Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü (GYTE), 3837 sayılı kanun ile 11 Temmuz 1992 tarihinde İstanbul’da kurulmuş, 3 Aralık 1993’te Kocaeli, Gebze’ye taşınmış olup eğitim-öğretim faaliyetlerine 10 Ekim 1994 tarihinde başlamıştır. Enstitü, 4 Kasım 2014 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilen yasa ile yeniden yapılandırılarak Gebze Teknik Üniversitesi ismi altında varlığını sürdürmektedir. Misyonu, “Cumhuriyetin temel ilkelerine ve evrensel etik değerlere sahip çıkan, bağımsız ve eleştirel düşünen, bilgiye erişmeyi bilen, bilgiyi kullanan, üreten, geliştiren ve yaygınlaştıran, araştırmacı, bağımsız çalışma yetkinliğinde ancak ekip çalışmasında da başarılı, toplumsal sorumluluğu ve çevre bilinci gelişmiş, lisans düzeyinde mesleğinin temel kavramlarını bilen, lisansüstü düzeyde ilgili alt disiplinde uzmanlaşan, çağdaş teknolojileri üreten ve uygulayan bireyler yetiştirmek; sanayi ile iş birliğine dayalı AR-GE çalışmaları yaparak ülke sanayisinin uluslararası rekabet gücünün yükseltilmesine katkıda bulunmaktır.” Vizyonu, “dünyadaki örnekleri ile rekabet edebilecek nitelikte alt yapı olanakları ve insan gücüne sahip olarak bilim ve teknolojide ileri düzeyde araştırma, eğitim, öğretim, yayın ve danışmanlık yapmaktır.” Enstitü’nün ilk rektörü 1992-1993 döneminde görev yapan Prof. Dr. Ahmet Hikmet Üçışık’tır. Sonraki rektörler sırasıyla, Prof. Dr. Ahmet Ayhan (1993-2002), Prof. Dr. Alinur Büyükaksoy (2002-2010) ve Prof. Dr. Orhan Şahin’dir (2010-2014).
Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü bünyesinde, 1994-1995 akademik yılında elektronik mühendisliği, çevre mühendisliği, malzeme bilimi ve mühendisliği, işletme, biyoloji ve kimya bölümlerine 80 öğrenci alarak lisansüstü faaliyetlerine başlamıştır. 1995-1996 eğitim-öğretim yılında bilgisayar mühendisliği, fizik, mimarlık, şehir ve bölge planlama, 1996-1997 eğitim-öğretim yılında jeodezi ve fotogrametri mühendisliği, enerji sistemleri, 1997-1998 eğitim-öğretim yılında matematik ve 1999-2000 eğitim-öğretim yılında deprem ve yapı bilgisi yüksek lisans programları açılmıştır. 2001-2002 eğitim-öğretim yılında sosyal bilimler enstitüsü kurulmuş, ilerleyen yıllarda ise mevcut lisansüstü programlarının yanında doktora programları ve sanayi ihtiyaçlarına yönelik disiplinler arası tezli ve tezsiz yüksek lisans programları açılmıştır.
GYTE, 2001-2002 akademik yılında lisans eğitimi vermeye elektronik ve bilgisayar mühendisliği bölümlerine öğrenci alarak başlamıştır. Sonrasında ise 2002-2003 akademik yılında mühendislik fakültesi malzeme bilimi ve mühendisliği bölümü ile fen fakültesi matematik ve fizik bölümlerine, 2008-2009 eğitim-öğretim yılında işletme fakültesi işletme bölümü ile mimarlık fakültesi mimarlık bölümüne lisans öğrencileri kabul etmiştir. 2010-2011 eğitim ve öğretim yılından itibaren fen fakültesi biyoloji bölümünün ismi moleküler biyoloji ve genetik bölümü olarak değiştirilmiş ve aynı yıldan geçerli olmak üzere lisans eğitim programı başlatılmıştır. Böylece 2013 yılı itibariyle GYTE’de lisansüstü eğitimin yanında sekiz bölümde lisans eğitimi bulunmaktadır.
GYTE’nin başarısı birçok kurum ve kuruluş tarafından da tescillenmiştir. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Enformatik Enstitüsü bünyesinde yer alan URAP’ın 2013 üniversite sıralamasında, GTÜ 9.sırada yer almaktadır. Aynı yıl için, TÜBİTAK tarafından hazırlanan girişimci ve yenilikçi üniversite endeksinde kendine 13. sırada yer bulmuştur. Kurulduğu yıldan itibaren başta mühendislik olmak üzere birçok alanda faaliyet gösteren Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nün başarılarından bazıları şu şekildedir:
2014 hat Özyar onur ödülü; 2014 IPA Dünya Oyun Konferansı 2014 çocuk oyun alanı, tasarımı öğrenci proje ödülü, 2012 TÜBİTAK teşvik ödülü Gebze Teknik Üniversitesi olarak isimlendirilmeden önce, 2013 yılında 1.453.070 m2’lik alana sahiptir ve kapalı alanı ise 77.798 m2’dir. Bu alanda eğitim adına 116 sınıf, 4 bilgisayar laboratuvarı ve 92 adet diğer laboratuvarlar olmak üzere 212 adet alan bulunmaktadır. 4 kantini, 1 öğrenci yemekhanesi ve 1 personel yemekhanesinin yanı sıra yerleşkede 1 kapalı spor alanı, tenis kortları, basketbol-voleybol sahaları ve halı futbol sahası vardır.
Muallimköy Yerleşkesi 3.800 dönümlük bir alanı kapsamaktadır. Bu yerleşkenin kuzeyinde TEM otoyolu, doğusunda Dilovası sanayi bölgesi, güneyinde Marmara Denizi, batısında TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi bulunmaktadır. Ayrıca, Ankara-İstanbul demiryolu güzergâhı da yerleşkenin kıyı kesiminden geçmektedir. 1995 yılında Muallimköy yerleşkesinde temeli atılan mühendislik ve fen fakültelerinin ilk binaları 2002 yılında tamamlanarak hizmete açılmıştır. Bu yerleşkede mühendislik fakültesi çevre mühendisliği, jeodezi ve fotogrametri mühendisliği ile fen fakültesi kimya bölümü hizmet vermiştir. 2010 yılı itibarıyla Muallimköy Yerleşkesinde 3.898.835 m2 açık ve 21.750 m2 kapalı alan bulunmaktaydı. 2011 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla Muallimköy Kampüsü üniversite alanı Teknoloji Geliştirme Bölgesi seçilmiş ve “Bilişim Vadisi” olarak ilan edilmiştir. 2013 yılında ise Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na devredilmiştir.
GYTE, 2004-2005 eğitim-öğretim yılında Erasmus projesi kapsamında 13 ayrı ülkeden 36 üniversite ile iş birliği yaparak hem enstitü öğrenci ve akademik personelinin yurt dışında tecrübe edinmelerine imkân tanımış hem de yabancı öğrenci ve öğretim elemanları buradaki akademik faaliyetlere katılmışlardır. İlk başta yüksek lisans ve doktora eğitimi verme amacıyla kurulmuş olan GYTE’de 2013-14 akademik yılında 2.131 yüksek lisans, 625 doktora öğrencisi olmak üzere 2.756 lisansüstü öğrencisi ve 2.050 lisans öğrencisi bulunmaktadır. Toplam akademik personel sayısı ise 478’dir. Bu akademik personelden 52’si profesör, 66’sı doçent, 59’u yardımcı doçent, 115’i öğretim görevlisi, 23’ü okutman, 223’ü araştırma görevlisi ve 29’u uzman kadrolarında görevlidir. Ayrıca, 11 yabancı uyruklu öğretim görevlisi görev yapmaktadır. Aynı yıldaki idari personel sayısı 294 ve işçi sayısı 7’dir. Öğrenci toplulukları fen ve mühendislik, kültür edebiyat ve sanat, spor, bilişim ve inovasyon, Türkçe, girişimcilik ve kariyer planlama topluluğu başlıkları altında toplanmış olup çeşitli grupları kapsamaktadır.
2013 yılı itibariyle, enstitü kütüphanesinde 15.780 basılı kitap bulunmaktadır. Dijital kaynaklarda ise 46.412 e-dergi, 129.324 e-kitap ve 23 veri tabanı kütüphane sisteminde yer almaktadır. 2.741 adet tez, 791 görsel ve işitsel materyal üye kullanıcılarına sunulmaktadır. Enstitüde 1 doktor, 3 hemşire ve 1 psikolog hizmet vermektedir.
GYTE ile birlikte kurulan bir diğer kurum olan İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü halen aynı isimle mevcudiyetini korumaktadır. Her iki kurumun da o dönemden bu yana daha çok lisansüstü eğitime yoğunlaştığı ve ülkenin ihtiyacı olan doktora sahibi bireylerin sayısının arttırılması amacını taşıdığı bilinmektedir. GYTE’nin eğitim ve öğretime sadece lisansüstü eğitimle başlaması ve lisans eğitimine daha sonraki yıllarda kademeli olarak başlaması da bunun en temel göstergesidir. Aynı üniversiteler yasasına bağlı olmasına rağmen adının farklı olması da hem misyonunun hem de işlevinin bu farklılığından kaynaklanmaktadır. Ülkemizde kuruluş aşamasında bulunan yeni üniversitelere öğretim üyesi yetiştirmek için kurulan iki enstitüden biri olan GYTE’nin bu önemli misyonu doğrultusunda 2014 yılına kadar doktora derecesi ile mezun ettiği 390 akademisyen çeşitli üniversitelerde öğretim üyesi olarak görev yapmakta ya da kamu/özel kurum ve kuruluşlarda çalışmalarını sürdürmektelerdir.
KAYNAKÇA
Gebze Teknik Üniversitesi, 2013 İdare Faaliyet Raporu, Kocaeli 2013, Erişim: https://www.gtu.edu.tr/kategori/1188/0/display.aspx; Gebze Teknik Üniversitesi, 2013 Mali Yılı Öğrenci İşleri Dairesi Başkanlığı Birim Faaliyet Raporu, Kocaeli 2013, Erişim: https://www.gtu. edu.tr/Files/UserFiles/81/FALYET_RAPORLARI/ODB_FAALYET_RAPORU_2013_1.pdf; Gebze Teknik Üniversitesi, Üniversite, Erişim: 18 Ağustos 2021, https://www.gtu.edu.tr/kategori/3/3/ display.aspx; Gebze Yüksek Teknoloji Üniversitesi, 2014-2018 Stratejik Planı, Erişim: http://www.sp.gov.tr/upload/xSPStratejikPlan/ files/8T5zE+2014_2018_stratejik_plan.pdf
Halit YANIKKAYA