Gebze sınırları içinde üçü tarihi olmak üzere toplam 133 cami ibadete açıktır. Tarihi camilerin üçü de şehrin merkezinde yer almaktadır. Bu camilerin ilki 1326 tarihinden yapıldığı bilinen Osmanlı’nın kurucu beylerinden olan Akçakoca’nın oğlu İlyas Bey’in adına yaptırdığı camidir. İlyas Bey Camii Marmara depreminde ağır hasar gördüğü için 2017 yılında yeninden inşa edilerek, caminin bulunduğu aynı yerde ve türbesinin yanı başında ibadete açılmıştır. Diğer tarihi cami, 1328 tarihli Sultan Orhan Camii olup, Sultan Orhan dönemine ait ilimizdeki altı camiden biridir. Bugün ismini verdiği Sultan Orhan Mahallesi’nde yer almaktadır. Yapı üzerinde devşirme malzemeler yer almakta olup şehirdeki diğer camilere nazaran minaresi soldadır.
Gebze’nin şehir kimliğinin oluşmasını sağlayan Çoban Mustafa Paşa Camii ise 1523 tarihinde inşa edilmiştir. Menzil külliyesi özelliğini taşıyan U planlı yapının orta kısmında cami yer almaktadır. Caminin etrafında paşa odaları, kervansaray, tabhane, aşhane, medrese gibi bölümler yer alıp caminin banisi Çoban Mustafa Paşa’nın türbesi ise kıble tarafındadır. Süslemeleri ve mimari özellikleri ile gerek ilimizde gerekse Osmanlı coğrafyasında dikkat çekici bir tezyinata sahiptir.
Yapım tarihlerine göre Gebze’deki bu tarihi camilerin dışında inşa edilmiş ve günümüzde de ibadete açık olanlar ya köyün/mahallenin ismi ile ya da tanınmış önemli bir isimle anılmıştır. Bu tarihi 3 cami ile birlikte mahallelerdeki cami sayılarına baktığımızda, Barış Mahallesi’nde 9, İstasyon’da 8, Köşklüçeşme ve Sultanorhan’da 6, Beylikbağı, Güzeller, Hürriyet, Adem Yavuz’da ve Yavuz Selim’de 5, Cumhuriyet, Gaziler, Kirazpınar, Mevlana, Mimar Sinan, Mustafapaşa, Osman Yılmaz, Tatlıkuyu, Arapçeşme ve Tavşanlı’da 4, Duraklı, Hacıhalil, İnönü ve Yenikent’te 3, Cumaköy, Denizli, Hatipler, Kadıllı, Kargalı, Mollafenari, Muallimköy, Pelitli, Ulus ve Yağcılar’da 2, Ahatlı, Balçık, Elbizli, Eskihisar, Mudarlı, Ovacık, Tepemanayır Mahallesi’nde ve OSB’de 1 cami ibadete açıktır.
Tarihi camiler dışında yakın dönemde Gebze’de açılan ilk cami 1946’dadır. Senelere göre baktığımızda ise 1990’da 11, 1993 ve 1998’de 7’şer, 1992 ve 2012’de 6’şar, 1980, 1988 ve 1991’de 5’er, 1994,1996 ve 2005’te 4’er, 1965, 1982, 1989, 1995, 2003,2004, 2009, 2013 ve 2015’te 3’er, 1956, 1970, 1975,1978, 1981, 1985, 1986, 1997, 1999, 2000, 2001, 2011,2014, 2020’de 1’er cami açılmıştır. Cami sayılarındaki senelere göre artış ve azalış, fabrikaların artması sonrası bölgenin göç alması ile birlikte artan nüfus nedeniyledir. Mahallelerdeki camilerin isimleri ve hizmete açılış tarihleri:
|
Mahalle |
Cami ismi |
Açılış Tarihi |
|
Adem Yavuz |
Adem Yavuz Mh. Fazilet C. |
01.01.1990 |
|
Adem Yavuz Mh. Merkez C. |
10.12.1992 |
|
|
Elmas C. |
08.09.1992 |
|
|
Hızır Ali Hicret C. |
01.01.1990 |
|
|
Hicret Mescidi |
29.02.2012 |
|
|
Ahatlı |
Ahatlı mh. C. |
01.01.1970 |
|
Arapçeşme |
Arapçeşme C. |
01.01.1965 |
|
Mevlana C. |
07.06.2000 |
|
|
Kavak mevkii Hz. Ömer C. |
08.01.1988 |
|
|
Fatih Sultan Mehmet C. |
01.01.1992 |
|
|
Balçık |
Balçık C. |
01.10.2005 |
|
Barış |
Arif Han C. |
05.05.2012 |
|
Barış Mh. Yeşil C. |
01.01.1998 |
|
|
Tır Parkı Mescidi |
20.01.2020 |
|
|
Tünel Üstü Merkez C. |
09.01.1990 |
|
|
Beşevler C. |
01.01.2003 |
|
|
Hacı Aziz Saadet C. |
05.05.1990 |
|
|
Lokman Hekim C. |
13.11.2015 |
|
|
Terminal C. |
01.01.1994 |
|
|
TÜBİTAK Mescidi |
02.01.2012 |
|
|
Beylikbağı |
Bağdat C. |
01.01.1980 |
|
Beylikbağı Mh. Merkez C. |
01.01.1980 |
|
|
Beylikbağı Mh. Mevlana C. |
31.12.1994 |
|
|
Karadeniz Nur C. |
01.01.1982 |
|
|
Şeyh Şamil C. |
01.01.1999 |
|
|
Cuma |
Cuma Mh. Erenler C. |
22.10.1999 |
|
Cuma Mh. Merkez C. |
01.01.1959 |
|
|
Cumhuriyet |
Fatih C. |
01.01.1991 |
|
Devlet Malzeme Ofisi Mescidi |
02.01.2012 |
|
|
Hünkar Çeşmesi C. |
30.06.1990 |
|
|
Mudurnutepe (Esentepe) C. |
01.01.1985 |
|
|
Denizli |
Denizli Mh. Merkez C. |
18.06.1958 |
|
Yavuz Selim C. |
25.02.2005 |
|
|
Duraklı |
Duraklı Mh.C. |
01.01.1980 |
|
Eleşli C. |
21.06.1996 |
|
|
Kancıllı C. |
17.09.1957 |
|
|
Elbizli |
Elbizli C. |
16.06.1972 |
|
Eskihisar |
Eskihisar C. |
19.03.1982 |
|
Gaziler |
Bilal-i Habeşi C. |
01.01.1993 |
|
Çamlık C. |
09.07.2015 |
|
|
Kadir Ağa C. |
11.05.1975 |
|
|
Gaziler Mh. C. |
01.06.1988 |
|
|
Karakoyunlu C. |
19.06.1994 |
|
|
Güzeller |
Güzeller Mh. C. |
24.10.1990 |
|
Hacı Salih C. |
04.01.1998 |
|
|
Ticaret Odası Mescidi |
11.07.2000 |
|
|
Yeşiltepe C. |
01.01.1990 |
|
|
Hacıhalil |
Çarşı C. |
01.01.1961 |
|
Çoban Mustafa Paşa C. |
01.01.1523 |
|
|
Karabakkal C. |
01.01.1965 |
|
|
Hatipler |
Hatipler Mh. C. |
01.01.1982 |
|
Melemezli C. |
01.01.1997 |
|
|
Hürriyet |
Fevzi Çakmak C. |
01.01.2002 |
|
Veysel Karani C. |
12.02.2013 |
|
|
Hz. Ali C. |
15.05.1995 |
|
|
Hz. Osman C. |
07.09.1996 |
|
|
Orhangazi (Yeşil) C. |
07.07.1994 |
|
İnönü |
Gebze Organize Plastikçiler Sanayi |
05.10.2012 |
|
Yumrukkaya C. |
07.09.1989 |
|
|
Kuba C. |
01.01.2004 |
|
|
İstasyon |
Akşemsettin C. |
01.01.1998 |
|
Buhara C. |
15.07.2004 |
|
|
Demirtaş Mescidi |
12.02.2001 |
|
|
Hacı Ömer Yalız C. |
14.09.2015 |
|
|
Sarkuysan C. |
01.01.1993 |
|
|
Yavuz Selim C. |
01.01.1990 |
|
|
İstasyon Merkez. C. |
01.05.1980 |
|
|
Şehit Abdullah Horoz C. |
01.01.1989 |
|
|
Kadıllı |
Kadıllı Mh. C. |
12.12.1950 |
|
Yediyer C. |
01.01.1993 |
|
|
Kargalı |
Kargalı Mh. C. |
14.06.1946 |
|
Orhanlı C. |
14.06.1985 |
|
|
Kirazpınar |
Arapçeşme Mh. Veysel Karani C. |
01.01.2003 |
|
Emlak Konutları 1. ve 2. Etap Takva |
27.03.2020 |
|
|
Hz. Ömer C. |
01.01.1995 |
|
|
Emlak Konut C. |
26.12.2019 |
|
|
Köşklüçeşme |
Nuruosmaniye. C. |
01.03.1990 |
|
Köklüçeşme mh. Orhangazi C. |
04.08.2009 |
|
|
Köşklü Çeşme C. |
01.01.1981 |
|
|
Lütfi Kırcalı C. |
20.11.1997 |
|
|
Ebubekir Sıddık C. |
01.01.1990 |
|
|
Hatipdüzü C. |
01.01.1978 |
|
|
Mevlana |
Doğan Erbilek C. |
01.04.1998 |
|
Fetih C. |
15.09.2010 |
|
|
Mevlana C. |
29.07.2008 |
|
|
Kocatepe C. |
01.07.2003 |
|
|
Mimar Sinan |
Mimar Sinan Merkez C. |
30.12.1993 |
|
Yavuz Selim C. |
01.01.1993 |
|
|
Süleymaniye C. |
01.04.2005 |
|
|
Yıldız C. |
05.03.1988 |
|
|
Mollafenari |
Mollafenari C. |
15.06.1956 |
|
Mollafenari Merkez C. |
26.05.2006 |
|
|
Muallimköy |
Kesit Keresteciler Sitesi Mescidi |
14.11.2014 |
|
Muallim C. |
03.04.1991 |
|
|
Mudarlı |
Mudarlı Mh. C. |
01.07.1991 |
|
Mustafapaşa |
Muhammediye C. |
07.07.1995 |
|
Fatih C. |
12.09.1978 |
|
|
Yeniçeşme C. |
10.03.1991 |
|
|
Yıldızlı C. |
23.07.1986 |
|
|
OSB |
Hilal Petrol C. |
01.01.1993 |
|
Osman Yılmaz |
Çınar C. |
01.01.1998 |
|
Fatih Devlet Hastanesi Mescidi |
01.08.2011 |
|
|
Mehmet Akif Ersoy C. |
01.01.1990 |
|
|
Osman Yılmaz C. |
01.01.1970 |
|
|
Ovacık |
Ovacık Mh. C. |
01.01.1965 |
|
Pelitli |
Sanayi C. |
30.12.2009 |
|
Pelitli C. |
11.02.1988 |
|
|
Sultan Orhan |
Hasköy Sanayi C. |
30.12.2009 |
|
İlyasbey C. |
30.11.2013 |
|
|
Kışla C. |
01.01.1975 |
|
|
Kirazpınar C. |
08.06.1992 |
|
|
Sultan Orhan C. |
01.01.1328 |
|
|
Turguttepe C. |
23.10.1998 |
|
|
Tatlıkuyu |
Arif Özen C. |
17.04.1988 |
|
Center Mescidi |
13.01.2011 |
|
|
Fatih C. |
01.01.1991 |
|
|
Tatlıkuyu Mh. Merkez C. |
12.05.1996 |
|
|
Tavşanlı |
İmamoğlu C. |
05.02.2012 |
|
Medine C. |
01.01.1996 |
|
|
Tavşanlı Merkez C. |
05.07.2013 |
|
|
Tavşanlı Yeni C. |
21.12.1992 |
|
|
Tepemanayır |
Tepemanayır Mh. C. |
01.01.1989 |
|
Ulus |
Eyüp C. |
01.06.1990 |
|
Şehitler C. |
01.01.1993 |
|
|
Yağcılar |
Yağcılar Mh. C. |
20.12.1956 |
|
Yavuz Selim |
Mimar Sinan C. |
01.01.1981 |
|
Ulu C. |
01.01.2001 |
|
|
Ulubatlı Hasan C. |
01.02.1998 |
|
|
Fatih C. |
11.05.1980 |
|
|
Yunus Emre C. |
01.02.1986 |
|
|
Yenikent |
Huzurkent C. |
30.05.2014 |
|
Mutlukent C. |
01.02.2004 |
|
|
Yeşilkent C. |
22.11.2005 |
KAYNAKÇA
Gebze Müftülüğü
Recep KANKAL