Gölcük’teki Anıt
Türkiye ve Macaristan arasındaki ilişkiler, yalnız diplomatik ve siyasi çıkar ortaklıklarına dayalı birliktelikler üzerine değil, geçmişi oldukça derin tarihsel bir bağ üzerine kuruludur. Gerek akraba topluluklar olarak gerekse iç içe yaşamış ve uzun yıllar kültürel, sosyal ve linguistik etkileşim içerisinde bulunmuş iki halk olarak Türk ve Macar halkları arasındaki bağların yansımaları, Türkiye ve Macar topraklarında abidevi yapılarla somutlaşmıştır. Kocaeli, Türk-Macar ilişkileri ekseninde sahip olduğu tarihsel miras ile, Türkiye’nin en çok öne çıkan kentidir. Bu durumun arkasındaki en belirgin sebepse, şüphesiz 17. yüzyılın ikinci yarısında, Osmanlı ile müttefik olarak Avusturya’ya karşı savaşan Macar Kralı Tökeli İmre (Késmárki Thököly İmre)’nin yaşanan askeri yenilgiler üzerine imzalanan Karlofça Antlaşması neticesinde, 1700 yılında, erkanı ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu’na sığınarak İzmit’e yerleşmesi olmuştur.
Kocaeli, Türk – Macar ilişkilerinin siyasi, ticari, sosyal, tarihsel ve kültürel ortaklık görüsünün bir başyapıtı gibidir. 2013 yılında, Gebze, Kocaeli’de dönemin Kocaeli valisi Ercan Topaca, Macaristan Türkiye başkonsolosu ve büyükelçisi ile Macaristan’ın Ankara büyükelçisi Dr. Tanos Hovari’nin katılımıyla açılan Macaristan Kocaeli Fahri Konsolosluğu bunun önemli bir ifadesidir. Macaristan Kocaeli fahri konsolosu Alpaslan Kaya’nın da girişimleri ile iki taraf arasında ileriye dönük pek çok proje ve ortaklık geliştirilmiştir. İki ülke arasındaki yakınlığın somut hâle gelen göstergelerinden biri de Kocaeli’de yapılan anıtlardır. Macar Kralı Tökeli İmre ve eşi İliona Zrinyi için Karatepe’de Macaristan Türkiye büyükelçisinin de iştirakıyla bir anıt yapılmış, ayrıca, Tökeli İmre’nin ilk defin yeri olan mezarının bulunduğu İzmit Sekapark alanı içerisinde, türlü hatıra eşyalarının sergilendiği bir anı evi hayata geçirilmiştir. Anı evi, 13 Kasım 2008 tarihinde Türk ve Macar kültür bakanlarının katılımlarıyla açılmış olup bu sayede TürkMacar dostluğuna dair önemli adımlardan biri atılmıştır. 2013 senesinde ise Gölcük Macar Dostluk Anıtı, İmre Thökölyİlona Zrinyi Macar Dostluk Derneği ve Gölcük Belediyesi’nin ortaklığı ile Gölcük-Kavaklı Sahili’nde açılmıştır. Türkler ile Macarlar arasındaki dostane ilişkiyi simgelemekte olan ve 1700 senesinde Macaristan’dan Osmanlı Devleti’ne sığınarak bu topraklarda yaşamaya başlayan Macar mülteciler anısına dikilen anıtın açılışına Macaristan Dışişleri Bakanlığı müsteşarı Zsolt Nemeth, kabine şefi yardımcısı Mark Erszeği, Macaristan Ankara büyükelçisi Doğa Balkanları genel müdürü Dr. Lanos Hovarı, Gölcük kaymakamı Adem Yazıcı, Gölcük belediye başkanı Mehmet Ellibeş, Kent Konseyi Başkanı Metin Şentürk, Gölcük Belediye meclis üyeleri yanında, AK Parti ilçe yönetimi, MHP İlçe Başkanı Necati Erdurmuş, diğer yönetim kurulu üyeleri ve Kent Konseyi Kadın Meclisi üyeleri katılım göstermişlerdir. Gölcük Macar Dostluk Anıtı, TürkMacar ilişkisindeki uyumun ve sağlam bağların ortaya konması yanında dünya ülkelerinin de karşılıklı barışçıl yaklaşımlarına örnek teşkil etmesi bakımından önem taşımaktadır.
KAYNAKÇA
https://www.ozgurkocaeli.com.tr/haber/4552608/kavakli-sahilinde-macar-dostluk-aniti, 13 Ağustos, 2021; https://www.mynet.com/ kocaeli039de-macar-dostluk-aniti-acildi-180100930442, 13 Ağustos, 2021; https://www.hurriyet.com.tr/gundem/izmitlilerin-tokeli-imre-sevgisi-10589094, 13 Ağustos, 2021; https://www.haberler.com/ macar-ogrencilerden-tokeli-imre-anievi-ne-ziyaret-7588011-haberi/, 13 Ağustos, 2021; http://www.turkmacar.org.tr/macaristan-dostluk-aniti-torenle-acildi/, 13 Ağustos, 2021; http://www. turkmacar.org.tr/kocaelide-macaristan-fahri-konsoloslugu-acildi/, 13 Ağustos, 2021.
Burak ASLANMİRZA