotoğrafları 1958-1961 (2007, Yapı Kredi Sermet Çifter Salonu), Duvarların Dili: 40. Yılında Paris-Mayıs 68, Güneş Karabuda Fotoğrafları (2008, Yapı Kredi Sermet Çifter Salonu).
KAYNAKÇA
“Foto muhabiri, görüntü yönetmeni ve gazeteci Güneş Karabuda İsveç’te öldü.”, Kontrast, https://kontrastdergi.com/foto-muhabiri-goruntu-yonetmeni-ve-gazeteci-gunes-karabuda-isvecte-oldu/; Gülseren Engström, Geçmişle Kolkola Güneş Karabuda, İstanbul 2009, s. 9-186.; “Güneş Karabuda”, Kameraarkası, http://www.kameraarkasi.org/yonetmenler/guneskarabuda.html; Zeynep Oral, “Güneş Karabuda: Yeryüzü Tanığı”, Cumhuriyet, İstanbul 26 Ağustos 2018, https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/zeynep-oral/gunes-karabuda-yeryuzu-tanigi-1064672; Necmi Sönmez, “Yal, Toz, Portreler: Barbro ve Güneş Karabuda”, Unlimited, İstanbul 29 Temmuz 2020, https://www.unlimitedrag.com/post/yel-toz-portreler-barbro-ve-güneş-karabuda.
Harun Mustafa TÖLE