Yöresel Ürün/Festivali
Eşme ayvası, Eşme yöresinden adını alan, ünlü bir ayva çeşididir. Sarı renkli olup söbü şeklindedir. Karakteristik özelliği; orta-iri, iri, yuvarlak geniş karınlı, sapına doğru daralan bir yapıya sahiptir. Et dokusu gevşek yaklaşık 304,6 g., et sertliği 5,7 kg. ve kuru madde/asit oranı % 20,7’dir. Sindirimi kolay, gevrek ve orta sulu olup boğucu değildir. Meyve eti mayhoş ve az aromalıdır. Eşme ayvası Eylül ayı sonunda toplanmakta, hasatı yaklaşık 1,5 ay sürmektedir. Meyve ağacı kuvvetli ve oldukça verimlidir. Şekil 1’de Eşme ayva görseli ile ayva bahçesi görseline yer verilmiştir.
Halk arasında “Limon ayvası” ya da “Ekmek ayvası” olarak da isimlendirilen (aslında ayrı özelliklere sahip türler) Eşme ayvası, dünya pazarından talep görmektedir. Bu nedenle Orta Doğu ve Avrupa ülkeleri de dahil (Romanya, Macaristan Rusya Ukrayna, Almanya ve Belçika) yaklaşık on bir ülkeye üretiminin %60›ı ihraç edilmekte, %40’ı ise iç pazarda tüketilmektedir.
Yüksek sofralık değeri olan Eşme ayvasından marmelat ve reçel yapılmakta, son yıllarda ise cezeryesi üretilmektedir. Eşme ayva cezeryesi, ağızda mayhoş bir tat bırakan ve ayvanın lezzetini koruyan bir üründür. Fındıklı ve cevizli çeşitleri bulunmaktadır. Cezerye; yerli ayva üreticisine katkı sağlamak, Eşme ayvasını tanıtmak ve Kocaeli turizmini desteklemek amacıyla turistik ürün olarak geliştirilmiştir. Yöreye gelen ziyaretçilerin İzmit Pişmaniyesi’nden sonra alacakları lezzetli, yöresel ve alternatif bir üründür.
Bugüne kadar Eşme’de, Kartepe Belediyesi ev sahipliğinde üç kez (2017-2018-2019) Eşme Ayva Festivali düzenlenmiştir. Dördüncüsü ise COVİD 19 pandemisi (2020) nedeniyle ertelenmiştir. Festival etkinlikleri kapsamında en iyi ayva, en iyi ayva üreticisi, en iyi ayva bahçesi, en iyi ayva yemeği ve en iyi ayva tatlısı kategorilerinde yarışmalar düzenlenmiştir. Festival sırasında ayva ve ayvadan yapılmış ürünler (reçel, marmelat, cezerye vb.) tanıtılmış ve satışı yapılmıştır. Ayrıca Hat Sanatı, Cam, Kündekari, Ebru, Kaligrafi, Çini ve Kandıra Bezi standlarında zanaatkarlar sanatlarını icra etmişlerdir. Çocuklara yönelik eğlence ve animasyon gösterileri (kukla, gölge oyunu vb.), halk oyunları gösterisi, Mehteran takımı gösterileri de festival etkinlikleri arasında yer almıştır. Eşme Ayva Festivali bu bakımdan, bir tanıtım aracı işlevine sahip olduğu gibi yerel kalkınma ve ülke kalkınmasında da aracı bir rol üstlenmektedir.
KAYNAKÇA
“Ayva Yetiştiriciliği”, https://sorhocam.com/konu.asp?sid=475&ayva-yetistiriciligi.html, Erişim Tarihi: 20.08.2021; “Eşme Ayva Cezeryesi, Ayvadan Cezerye Yaptılar”, https://www.haberler.com/ayvadan-cezerye-yaptilar-2520324-haberi/, Erişim Tarihi: 23.08.2021; “Eşme Eyvası 11 Ülkede Damakları Tatlandıracak”, 15 Ekim 2020 tarihli yazı, https://www.haberkartepe.com/esme-ayvasi-11-ulkede-damaklari-tatlandiracak-h1720.html, Erişim Tarihi: 23.08.2021; “Kağıt Spor, Tarih, Turizm, Kültür ve Gündelik Hayat Kocaeli: Eşme Ayvası ve Cezeryesi”, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kâğıtspor Kulübü Resmi Dergisi, İlkbahar, 3, Kocaeli, 2020, s. 1 -39; http:// kbbkspor.com/assets/uploads/2/60d309103260c.pdf, Erişim Tarihi: 23.08.2021; Kartepe Belediyesi, Kartepe Turizm Marka Kent ve Stratejik Kalkınma Planı (2012), Gastronomi Turizmi, Kartepe: 2012, Kartepe Belediyesi Yayınları; Ömür Alyakut ve Tülay Polat Üzümcü, “Gastronomi Festivallerinin Kocaeli Turizmine Katkısı: Eşme Ayva Festivali Örneği”, Uluslararası Millî Mücadelede Servetiye Cephesi ve Kocaeli Tarihi Kültürü Sempozyumu – Kocaeli, 2019, VI, 8-10 Mart 2019; Tarım ve Orman Bakanlığı, “Eşme Ayva (Cydonia oblonga Mill.) Çeşidinin Hasat Sonrası Fizyolojisi Üzerine Araştırmalar”, https://arastirma.tarimorman.gov.tr/marem/ Belgeler/Projeler/Devam%20Eden/TAGEM/E%C5%9Fme%20 Ayva%20(Cydonia%20oblonga%20Mill.)%20%C3%87e%C5%9Fidinin%20Hasat%20Sonras%C4%B1%20Fizyolojisi%20%C3%9Czerine%20Ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar.pdf, Erişim Tarihi: 23.08.2021.
Ömür ALYAKUT