Milli Mücadele Milis Kumandanı, Gebeşler Mağaza Sahiplerinden

Milli mücadele döneminde İzmit’in Ermeni ve Yunan çeteler tarafından işgaline karşı önemli rol oynayan milis kuvvetleri komutanlarındandır. Göller Boğazı havalisindeki Kandıra’ya bağlı Büberoğlu, Eseler, Hasanoğlu ve Sofuoğlu köylerinde mücadele etmiş, Yunan ve Ermeni çetelerine karşı başarılı olmuştur. İzmit Eseler köyünden olan Gebeşoğlu Mehmet Ağa, ilk önce İngilizler tarafından Kuvaymilliye’ye yardım suçundan tersane bahçesinde tel örgü içerisinde 15 gün tutuklu kalmış ve 180 lira parasını kaptırmıştır. Yunanlılar İzmit’e geldiklerinde daha büyük felaketlerin olacağını öngören Gebeşoğlu, bunun önüne geçmek amacıyla 300 kişilik bir milis kuvveti oluşturmuştur. Sofuoğlu köyünden Arnavut İzzet, Eseler köyünden Ömer oğlu Hakkı, Durmuş oğlu Kâmil, Raşit oğlu Hasan, Mehmet oğlu Mehmet Ali, Durhasan köyünden Molla Hamit, İhsan oğlu Mehmet, Büberoğlu köyünden Büberoğulları’ndan Hüseyin, Belen Ören köyünden Hasan oğlu Ahmet ve diğer arkadaşlarıyla birlikte iaşe ve cephanelerini kendileri temin etmek üzere başlangıçta 80 kişilik olan kuvvet daha sonra civar köylerin de katılımıyla 300 kişiye çıkmıştır.

Yunanlılar ve onlara yardımcı yerli azınlık çetelerinin zorladıkları Geyve Boğazı, Ankara’ya bağlı Milli Birlik Kuvvetleri ve Hafız Fuat’ın milis kuvvetleri ile yenilgiye uğratılmıştı. Bu bölgeden İzmit’e doğru kaçmalarını izlemek üzere de İzmit bölgesi milis kuvvetlerinden Kaymaslı Kasım Kaptanla beraber Gebeşoğlu Mehmet Ağa görevlendirilmişti. İzmit’in yeniden alınmasına değin önemli mücadelelerde bulundular. İzmit’in işgalden kurtuluşu sırasında doğu yönünde, Kaymakçı Çiftliği civarında Kabaklı mevkiinden itibaren, Altıncıoğlu Çiftliği cephesinden Kandıra yoluna kadar 5 kilometrelik cephe sahasını Gebeşoğlu Mehmet Ağa’nın kumandası altındaki milis kuvvetleri tutmuştur.

İzmit’in işgalden kurtuluşunun ardından Gebeşoğlu Mehmet Ağa, milis erlerinden seksen kişiyi düzenli orduya göndermiş, 72 eri de İzmit teşkilatına teslim etmiştir. Beraberine aldığı 50 kişi ile Lefke’ye giderek Süvari Fırkası kumandanı Hacı Arif Bey’in hareketine katılmış ancak İzmit çevresinde savaşın bitmesi üzerine köyüne dönerek İstiklal Savaşı süresince asker toplama ve sevk etme görevini üstlenmiştir.

İzmit’te bulunan Gebeşler mağazasının kurucusu Mustafa Kebenç, Gebeşoğlu Mehmet Ağa’nın vasiyeti üzerine Esenler köyünden İzmit’e yerleşen oğludur.

KAYNAKÇA

Rıfat Yüce, Kocaeli Tarih Rehberi, Türkyolu Matbaası, İzmit 1945, s. 76-77; Avni Öztüre, İzmit Tarihi, Çeltüt Matbaacılık, İstanbul 1969, s. 162-164; İzmit Esnaf ve Ticaret Tarihi, ed. F. Yavuz Ulugün, İzmit Rotary Kulübü Kültür Yayınları, s. 57.

Gülten MADENDAĞ