Kocaeli’de bulunan gençlik merkezleri, gençlere yönelik sunulan sosyal ve kültürel hizmetlerin başında gelmektedir. Gençlik merkezleri, birden fazla işlevi birlikte ve birbirini destekleyerek belirli bir düzen ve süreklilik içinde gençlere hitap eden konularda imkân sağlayan yapılardır. Bu merkezleri önemli kılan temel nitelik, gençlerin yetenek ve ilgi alanlarına göre serbest zamanlarını sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif konularda değerlendirmelerine destek vermesidir.
Kocaeli hem kendi içindeki genç nüfusu hem de Kocaeli Üniversitesi ve Gebze Teknik Üniversitesi’nin de sunduğu yüksek öğretim hizmeti bakımından genç nüfusun yoğun olduğu bir şehirdir. Bu nedenle şehir, gençlik hizmetleri konusunda oldukça etkin bir şekilde çalışan kurumlara ve kurumsal anlayışa sahiptir. Söz konusu anlayıştan hareketle, Kocaeli’de bulunan gençlik merkezleri, Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlı Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Kılavuz Gençlik Modeli çatısı altında faaliyetlerini sürdürmektedir.
Kocaeli Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü’ne Bağlı Gençlik Merkezleri
Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın politika ve sorumlulukları, 638 sayılı kanun hükmünde kararnameye göre şu şekilde belirlenmiştir: Gençliğin kişisel ve sosyal gelişimini destekleyici politikaları tespit etmek, farklı genç gruplarının ihtiyaçlarını da dikkate alarak gençlerin kendi potansiyellerini gerçekleştirebilmelerine imkân sağlamak, karar alma ve uygulama süreçleri ile sosyal hayatın her alanına etkin katılımını sağlayıcı öneriler geliştirmek ve bu doğrultuda faaliyetler yürütmek, ilgili kurumların gençliği ilgilendiren hizmetlerinde koordinasyon ve işbirliği sağlamak, gençlik çalışma ve projeleri yapmak, bu çalışma ve projeleri desteklemek, bunların uygulama ve sonuçlarını denetlemek. Kocaeli Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü de bu çerçevede, gençlik merkezleri aracılığıyla çalışmalarını ve projelerini yürütmektedir.
Kocaeli’de, Kocaeli Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü’ne bağlı 5 gençlik merkezi bulunmaktadır. Bunlar; 2012’de kurulan Uluslararası Gençlik Merkezi, 2017’de kurulan Darıca Şehit Polis Edip Zengin Gençlik Merkezi, 2017’de kurulan Gölcük Gençlik Merkezi, 2016’da kurulan Gebze Gençlik Merkezi, 2000’de kurulan Körfez Olimpiyat Gençlik Merkezi’dir. Bu kurumlarda Gençlik Merkezi müdürü, idari personel, gençlik liderleri ve destek personeli görev yapmaktadır. Gençlik merkezlerindeki kadın üye sayısı 39.736, erkek üye sayısı 32.946; Gönüllülük Kulübü kadın üye sayısı 92, erkek üye sayısı 136; okul temsilcisi kadın sayısı 246, erkek sayısı 228; gönüllü gençlik lideri sayısı toplam 18’dir.
Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü’nün bünyesinde bulunan gençlik merkezleri, Gençlik Merkezi müdürü yönetiminde gençlik liderleri, gönüllü gençlik liderleri, sosyal uyum personeli, MEB okul temsilcisi ve üniversite temsilcisi ile faaliyetlerini sürdürmekte olup merkezlere üye olan gençler için çeşitli faaliyetler gerçekleştirilmektedir.
Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü’ne bağlı gençlik merkezlerinde birbirinden farklı faaliyet alanları ve proje örnekleri bulunmaktadır. Uygulanan program kapsamında, değerler, dini ilimler, inovasyon, güzel sanatlar, dil eğitimleri, kişisel gelişim, sağlıklı yaşam ve sosyal bilimler atölyesi başlıkları altında çeşitli eğitimler verilmektedir. Yine gençlik merkezlerinde uygulanan programlar kapsamında sosyal ve kültürel faaliyetler, güzel sanatlar, bilim ve teknoloji, sağlıklı yaşam ve spor ve gönüllülük kulübü başlıkları altında gençler, gençlik merkezlerinde yapmış oldukları akademik çalışmalar ve kulüp faaliyetleri sayesinde yararlı ve kaliteli zaman geçirme imkânı bulmaktadırlar.
Dahası, gençlik merkezi aktivitelerine katılan gençlerden veya okullarda temsilci öğrencilerden oluşturulan gruplarla Kefken Gençlik Kampı’nda çeşitli faaliyetler düzenlenmektedir. Dini ilimler alanında uzman yazarlarla gençler her ay buluşturulmaktadır. Kocaeli’nin sahip olduğu sahil ve ormanlık alanlarda gönüllülük faaliyetleri kapsamında yılın çeşitli zamanlarında gençlerle birlikte çevre temizliği amacıyla faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Uluslararası Gençlik Merkezi, pek çok ulusal ve uluslararası projeye ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca gençlere yönelik faaliyetlerin önemli bir kısmını da spor alanındaki çalışmalar oluşturmaktadır. İl genelinde futbol, jimnastik, bisiklet, yüzme, basketbol, voleybol, buz pateni, güreş, trekking ve satranç gibi faaliyetler düzenlenmekte ve sporla ilgilenen tüm gençlere hizmet sunulmaktadır.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne Bağlı Kılavuz Gençlik Modeli
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin gençlik hizmetleriyle ilgili modeli mevcut durum analizi, toplumsal ihtiyaçlar, uygulama tecrübesi, uzmanlardan yararlanma ve literatür taraması çerçevesinde geliştirilmiştir. Kocaeli Kılavuz Gençlik Modeli, ilkokuldan liseye, üniversiteden doktoraya uzanan yolda bir nesle kılavuz olmayı amaç edinmektedir. Kılavuz Gençlik Modeli’nin uygulamaya geçirilmesi 2009 yılında başlamıştır. Başlarda Bilgievi uygulamasına dayanan model, zamanla yeni uygulamaların da dahil edilmesiyle geliştirilmiştir.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi bünyesinde bulunan gençlik hizmetleri, esas olarak Gençlik ve Spor Daire Başkanlığı altında yapılandırılmıştır. Daire Başkanlığı’nın altında Gençlik Eğitimi Şube Müdürlüğü, Gençlik Hizmetleri Şube Müdürlüğü ve Spor Şube Müdürlüğü yer almaktadır. Bununla beraber, il genelindeki hizmetlerin organizasyonunun daha etkin yürütülebilmesi için hizmetlerin dağılımı, iş yükü, koordinasyon ihtiyacı ve yerel özellikler dikkate alınarak hizmet bölgeleri de oluşturulmaktadır. Her hizmet bölgesinde, müdürlüğün altında bir koordinatör bulunmaktadır.
Kılavuz Gençlik Modeli, üç ana katmandan oluşmaktadır. Birinci katmanda, modelin dayandığı ve tüm uygulama süreçlerinde dikkate alınması gereken, belediyenin gençlerle ve paydaşlarla ilişkisini belirleyen, rehberlik niteliğine sahip ilkeler yer almaktadır. İkinci katmanda, modeli oluşturan temel uygulamaların ve diğer gençlik çalışmalarının odaklanması gereken ve hizmetler için bir çerçeve oluşturan unsurlar bulunmaktadır. Üçüncü katmanda ise model bileşenleri vardır. Gençlik modelinin yapılanması zaman içerisinde farklı şekillerde gelişme göstermiştir. Bu katmanda, gençlik hizmetlerinin sunumuyla ilgili farklı alanlara odaklanan uygulama modelleri bir bütün hâlinde bulunmaktadır.
Adalet, milli ve manevi değerler, kalite odaklılık, sürekli gelişme, genç odaklılık, gönüllülük, güven, iş birliği, kapsayıcılık, yenilikçilik ve kardeşlik Kılavuz Gençlik Modeli ilkeleri arasında yer alan temel esaslardır. Kılavuz Gençlik Modeli çerçeve unsurları arasında değerler eğitimi, beceri geliştirme, paydaşlarla iş birliği ve koordinasyon, siyasal ve sosyal katılımı artırma, eğitim desteği gibi birçok madde yer almaktadır.
Kılavuz Gençlik Modeli bileşenleri çerçevesi içerisinde bilgi evleri, akademi lise, akademi üniversite, spor okulları, gençlik kampları, uluslararası öğrenciler, gönüllü gençlik liderleri ve Kâğıtspor faaliyetlerini sürdürmektedir. Bileşenlerin tamamı, bütüncül bir bakış açısıyla oluşturulmuş, belediyenin ve Kocaeli şehrinin ihtiyaçlarına göre farklı yapılar içinde kurgulanmıştır. Bileşenlerin her birinin kendine özgü hedef kitlesi vardır ve buna göre faaliyet göstermektedir.
KAYNAKÇA
“Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”, Resmî Gazete, 8 Haziran 2011; http:// kocaeli.gsb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 07.09.2021); Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Gençlik Hizmetleri Şube Müdürü Fatih Dizdar ile yapılan görüşme sonucu edinilen belge ve dokümanlar; Kocaeli Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Gençlik Hizmetleri Müdürü Mert Tepekıran ile yapılan görüşme sonucu edinilen belge ve dokümanlar; Tarkan Oktay, Ulusal ve Uluslararası Gençlik Politika ve Uygulamaları Bağlamında Kocaeli Kılavuz Gençlik Modeli, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, İstanbul, 2021.
Mustafa Talha SAVAŞ