Akademisyen, Rektör

1962 yılında Bulgaristan’ın Kırcaali şehri, Çiftlik köyünde doğdu. 1971 senesinde ailesi birlikte gelerek Gebze’ye yerleşti. İlkokulu, Atatürk, Eşrefbey, Osmangazi İlkokulu olmak üzere üç ayrı okulda okuyarak 1975 yılında tamamlayan, 1975-76 yılında Gebze Merkez Kur’an Kursu’nda eğitim alan Gülfettin Çelik, 1983 senesinde Gebze İmam Hatip Lisesi’nden, 1987 yılında İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nden mezun oldu. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde, “Osmanlı Devleti Merkezi Hazine Bütçeleri (1748-1792)” başlıklı tezi ile 1989 yılında yüksek lisansını ve “Sosyo-ekonomik Sonuçları İle Osmanlı Türkiye’sine Göçler (1877-1912)” başlıklı tezi ile de 1994 yılında doktora eğitimini tamamladı.

Araştırma alanı Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi Balkanlar-Anadolu coğrafyası iktisadi tarihi, toplumsal sistemlerin dönüşüm-çöküş esasları olan Gülfettin Çelik, yüksek lisansta Osmanlı maliyesi, doktorada ise Osmanlı Devleti’nde nüfus hareketlerinin sonuçları esasında sosyo-ekonomik yapı alanlarını çalıştı. Lisans ve lisansüstü eğitim programlarında iktisat tarihi ve İslam iktisat düşüncesi, karşılaştırmalı iktisat tarihi ve ekonomik sistemler, toplumsal tarih ve kurumlar tarihi alanlarında dersler veren Çelik, bu alanlarda çok sayıda lisansüstü ve doktora tezini yönetti. Ağırlıklı olarak Osmanlı toplumsal sisteminin bütüncül şekilde anlaşılması çalışmalarında bulunan Çelik bu kapsamda nüfus ve nüfus hareketleri ekseninde alanı tanımlamaya dönük araştırma ve yayın çalışmaları yaptı.

Prof. Dr. Gülfettin Çelik, Kırklareli Üniversitesi rektör yardımcılığı (2010-2011), Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi kurucu dekanlığı (2009-2010), İstanbul Medeniyet Üniversitesi rektör yardımcılığı (2011-2014), İstanbul Medeniyet Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi kurucu dekanlığı (2011-2013), İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sosyal İşbirlikleri Bölgesi (SOSYOPARK) Araştırma ve Uygulama Merkezi kurucu müdürlüğü (2015-2016), TÜBİTAK Bilim Kurulu üyeliği (2013-2016), TÜBİTAK Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu üyeliği (2014-2016), Dicle Üniversitesi rektörlüğü (2016), Yükseköğretim Denetleme Kurulu (2016-2018) Başkanlığı görevlerine atandı. Aralık 2018’den bu yana İstanbul Medeniyet Üniversitesi rektörü olarak görev yapmaktadır.

Bir kısmında kurucu olmak üzere çeşitli sivil toplum örgütlerinde yer alan Çelik, İstanbul Bilimler Akademisi Vakfı (İBA) kuruculuğu ve başkanlığı (2013-2021) da yapmıştır. Uluslararası düzeyde (Birleşmiş Milletler Örgütü kapsamında) sivil toplum örgütlerinin kapasiteleri, kadınların kentsel uyumu, Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Uluslararası Öğrenciler Akademisi, Yurtdışı Lisansüstü Öğrencileri Osmanlı Tarih ve Kültürü Yaz Okulu, İstanbul Bilimler Akademisi Uzman Araştırmacı Yetiştirme Programı kapsamında lisans ve lisansüstü düzeyinde eğitim projeleri yürütmüştür. Çelik’in sosyopark projesi Türk Patent Enstitüsü tarafından İnsan İhtiyaçları kategorisinde, 2013/02441 tescil numarası ile 2014 senesinde tescillenmiştir.

Birçok ulusal ve uluslararası dergide yayınlanmış makalesi yanında sempozyum, kongre ve çalıştayda bildirileri ve kitapları olan Çelik’in Kocaeli tarihi ile ilgili olarak 2003’te Gebze: Sosyo-Ekonomik Bir İnceleme 16-19. yüzyıl ve 2004’te Gebze: Sosyo-Ekonomik Bir İnceleme 20. yüzyıl adlı bölgeye ilişkin Gebze Belediyesi tarafından yayınlanan 2 ciltlik bir eseri vardır. Gebze hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler için önemli başvuru kaynakları Çelik’in çalışmasından önce yayınlanmıştı. Ancak 16. yüzyıldan başlayarak Gebze’nin 500 yıllık tarihi geçmişini, sosyal, idari, kültürel ve ekonomik yapısını bilimsel bir çalışmayla aydınlatmaya yönelik bu çapta bir kitap ilk kez yayınlanmıştır. Eser sayesinde kuruluşundan günümüze kadar Gebze’nin nüfus, sosyo-ekonomik, idari, kültürel ve kentsel sahada yaşadığı değişim ve aşamalar, bir toplumsal sistem yaklaşımı içinde ilk kez ortaya konulmuş oldu. Böylelikle gelişen Türkiye içinde Gebze’nin yeri siyasi, idari ve mali yönden yerel ve bölgesel dönüşüm içinde ele alınmış oldu.

Çelik’in bu çalışmasıyla Kocaeli Yarımadası’nın bilhassa iktisadi gelişiminde önemli bir yeri teşkil eden, hâlen dahi sanayisi ile adından söz ettiren Gebze ilçesinin geçmiş ile günümüz arasındaki önemi bilimsel bir yaklaşım ile ortaya çıkarılmıştır. Var olan durum yanında Gebze için bir gelecek tasavvuruna olan ihtiyacı dikkate alan Çelik, bu çalışmaların yanında, Gebze Belediyesi tarafından 2021 yılında yayınlanan Küresel Bir Şehir Olarak Gebze 21.yüzyıl adlı kitabı ile de Gebze’nin küresel ölçekte geleceğin dünyasında nasıl bir konum elde edebileceğine ilişkin kriterleri, politikaları ve gelişmeleri ele alan bir başka çalışma daha yaptı.

KAYNAKÇA

Gülfettin Çelik, Dördüncü nesil üniversite ve tanımlayıcı bir unsur olarak SOSYOPARK, İstanbul: Cinius Yayınları, 2014; yok.gov.tr, YÖK Denetleme Kurulu Üyeleri, erişim tarihi: 15.08.2021.

Recep KANKAL