Prof. Dr., Kimyager, Bilim Tarihçisi

14 Haziran 1945 tarihinde İstanbul’da doğdu. Çocukluğu İzmit’in Maşukiye köyünde geçti. Maşukiye İlkokulu’nu bitirdikten sonra Pendik Ortaokul ve Lisesi’ni bitirdi. 1962’de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü’ne girdi. Bu üniversiteden 1969 yılında Kimya Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu. Aynı yıl İ. Ü. Kimya Fakültesi Anorganik Kimya Kürsüsüne asistan olarak atandı. 1972’de doktorasını tamamladı. 1979’da Anorganik Kimya dalında üniversite doçenti unvanını aldı. 19 Kasım 1979’da İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’ne bağlı Eczacılık Yüksekokulu’na Analitik Kimya öğretim üyesi olarak atandı. Görevini bu akademi ve okulun dönüştüğü Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nde sürdürdü. 1988’de Analitik Kimya profesörü oldu. 14 Haziran 2012’de emekliye ayrıldı.

Akademik yaşamı boyunca çok sayıda yönetim görevi üstlendi. 1975 ve 1976 yıllarında asistan temsilcisi olarak İ. Ü. Kimya Fakültesi Yönetim Kurulu üyeliği, 1980-1982 dönemine İ.İ.T.İ.A Eczacılık Bilimleri Fakültesi ve 1999-2002 döneminde de Eczacılık Fakültesi Dekanlığı, 1988-1997 arasında dokuz yıl M. Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu üyeliği, 1979-1982 döneminde İ.İ.T.İ.A Eczacılık Bilimleri Fakültesi Analitik Kimya Kürsüsü ve 1985-2012 yılları arasında M. Ü. Eczacılık Fakültesi Analitik Kimya Anabilim Dalı Başkanlığı, 1991-1999 ve 2010-2012 dönemlerinde Temel Eczacılık Bilimleri Bölüm Başkanlığı, 1988-1991 döneminde Üniversite Senatosu üyeliği, 1987-1994 yılları arasında Eczacılık Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü, yirmi yılı aşkın bir süre Fakülte Kurulu ve Fakülte Yönetim Kurulu üyelikleri, 12 Ağustos 1999-15 Aralık 1999 ve 5 Temmuz 2000-31 Ocak 2002 tarihleri arasında Rektör Yardımcılığı görevlerinde bulundu. Bunların yanında 1999-2001 döneminde Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Müdür vekilliği ve Yabancı Diller Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü gibi görevleri de üstlendi.

Uluslararası yayınları nedeniyle 2003’te M. Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu’nun teşvik ve destek ödülünü aldı. 2010’da “Türkiye Üniversite Tarihi” adlı eseriyle sosyal bilimler dalında Sedat Simavi Ödülü’nü kazandı. 2011 yılında Eczacılık Fakültesi tarafından kendisine üstün başarı ödülü verildi. 60. yaşı dolayısıyla 2005 yılında Osmanlı Bilimi Araştırmaları dergisinin bir sayısı (Cilt 6/ Sayı 2) Emre Dölen Armağanı” olarak yayınlandı. 2018 yılında “Emre Dölen 70. Yaş Armağanı (1945-2015) Kimyadan Bilim Tarihine Bir Ömür isimli kitap da ona atfen yayınlanmıştır. Bilim tarihi ile ilgilenmeye öğrencilik yıllarında başladı. Başlangıçta kimya tarihi ile ilgilenirken daha sonra modern bilimin Türkiye’ye girişi ve XIX. yüzyıldan günümüze Türkiye’de bilim ile ilgili konulara ağırlık vermeye başladı. Bu kapsamda Türkiye’de yükseköğretimin gelişimi ve özellikle Darülfünun konusunda araştırmalara girişti. 1980’lerin sonlarından itibaren bütünüyle bilim tarihi araştırmalarına ağırlık verdi. Kimya alanında ise tarihsel malzemelerdeki doğal boyarmaddelerin analizleri üzerine yoğunlaştı. Çeşitli fakültelerde ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nde bilim ve teknoloji dersleri verdi. İ. Ü. Edebiyat Fakültesi Bilim Tarihi Bölümü’nde bölümün kuruluşundan itibaren otuz yıl süreyle çeşitli dersler verdi. Üyesi olduğu kurum ve kuruluşlar: TMMOB Kimya Mühendisleri Odası, Türkiye Kimya Derneği, Türk Tıp Tarihi Kurumu, Türk Bilim Tarihi Kurumu, Tarih Vakfı ve kurucularından biri olduğu Pendik Lisesi Eğitim Vakfı olup 1980’li yıllarda iki dönem Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu üyeliği ve ikinci başkanlığı, uzun yıllar Bilim Tarihi Kurumu Yönetim Kurulu üyeliği ve dönem dönem Türk Tıp Tarihi Kurumu Yönetim Kurulu üyeliği görevlerinde bulundu.

Rahmi Koç Müzesi’nin kurucu müdürlüğünü, Yalova İbrahim Müteferrika Kâğıt Müzesi ile İzmit SEKA Kâğıt Müzesi’nin kuruluşlarında danışmanlığını yaptı. Handan Dölen ile evli olup Barış adında bir oğlu ve Emre ile Defne adında iki torun sahibidir.

KAYNAKÇA

Emre Dölen 70. Yaş Armağanı (1945-2015) Kimyadan Bilim Tarihine Bir Ömür, ed. Mehmet Oktav-Neşe Çakır, İstanbul, 2018; Emre Dölen, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Yükseköğrenim Diploma ve Belgeleri, İstanbul, 2020; Emre Dölen, Türkiye Üniversite Tarihi, Cilt: 1, İstanbul, 2009.

Resul NARİN