Kocaeli ile Yalova Arasının Denizyolu ile Bağlantısını Sağlayan İskele
Kocaeli ile Yalova arasında denizyolu ile bağlantıyı sağlayan Eskihisar İskelesi’ni, karayolu taşımacılığındaki gelişmelere rağmen kullanan sayısı her geçen gün artmaktadır. Eskihisar Mahallesi sınırları içerisinde İncirburnu mevkiinde yer alan iskele, halen dahi faal olarak kullanılmaktadır. Osmanlı döneminde Eskihisar köyü, Gebze’nin iskelesi olarak 1520 yılında yedi ailenin burada barınmasıyla kurulmuştur. Köydeki ilk yerleşme kalenin eteklerinde başlamış yavaş yavaş gelişen köy doğuya doğru genişlemiştir. Feribot seferlerinin yapıldığı iskelenin hemen yanı başında, Nisan 1912’de Eskihisar Çimento Fabrikası kurulmuştur. Bugün kullanılmayan fabrikanın kalıntıları iskeleden görülmektedir.
Eskihisar ve Topçular feribot yanaşma iskeleleri, iki ayrı iş olarak 1980 yılında ihale edilmiş ve bu ihaleler kapsamındaki işler 1985 yılında bitmiştir. Söz konusu işlerin ikmal ihaleleri 1985 yılında yapılmıştır. Topçular feribot yanaşma inşaatı 1980 yılı fiyatları ile 127 milyon lira keşif bedelli olup, keşif artışı ile 181 843 472 TL tutarında iş yapılmış ve bitmiştir. Topçular feribot yanaşma yeri ikmal inşaatı ise keşif bedeli 1984 yılı fiyatlarıyla 260 milyon lira olup, 171 milyon lira ile bitmiştir. Eskihisar feribot yanaşma yeri inşaatı keşfi, 1980 yılı fiyatlarıyla 65 milyon lira olup, keşif artışı ile 93 461 315 TL’lik iş yapılmış ve bitmiştir. Eskihisar feribot yanaşma yeri ikmal inşaatı ise, 1985 yılı keşif fiyatlarıyla 340 milyon lira olup, keşif artışı ile 440 milyon liraya ulaşmıştır. Eskihisar’da iş, ödenek yetersizliğinden Ağustos 1987’de durmuştur. Topçulardaki inşaat ise, müteahhidin çalışamaması sonucunda bir ara duraklamıştır. Eskihisar’da Ağustos 1987’de duran iş, 1988 yılında yeniden başlamış ve feribot yanaşma yerlerinin inşaatı ikmal edilmiştir. Topçular’da da bir ara duraklayan inşaat işi yeniden başlamıştır. Eskihisar ve Topçular feribot yanaşma yerleri inşaatı Mayıs 1988 sonunda tamamlanmıştır. Eskihisar ve Topçular’da üst yapı ve karayolu bağlantısı kavşağı da 1988 Eylül ayında tamamlanmış olup, 1988 Ekim ayından itibaren iki iskele arasında karşılıklı seferlere başlanmıştır, 1988 Ekim ayı başında işletmeye açılmıştır.
Yakın zamanda açılan Darıca Millet Bahçesi ile yürüyüş yolu bağlantısı da sağlanan iskelenin ulaşımı kolaylaşmış ve kullanımı daha da artmıştır. Gebze’de yerleşim alanında karayolu ulaşımı ağırlıkta olmakla beraber, denizyolu taşımacılığı da yapılmaktadır. Denizyolu ulaşımı Eskihisar-Topçular arasında düzenli olarak yapılan arabalı vapur seferleri ile sağlanmaktadır. 2001 senesi verilerine göre 24 saat boyunca 20 dakika ara ile toplam 72 sefer yapılmaktadır. Bu tarihte 5.466 motorsiklet, 1.893.341 otomobil, 176.811 otobüs, 700.399 kamyon, 25.715 tır olmak üzere toplam 2.791.733 araç bu iki iskeleyi kullanarak denizyolu ile ulaşım sağlamışlardır. Sonraki senelerde gerek göçlerle birlikte bölgede artan nüfus gerekse sanayileşme ile birlikte iki il arasında karşılıklı çalışan işçilerin artışıyla kullanım daha da artmıştır. 2014’teki verilerde yolcuların en fazla tercih ettiği iskele 27 milyon 136 bin 787 kişiyle Eskihisar-Topçular hattı olmuştu.
Arabalı vapur iskelesi olarak kullanılan bu iskeleden haftanın her günü 24 saat aralıksız olarak gerçekleştirilen İDO Topçular Eskihisar / Eskihisar Topçular arabalı vapur seferlerinde toplam 17 gemi çalışmaktadır. 15-20 dakikada bir gerçekleştirilen İDO Eskihisar Topçular vapur seferleri ile yolculuk ortalama 35 dakika sürmektedir. Gebze ilçesinde bulunan Eskihisar İskelesi ile Yalova’nın Taşköprü beldesinde bulunan Topçular İskelesi arasında gerçekleştirilmekte olan arabalı vapur hizmetiyle İstanbul-Bursa hattında seyahat eden araçların körfezi dolaşmadan yolu kısaltmaları sağlanmaktadır. İstanbul yönünden Eskihisar İskelesi’ne ulaşmak için E-5 karayolu üzerinde Gebze’ye gelmeden önce tabelalar sağa doğru İDO Eskihisar Arabalı Vapur İskelesi’ne yönlendirmektedir.
Geçmiş dönemlerde üzüm, zeytin gibi tarımsal ürünlerin yaygın olarak yetiştirildiği Eskihisar’da bu ürünlerin İstanbul pazarlarında satışı için de iskele kullanılırdı. Deniz yoluyla ihraç edilecek mallar buradan motorlarla yüklenir ve İstanbul’a sevk edilirdi.
KAYNAKÇA
Gülfettin Çelik, Gebze: Sosyo-Ekonomik Bir İnceleme, Gebze Belediyesi, Cilt 2, 2003, s. 93; Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 6. Cilt,2. Sayı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 2005, s. 360; Erdem Yücel, Gebze ve Eskihisar, Gebze Rotary Kulübü, 1991, s. 35; Sabahat Aybar, Eskihisar Köyü’nün Beşeri ve İktisadi Durumu, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü Bitirme Tezi, 1965, s. 13; Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Tutanakları, Kocaeli Milletvekili Alaettin Kurt’un Eskihisar ve Topçular feribot iskelelerinin inşaatına yönelik Ulaştırma Bakanına sorusu, 18. Dönem, 23. Cilt, 63. Birleşim, 23.02.1989, sayfa 407-408; www.ido.com.tr, İskelelerimiz, Erişim tarihi: 07.09.2021.
Recep KANKAL