1928 yılında İzmit’te Yayımlanan Haftalık Dergi

Kumandanoğlu Kasım Tevfik Bey tarafından 1928’de İzmit’te yayımlanan Genç Düşünceler Mecmuası ile Kocaeli, Türk Yolu, Hür Fikir’le birlikte kentte çıkan haftalık yayın sayısı dört olmuştur. Kocaeli Vilayet Matbaası’nda 21x30 cm ölçülerinde, eski harflerle basılan derginin bilinen mevcut tek nüshası 23 Mart 1928 tarihli ikinci sayısıdır. Cuma günleri çıkan “ilmi, edebi, içtimai ve iktisadi inkılab mevzularını ihtiva eden” yirmi sayfalık resimli mecmuanın logosu altındaki yazıya göre “Mesnedi: Hakikat ve Fazilettir”. Künyesine göre sahibi ve başmuharriri Kumandanoğlu, merkezi İzmit, büro ve umumi bayisi İstanbul’dadır.

Kırmızı renkli kapakta “Türk İnkılâbının ikinci ve Türk gençliğinin büyük hamisi Başvekil İsmet Paşa Hazretleri” yazılı portre, arka kapakta ilanlar yer almaktadır. Başyazı “Cumhuriyet Gençlerine Hür Fikir’den İlhamlar” başlığı ile Kumandanoğlu’na aittir. 1928’de kaleme alınmış “Gazi” ve “Çankaya” şiirleri ile bir başka şairin “Yollar”, “Hicran” ve “Günler” adlı eserleri ile “Şarkın Solmayan Gül Goncaları” başlıklı bir de edebi dizi yer almıştır. Mecmuanın eğitim-sanat sayfalarında “Cumhuriyetin Feyz Yuvaları” başlığı altında “ruhlarında yenilik ve çalışmak aşk ve iştiyakiyle kavrulan” mekteplerden birisi olarak İzmit Akçakoca Muhtelit Mektebi takdim edilmiştir. “Burun”, “Oldu”, “Kadın Gecesi” başlıklı edebi denemeler, Talat Tuğrul’un “San’at ve temaşa sayfası”, Nazmi Oğuz’un “Ali Kemal’in Ölümü” ve imzasız “Enver Paşa’nın hayat ve faaliyeti” ile yakın tarih konu edilmiş, karikatür de unutulmamıştır. Mecmuanın okur sayısını arttırmak için “Büyük sözün heyecanlı akisleri” konulu “Gençlerimize Edebiyat Müsabakası” ve “Bilmece Müsabakası” açılmış, “Muhabir arıyoruz” duyurusu yapılmıştır. Kumandanoğlu Kasım Tevfik Bey, 1319’da doğmuştur. Bahriye Muzıkası Gedikli Zabit Mektebi mezunudur. Yavuz Zırhlısı Bandosu’nda gedikli zabit iken 21 Şubat 1928’de malulen emekliye ayrılmıştır.

İzmit’te Türkocağı çevresinin ve inkılapçı kadroların güvenini kazanmış, gazeteci yazar olarak kendini kabul ettirmiş bir gençtir. Öyle ki Türk Yolu gazetesinin idare ve yazıişlerini yöneten Sıtkı Hamit Bey yerine Kumandanoğlu’nu önermiştir. Devlet yıllıklarına göre 1927 28 yıllarında Hür Fikir gazetesinin mesul müdürüdür. Atatürkçü ve inkılapçı bir ruhla kaleme aldığı yazılar, Kılıç Hakkı Bey çizgisindedir. 18 Ekim 1927 günlü Hür Fikir gazetesindeki makalesinde 1927 Ankara Kongresi’ni ve Gazi’nin büyük nutkunu coşkulu bir dille aksettirmiş, “Gazi bu kısa zamanın tarihine sığamayacak kadar büyük olan vekaını yarattığı gibi izah ediyor,” demiştir.

Edebiyat dünyası ile yakın ilişkileri olan Kasım Tevfik Bey’e Hür Fikir gazetesinin yazarı ve sorumlusu olmak yetmedi. Genç Düşünceler adını verdiği bir mecmua yayımlamak istedi. Kâğıt bedeli ve ayrıca her bir sayısının tertip ve tab’ı için beşer yüz kuruş verilmek suretiyle Kocaeli Vilayet Matbaası’nda her hafta basılmak üzere anlaştı. Ancak 20 Mayıs 1928 tarihinde üçüncü sayıyı çıkardıktan sonra matbaanın kâğıt ve baskı ücretini ödeme güçlüğüne girince Genç Düşünceler Mecmuası’nın basımına son verdi.

Kumandanoğlu Kasım Tevfik Bey, İzmit’te mecmuasının basımını durdurduktan sonra Hür Fikir’de görevine devam etti. 1928 yılı, 28 Haziran İzmit’in Kurtuluş Günü törenlerinde ateşli konuşmalar yapan hatip olarak dikkat çekti. Ancak Kılıçoğlu Hakkı Bey’le anlaşmazlık başlayıp Hür Fikir’le ilişiği kesilince İzmit’ten ayrıldı. Genç Düşünceler bu defa dört sayfalık bir gazete olarak, 1 Kasım 1928’de İstanbul’da yayımlanmaya başladı. Logosu ve bazı kısımları yeni Türk harfleri ile dizilen “Perşembe günleri çıkar, gençliğin ifadesidir” ibaresi bulunan gazeteden kalan sadece bu birinci sayıdır.

Cumhuriyet Bayramı ertesi yayımlanmış olduğu için manşette Gazi için övgü satırları yer almakta, “Medeniyet dininin büyük banii ve resuli” denmektedir. Ortadaki resimde bayrağa sarınmış genç kız bir elinde meşale diğer elinde fener gibi Gazi’nin çelengini taşıyarak ilerlemektedir. Kasım Tevfik Bey’in kaleme aldığı “Hakikat Resuli” ile Hür Fikir başmuharriri Kılıçzade Hakkı Bey’e hediyesi olan “Hazreti Muhammed’e açık Mektup” başlıklı dizinin ilk yazısı okunmaktadır. Diğer sayfalarda Nahit Sırrı, Aka Gündüz, Kemal Ahmet gibi imzalar dikkat çekerken, Hamit Naci Matbaası ile bir diş tabibi ve Tayyare Piyangosu’ndan başka ilan görülmeyen, “Beş bin lira ikramiyeli Edebiyat Müsabakası” düzenleyen gazetenin kaç sayı çıktığı bilinmemektedir.

KAYNAKÇA

Ekrem Saltık (2018), Harf İnkılabının Kocaeli Basınında yansımaları, Uluslararası Çoban Mustafa Paşa Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumu IV, s. 1222; Genç Düşünceler Mecmuası, 3 Mart 1928; Genç Düşünceler gazetesi, sayı1, 1 Teşrinisani 1928; 1928 -1929 Türkiye Cumhuriyeti Devlet Yıllığı, Matbuat Umum Müdürl, İst. Devlet Matbaası, 1929; Kumandanoğlu, “Büyük Kongre, Büyük Gazi”, Hür Fikir gazetesi, 18 Ekim 1927, s. 1; nakleden Serap Taşdemir, Türk Basını’nda Büyük Nutuk’un Yansımaları, Ankara Üniv. Türk İnk. Tarihi Enst. Atatürk Yolu Dergisi, S. 44, Güz, 2009, s. 701; Türk Yolu, 24 Şubat 1929, Numara 173, s. 4; Milliyet, 26 Şubat 1929, Cumhuriyet, 16 Nisan 1929; Sedat Şimşek, Kocaeli Basın Tarihi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, 2007, s. 111-112.

Müzeyyen ÜNAL