Siyasetçi
Ahmet Faik Abasıyanık, 1892 yılında Adapazarı’nda doğmuştur. Babasının adı Sait Bey, annesinin adı ise Münire hanımdır. Mülkiye Baytar Yüksekokulu’ndan 1912 yılında mezun olmuştur. 1912-1913 yıllarında İhtiyat Baytar Teğmeni rütbesiyle Balkan Savaşlarında orduda hizmet etmiştir. Savaştan sonra 1913 yılında zootekni ve veteriner hekim olarak memuriyete başlayan Ahmet Faik Abasıyanık’ın ilk vazifesi Düzce kazası Sıhhiye Baytarlığı görevidir.
I. Dünya Savaşı sırasında 1914-1918 yıllarında İhtiyat Baytar Yüzbaşı rütbesiyle ordu adına çalışmıştır. Savaştan sonra 1918-1919 yıllarında Ticaret ve Ziraat Nezareti tarafından Almanya’ya gönderilerek Dresden Baytar Mektebi’nde Zootekni İhtisası yapmıştır. Yurda döndükten sonra 1918-1922 yıllarında Adapazarı Rehberi Terakki Mektebi Müdürlüğü yapan Ahmet Faik Abasıyanık, daha sonra Adapazarı Sıhhiye Baytarlığı görevini yürütmüştür. 1922-1923 yıllarında yine İhtiyat Baytar Yüzbaşı rütbesiyle Kurtuluş Savaşı’nda orduda görev yapmıştır.
1923-1927 yılları arasında Yüksek Baytar Mektebi Dâhiliye Müdürlüğü görevini yapan Abasıyanık, 1927 yılında memurluktan istifa ederek Adapazarı’nda ziraat ve serbest ticaret yapmaya başlamıştır. Aynı zamanda 1927 yılından 1930 yılına kadar Belediye Veterinerliği ve yine bu yıllarda Türk Ocağı Başkanlığı görevlerini sürdürmüştür. İl Genel ve Belediye Meclisleri Üyeliklerinde de bulunan Abasıyanık, 1934-1945 yılları arasında Adapazarı Belediye Başkanlığı vazifesini yürütmüştür. 1934-1940 arasında CHP Adapazarı İlçe İdare Kurulu Başkanlığı yapan Abasıyanık, 1944-1945 arasında 4. Kolordu Hayvan Hastanesi Veterinerliği görevinde bulunmuştur.
Adapazarı Belediyesi’nin en faal başkanlarından birisi olan Ahmet Faik Abasıyanık’ın, başkanlık yaptığı 11 yıl boyunca kente önemli katkıları olmuştur. Adapazarı’nın elektrik işi, o zamana kadar Adapazarı Türk Ticaret Bankası tarafından işletilen bir şirket ile gerçekleştirilmekteydi. Ancak 1936 yılında banka yetkilileri ile Abasıyanık arasında imzalanan bir protokol ile elektrik işleri belediyeye devredilmiştir. Abasıyanık Adapazarı’nın en önemli meselelerinden birisi olan içme suyu sorununu çözmek için mesai harcamıştır. Bunun için Nisan 1937 tarihinde Ankara’ya giderek içme suyu meselesini yeni bir safhaya sokmuştur. Ahmet Faik Bey, içme suyunun Sapanca Gölü’nden alınarak Maldürütepesi’nde yapılacak tesisattan sonra şehre getirilmesi şeklindeki projeyi Sıhhiye Vekâleti’ne tasdik ettirmiştir. Bu proje için kaynak sorunu da 1939 Eylül ayında Belediyeler Bankası’ndan 50.000 lira borç alınması ile çözülmüştür. Böylece Sapanca Gölü-Adapazarı arasında yapılması düşünülen su isal hattı tamamlanabilecektir. Ahmet Faik Bey ayrıca şehre geniş cadde ve sokaklar kazandırmış, bu yolları ağaçlandırmış ve büyük parklar yapmıştır. Onun döneminde Adapazarı İtfaiye Teşkilatı bölgedeki en modern ve büyük itfaiye teşkilatı haline gelmiştir. Abasıyanık’ın şehre spor, sanat ve kültür alanında birçok hizmeti de bulunmaktadır. Bunun dışında onun katkılarıyla birçok köyde yollar, köprüler ve yeni mektepler açılmıştır.
Ahmet Faik Abasıyanık’ın Kocaeli Milletvekiliği’ne seçilmesi bir milletvekilinin ölümü üzerine olmuştu. 1 Ekim 1945 tarihinde Kocaeli Milletvekili Salah Yargı’nın İstanbul’da vefat etmesi ile Kocaeli’de 2 açık milletvekili kontenjanı oluşmuştu. Mebus Seçimi Kanunu’na göre yerlerine başka milletvekillerinin seçilmesi gerekiyordu. Bunun üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Abdulhalik Renda, 2 açık Kocaeli milletvekili için seçimin yeniden yapılmasını istemişti. 9 Aralık Pazar günü yapılan ve hâlihazırdaki Mebus Seçim Kanunu’na göre ikincil seçmenlerin oy kullanabildiği seçimde 370 oyla Adapazarı Eski Belediye Başkanı Ahmet Faik Abasıyanık ve 356 oyla da Emekli Koramiral Şükür Okan seçilmişlerdir. Aynı seçimde Ticaret Bakanlığı Teftiş Heyeti Reisi İsmail Rüştü Aksal 346, Enver Balkan 194, Hamza Osman Erkan da 154 oy almışlardır. Seçimlere damgayı Ahmet Faik Abasıyanık’ın memleketi olan Adapazarı vurmuştur. Zira Adapazarı’nda Şükür Okan 44, İsmail Rüştü Aksal 38 oy alırken Ahmet Faik Abasıyanık 141 oy almıştır. Adapazarı Belediye Başkanlığı dönemindeki hizmetlerinin karşılığını alan Ahmet Faik Abasıyanık bu suretle TBMM’ye CHP Milletvekili olarak girmiştir.
Ahmet Faik Abasıyanık ve Şükür Okan 14 Aralık 1945 tarihinde Meclis’te yemin ederek vazifelerine başlamışlardır. Ahmet Faik Abasıyanık bu ilk Milletvekilliği tecrübesinden sonra 21 Temmuz 1946 tarihinde yapılan Milletvekili Genel Seçimlerinde de CHP’den Kocaeli milletvekili seçilmişti. 1946 Genel Seçimlerinde aslında ilkler yaşanmıştı. CHP’nin dışında Demokrat Parti de seçimlere girmiş ve aynı zamanda Milletvekili Seçim Yasası da değiştirilerek Cumhuriyet tarihinde ilk defa tek dereceli seçimler yapılmıştır.
Kocaeli’de 183.226 seçmenin 59.646 oyunu olarak milletvekili seçilen Ahmet Faik Abasıyanık, 5 Ağustos 1946 tarihinde TBMM’ye katılmıştır. Ahmet Faik Abasıyanık TBMM’de Bayındırlık Komisyonu üyeliği yapmış ve VIII. Dönem milletvekilliği boyunca 7 kez söz alarak fikirlerini söylemiştir. Abasıyanık’ın söz aldığı konular şu şekildedir: Belediye Gelirleri Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu, Vergi Usul Kanunu, Basın-Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü Kanunu, Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu, Gümrük Tarifesi Kanunun değişikliği, Hayvan Hırsızlığının Meni Hakkında Kanun.
Ahmet Faik Abasıyanık, 1950 seçimlerinde milletvekilliği adayı olmamıştır. Ünlü şair ve öykü yazarı Sait Faik Abasıyanık’ın da amcası olan Ahmet Faik Abasıyanık’ın kendisi de şairdir ve yazarlık yapmıştır. Prusya 4. Rütbe Kılınçlı Kırmızı Kartal Nişanı ve Harp ve Kırmızı Kurdeleli İstiklâl Madalyaları sahibi olan Ahmet Faik Abasıyanık Almanca ve Fransızca bilmekteydi. 1923 yılında Hadiye Hamım ile evlenen ve 4 çocuk sahibi olan Ahmet Faik Abasıyanık, 6 Mart 1965 tarihinde vefat etmiştir.
KAYNAKÇA
BCA (Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi), 30-18-1-2/ 165-35-8; Resmî Gazete, 13 Mayıs 1936, sayı: 3302; Tan, 12 Mayıs 1936, s. 10; TBMM Zabıt Tutanakları (https://www5.tbmm.gov.tr//develop/owa/td_v2.sorgu_ekrani); Türkiye Büyük Millet Meclisi Albümü, 1. Cilt 1920-1950, Ankara 2010, s. 408; Mustafa Çufalı, Türk Parlamento Tarihi TBMM VIII. Dönem (1946-1950), C. III, TBMM Yayınları, Ankara 2012, s. 699-700; Feroz Ahmad, Demokrasi Sürecinde Türkiye, Hil Yayın, 4.bsk., İstanbul 2010, s. 35-38, Tan, 10 Nisan 1937, s. 8; Son Posta, 9 Ocak 1938, s. 5; Kurun, 3 Şubat 1938, s. 5; Cumhuriyet, 22 Eylül 1939, s. 5; Tanin, 3 Aralık 1945, s. 3; Ulus, 3 Aralık 1945, s. 4; Ulus, 15 Aralık 1945, s. 2; Vakit, 15 Aralık 1945, s. 4; Türk Yolu, 24 Temmuz 1946, s. 1; Milliyet, 7 Mart 1965, s. 7.
Mustafa SARI