Siyasetçi, Milletvekili
Özlük dosyasında bulunan, 14.11.1957 tarihli Nüfus Hüviyet Cüzdanı Suretinde adı ve soyadı “Tursun Erol” olarak görünmesine karşın, TBMM kayıtlarına “Dursun Erol” olarak geçmiştir. Erol, 1902’de Sürmene’de doğmuştur, babası Hüseyin Bey, annesi Gülsüm Hanım’dır. Sürmene Rüştiyesi’nden mezun olduktan sonra memurluğa başlamış, 22 sene muhtelif devlet memuriyetlerinde görev almıştır. Kocaeli Vilayeti Umumi Meclis Azası ve Daimî Encümen Üyesi olarak görev yapmıştır. Ayrıca Türk Hava Kurumu ve İzmit Verem Savaş Derneği fahri azalıklarında da bulunmuştur.
Dursun Erol 1950’li yıllarda Kocaeli vilayetinin en önemli siyasi simalarından birisidir. Demokrat Parti (DP) Kocaeli İl Başkan Yardımcılığı ve İl Başkanlığı görevlerini üstlenen Erol, il genelinde siyasi faaliyetlerin yürütülmesinde ve Demokrat Parti’nin Kocaeli il merkezi ve ilçelerinde güçlenmesinde ve seçim çalışmalarında görev aldı. 1950 ve 1954 Milletvekili Genel Seçimlerinde olduğu gibi 1957 seçimlerinde Kocaeli merkez ve ilçelerinde ciddi bir aday yoklaması süreci yaşandı. Belirlenen adaylar arasında Dursun Erol da yer aldı. 1957 Milletvekili Genel Seçimleri kapsamında sadece il merkezinde değil; Kocaeli ilçelerinde de seçim faaliyetleri yürütülmüş ve bu işlemlerden bizzat DP Kocaeli milletvekilleri sorumlu olmuşlardı. 27 Ekim 1957’de yapılan milletvekili genel seçimlerinde DP, Kocaeli’de seçimleri üçüncü defa birinci parti olarak tamamladı. Seçimler sonunda DP’nin Kocaeli milletvekili adayları Refik Koraltan, Cemal Tüzün, Saadetin Yalım, Ömer Cebeci, Nüzhet Unat ve Dursun Erol seçim mazbatalarını alarak 1 Kasım 1957’de TBMM’de görevlerine başladılar.
Dursun Erol, Demokrat Parti’den XI. Dönem (27.10.1957 – 27.05.1960) Kocaeli Milletvekili seçilerek TBMM’de yasama çalışmalarına katıldı. Dönem içinde Maliye Encümeni ve Divanı Muhasebat Encümeni’nde görev almış, bu komisyonlara düzenli katılım gerçekleştiren Dursun Erol, söz alma veya önerge verme gibi faaliyetler bakımından TBMM’nin aktif azalarından biri sayılamasa da daha çok yerel düzeyde seçim bölgesi ile ilgili çalışmalara öncelik veren bir milletvekili olmuştur. Bu çalışmalardan biri Kocaeli milletvekilleri ile birlikte 1 Mart 1958’de İzmit Körfezi’nde gerçekleşen bir deniz faciasında İzmit körfez hattında çalışan Üsküdar Vapuru’nun batması sonucu ölen ve kaybolanlar dolayısıyla yardım yapılması hakkında sunulan ortak tekliftir. Dursun Erol’un diğer bir yasalaşan teklifi 5887 sayılı Harçlar Kanununa 6955 sayılı Kanunla ilâve edilen muvakkat maddenin tadili hakkında idi.
21 Aralık 1959 Pazartesi günü yapılan 17. birleşimdeki konuşmasında durumun, “müzakere etmekte olduğumuz tadil teklifi göçmen ve mültecileri, miktarı 800 lira kadar tutmakta olan harçtan istisnayı hedef tutan bir tekliftir” şeklinde özetledi. Kendilerinden istenen bu harcı vermeye muktedir olamadıkları için nüfus kâğıtlarını alamayan göçmen ve mülteci vatandaşların halen mevcut olduğunu vurgulayarak maddenin tashih ve ıslah edilmesi gerektiğini söyleyen Erol, bu gaye ile gerek önceden ülkemize gelerek harç ödeyemedikleri için nüfusa tescillerini yaptıramayan mülteci ve göçmenlerin muafiyete tâbi tutulmasını ve gerek bundan sonra geleceklere de aynı muamelenin tatbikini teklif ediyordu. 4 Nisan 1960 tarihinde yapılan 19. birleşimde karara bağlanan teklif ile göçmenler, göçmenliği kabul edilen mülteciler, serbest göçmenler, Türk soylulardan pasaport veya seyahat vesikasıyla veya mülteci olarak Türkiye’ye gelip de vatandaşlık talebinde bulunanlar harçtan muaf tutuldu. Dursun Erol, TBMM’de bir de 1580 sayılı Belediye Kanunu’nun 7078 sayılı Kanunla muaddel yedinci maddesinin değiştirilmesi sırasında söz aldı. Bir köyün belediyeye bağlanması veya muhtelif mahalle ve köylerin birleştirmek suretiyle bir araya getirilmesi hususunda konulmuş olan şartlar arasında, mesafenin 1.500 metre yerine, 2.500 metre olmasını ve bu şekilde maddenin kabul edilmesini arz ve teklif etmiş, konuyla ilgili müstakil bir takrir de vermişti.
DP İl Başkanlığı görevini de yürüten Erol, Kocaeli’de etkili siyasetçilerden biri oldu. Parti içinde oluşan hizipleşmede birkaç grup ortaya çıkmış, bunlardan birincisi ve en güçlüsü DP’den istifa eden ve herhangi bir partiye katılmayıp DP’ye karşı da cephe almayan Sadettin Yalım grubu; ikincisi o ana kadar faal bir pozisyondan kaçınan ama itidalini de muhafaza eden Dursun Erol Grubu; üçüncüsü Cemal Tüzün başkanlığında Ömer Cebeci ve Nüzhet Unat ile bunlara bağlı alt kademelerden oluşan gruptu. Dursun Erol Kocaeli il teşkilatındaki dağınıklık ve bölünmeler karşısında şehirde halk arasına karışarak nabız yoklamaya çalışmış, küskün kırgın ve mağdur olanlarla yakından ilgilenmiş ve partinin derlenip toparlanması için oldukça gayret sarf etmiştir. Kocaeli DP’deki hizip tartışmaları 1959’un ağustos ayında Başbakan Menderes’in aracılığı ile çözüme kavuşmuştur.
27 Mayıs 1960 askeri darbesi ile DP’nin lider kadrosu ve milletvekilleri tutuklanarak Yassıada’ya sevk edilmişlerdi. Kocaeli Milletvekili Dursun Erol da 1 Haziran 1960’ta nezaret altına alındı. “Anayasayı İhlal Davası”nda başta Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakan Adnan Menderes olmak üzere toplam 405 sanık yargılanmıştır. Dursun Erol da Yassıada’da anayasayı ihlal etmek suçuna dahil edilmişti. Dursun Erol 15 Haziran 1961 tarihli iki sayfalık el yazılı savunmasında kendisine yöneltilen suçlamalara cevaplar vermiştir. Kanun teklif ve önergelerinde tamamen kendi görüş ve vicdanından ilham alarak oy kullandığını, mahiyetleri itibariyle özellikle anayasa bakımından hukuki incelikler isteyen metinler üzerinde ise ilgili ihtisas encümenlerinin mazbataları ve hukukçu arkadaşlarının görüşlerini temel alarak oy ve kanaatlerini ortaya koyduğunu belirtmişti. Yargılama sonucunda Dursun Erol’un anayasayı ihlal suçundan 5 sene ağır hapsine, kamu hizmetinden ebedi mahrumiyetine, 1 sene 8 ay Kocaeli’de umumi gözetim altına tutulmasına ve kendisinden 182 lira 50 kuruş maktu harcın alınmasına karar verildi. Erol, Yassıada’daki tutukluluğu sırasında Gayrimeşru Servet İktisabı nedeniyle de suçlanmış ve hakkında detaylı bir soruşturma yapılmıştır. Bilirkişi raporları üzerine mahkeme oybirliği ile suçsuzluğuna karar vermiştir. Kısa süre sonra aflarla cezalarından kurtulan ve memnu hakları iade edilen Dursun Erol, 15 Ağustos 1976’da hayatını kaybetti. Evli ve 4 çocuk babasıydı.
KAYNAKÇA
TBMM Albümü (1920-2010), 2. Cilt: 1950-1980, ed. Sema Yıldırım, Behçet Kemal Zeynel, TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 2010, s. 733, 763; TBMM Zabıt Ceridesi, On Yedinci İnikat, 21.XII. 1959 Pazartesi, Devre: XI, Cilt: 10, İçtima:3,s. 421; On Dokuzuncu İnikat, 4. I. 1960 Pazartesi, Devre: XI, Cilt: 11, İçtima: 3, s. 17; Altmış Dördüncü İnikat, 4.V.1960 Çarşamba, Devre: XI, Cilt: 13, İçtima: 3, s. 374-375; Ersin Müezzinoğlu, “Demokrat Parti Kocaeli Milletvekili Dursun Erol’un Siyasetçi Kimliği ve Yassıada’da Yargılanma Süreci (1957-1960)”, Uluslararası Milli Mücadelede Servetiye Cephesi ve Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumu VI, Cilt: 2, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşleri Dairesi Başkanlığı Yayınları, Kocaeli, 2020, s. 1151-1157; Bilal Tunç, “Milletvekili Genel Seçimlerinde Demokrat Parti’nin Kocaeli’deki Seçim Faaliyetleri (1950-1957)”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, 2018, s. 250-264.
Zeynep İSKEFİYELİ