1. Bölge 15. Şube Müdürlüğü
Osmanlı döneminde vakıflar tarafından yürütülmüş olan su işlerinin düzenli bir şekilde kaydedilmesi 1914 yılında “Umur-ı Nafıa Müdüriyet-i Umumiyesi”nin kurulması ile başlamıştır. Umur-ı Nafıa Müdüriyet-i Umumiyesi günümüz Bayındırlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne denk gelmektedir ve sorumlulukları arasında sulama ve kurutma yapmak, taşkın koruması, nehir ulaşımını sağlamak, su birikimi ve dağıtımı gibi faaliyetler bulunmaktadır. Cumhuriyetin kurulmasının ardından su kaynaklarının geliştirilmesi üzerine daha da yoğunlaşılmıştır. Buna verilebilecek en güzel örnek Ankara için içme suyu sağlayan Çubuk-1 Barajı’nın inşasıdır. 1936’da faaliyete başlayan bu baraj Cumhuriyetin ilk barajıdır. İlerleyen süreçte Türkiye’nin çeşitli bölgelerine Gölbaşı Barajı, Gebere Barajı, Sihke ve Porsuk-1 gibi barajlar inşa edilmiştir. Çeltik Ekimi Kanunu (1936), Taşkın Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Korunma Kanunu (1943), Bataklıkların Kurutulması ve Bunlardan Elde Edilecek Topraklar Hakkında Kanun (1950), 6200 sayılı DSİ Kuruluş Kanunu’nun öncüleri olmuşlardır. 1954 tarihinde yürürlüğe giren 6200 sayılı kanun ile Bayındırlık Vekâleti’ne bağlı Su İşleri Umum Müdürlüğü kurulmuştur.
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, merkezi Ankara’da bulunan özel bütçeli bir kuruluştur. Merkezi Yönetim Bütçesi’ne tabiidir. 6200 Sayılı Kanun ile 18 Aralık 1953’te kurulmuş ve 1954’te teşkilatlanmıştır. 15 Temmuz 2018 tarihli ve 30479 Sayılı Resmî Gazete’de yayınlanmış olan 4 numaralı kararname ile Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlanmıştır. Bu kuruluş Türkiye’deki tüm su kaynaklarının yönetimi, planlaması, işletilmesi ve geliştirilmesinden sorumludur. Türkiye’deki su kaynaklarını bilim ve tekniğe uygun biçimde kullanarak çevre duyarlılığını ve sürdürülebilirliği geliştirmeyi hedeflemiştir. Yeraltı suyu etüt ve araştırmaları için kuyu açmak/açtırmak, yeraltı suyu tahsisi, yeraltı sularının korunmasını sağlamak, arama, kullanma ve ıslah-tadil belgesi vermek, baraj ve isale hattı çalışmaları yapmak, su tasfiye tesisi inşaatları yapmak, su deposu yapmak gibi faaliyetleri 6200, 167 ve 1053 Sayılı Kanunlar altında Türkiye’nin 81 ilinde yürütmektedir.
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün Kocaeli şubesi olan Kocaeli Devlet Su İşleri 15. Şube Müdürlüğü, Bursa 1. Bölge Müdürlüğü’ne bağlıdır. Merkezi Bursa olan DSİ 1. Bölge Müdürlüğü, 01.03.1954 tarihinde 6200 sayılı kanuna istinaden İstanbul, Kocaeli, Çanakkale, Balıkesir, Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne illerini kapsayacak şekilde kurulmuştur. 13.04.1960 tarihinde Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli illeri DSİ 11. Bölge Müdürlüğü olarak, 16.04.1980 tarihinde Balıkesir ve Çanakkale illeri DSİ 25. Bölge Müdürlüğü olarak, 12.06.1993 tarihinde de İstanbul ili DSİ 14. Bölge Müdürlüğü olarak ayrılmışlardır. Sonuçta müdürlük Bursa’ya ilaveten Kocaeli ile Yalova illerini kapsayacak şekilde faaliyetlerine devam etmiştir.
Dolayısıyla Bursa 1. Bölge Müdürlüğü’ne bağlı olarak hizmet veren Kocaeli Devlet Su İşleri, 70’li yıllarda şu an hâlâ kullanılmakta olan basit bir prefabrik bina ile faaliyetlerine başlamıştır. Risk testini geçemeyen binanın yakın sürede yıkılacağı ve yeni bir bina inşa edileceği bilinmektedir. Şu an kullanılmakta olan bina 40 dönümlük bir arsa içinde bulunmakta ve iki kattan oluşmaktadır. Ana bina danışma, personel şefliği, müdüriyet ve ofislerden oluşmaktadır. Bu arazi içerisinde ana bina dışında ambar, atölye, misafirhane gibi pek çok müştemilat bulunmaktadır. Körfez Sanayi Mahallesi Özburçak Sokak’ta bulunan bu bölgeye ulaşmak kolay değildir. Yol üzerinde bulunmaması sebebiyle bölgeden geçen otobüsler binaya doğrudan ulaşım sağlamamaktadır. Bölgeye ulaşım için otobüsten sonra da bir süre yürünmelidir.
Yalnızca Kocaeli ili sınırlarından sorumlu olan Kocaeli Devlet Su İşleri’nde değişkenlik göstermekle birlikte yaklaşık 80 kişi çalışmaktadır. Kocaeli Devlet Su İşleri 15. Şube Müdürlüğü Proje-İnşaat başmühendisliği, İşletme-Bakım başmühendisliği, Makine-İkmal başmühendisliği ve Etüd-Plan başmühendisliği olmak üzere dört temel mühendislik üzerine kuruludur. Kendi içerisinde de birimlere ayrılmış olan Kocaeli Devlet Su İşleri 15. Şube Müdürlüğü’nün faaliyetleri temelde bu dört mühendislik tarafından planlanmakta ve uygulanmaktadır.
Kocaeli’de Karamürsel Kızderbent Barajı (inşaat tarihi: 1995-2006) ve Başiskele Kirazdere (Yuvacık) Barajı (inşaat tarihi: 1987-1999) ile Karamürsel Tepeköy Göleti (inşaat tarihi: 2014-...), Kandıra Arıklar Göleti (inşaat tarihi: 1991-2007), İzmit Şahinler Göleti (inşaat tarihi: 1986-1990), İzmit Bayraktar Göleti (inşaat tarihi: 1981-1985), İzmit Şeytandere Göleti (inşaat tarihi: 1981-1985), İzmit Kurtdere Göleti (inşaat tarihi: 1978-1980), İzmit Bıçkıdere Göleti (inşaat tarihi: 19741978) Kocaeli Devlet Su İşleri 15. Şube Müdürlüğü’nün sorumluluk sahalarındandı. Karamürsel Tepeköy Göleti Sulaması (yapımı devam etmektedir), 2011’de işletmeye alınan Karamürsel Kızderbent Barajı Sulaması, 2010’da işletmeye alınan Kandıra Arıklar Göleti Sulaması, 1993’te işletmeye alınan İzmit Şahinler Göleti Sulaması, 1986’da işletmeye alınan Kartepe Bayraktar Göleti Sulaması, 1985’te işletmeye alınan Kartepe Şeytandere Göleti Sulaması, 1981’de işletmeye alınan Kartepe Kurtdere Göleti Sulaması, 1979’da işletmeye alınan İzmit Bıçkıdere Göleti Sulaması müdürlüğün Kocaeli sulama tesisleridir. Karamürsel İhsaniye Barajı ile Kandıra Safalı Göleti ve Karamürsel İnebeyli Göleti projeleri devam etmektedir.
Kocaeli Devlet Su İşleri Müdürlüğü, 2016’da Kartepe Eşme, Topağaç, Liman, Maden ve Kuru Dereleri Islahı, 2015’te Gölcük Hisardere Islahı, 2012’de Başiskele Doğantepe köyü Kocabakırcı ve Ayani Dereleri Islahı, 2013’te Çayırova Sazderesi Islahı, 2007’de İzmit Güney Yandereleri Islahı, 2005’te Karamürsel Yalakdere Islahı, 2005’te İzmit Karamürsel Çamçukuru Ihlamur Deresi Islahı, 2005’te Kocaeli Merkez Bahçecik Domuzdere Islahı, 1993’te Sarnıçlar Sel Kapanı, 1992’de Kocaeli Merkez Balban köyü ve Arazisinin Hamamsu Deresi Taşkın Koruma, 1990’da Kocaeli-Kandıra Bağırganlı Deresi Taşkın Koruma, 1990’da Merkez Hereke Arası Yan Dereler Taşkın Koruma, 1989’da Kocaeli-Merkez Yuvacık Alman Mahallesi Kanlıdere Taşkın Koruma, 1989’da Gebze Eskihisar Kuruçeşme Taşkın Koruma, 1989’da Gölcük İlçe Merkezi Beyoğlu Deresi Taşkın Koruma, 1989’da Kocaeli Eşme Deresi Taşkın Koruma, 1989’da İzmit
Karatepe Değirmendere Taşkın Koruma, 1989’da
İzmit Gölcük Ulaşlı Dere Taşkın Koruma, 1986’da Kandıra Kumcağız Deresi Taşkın Koruma, 1985’te İzmit Merkez Koca Bakırlı Ayani Dere Taşkın Koruma, 1984’te Kocaeli-Merkez Tütünçiftlik Deresi Taşkın Koruma, 1984’te Merkez Aslanbey Kasabası ve Arazisinin Keten Dere Taşkın Koruma, 1982’de Kocaeli-Merkez Bağköy Dere Taşkın Koruma, 1980’de Gölcük İlçe Merkezinin Değirmendere Taşkın Koruma, 1980’de İzmit Gölcük Değirmendere Taşkın Koruma, 1979’da Kocaeli-Merkez Domuz Dere Taşkın Koruma, 1978’de Kumla-Akarca-Bıçkı ve Çayırköy Dereleri Taşkın Koruma, 1978’de Merkez Balaban köyü Arazisinin Açma Deresi Taşkın Koruma, 1978’de Kandıra Safalı Umucak ve Seyrek Köy Arazisi Seyrek Deresi Taşkın Koruma, 1976’da Kandıra İlçe Merkezi ve Arazisinin Namazgah Deresi Taşkın Koruma, 1975’te Merkez İshakçılar köyü Arazisi Çayıraltı Deresi Taşkın Koruma, 1975’te Merkez Eşme köyü Arazisinin Maden Deresi Taşkın Koruma, 1974’te Derbent Kurutması, 1971’de Gölcük Ümmiye köyü Taşkın Koruma, 1969’de Merkez Hatip Deresi Taşkın Koruma, 1969’da Gölcük İlçe Merkezinin Aydınbey Deresi Taşkın Koruma, 1965’te Merkez-Maşukiye köyü Soğuksu Mahalle ve Arazisi Taşkın Koruma, 1963-1965 arası Merkez Şehriçi Dereleri Taşkın Koruma, 1964’te Merkez Döngel köyü Döngel Deresi Islahı, 1963’te Merkez Suadiye Kasabası ve Arazisinin Soğuksu Taşkın Koruma, 1963’te Gölcük Halı Dere Islahı, 1961’de Merkez Suadiye Kasabası Dipsiz Bataklığı Kurutması, 1958’de Karamürsel İlçe Merkezinin Tabakhane Deresi Taşkın Koruma, 1956’da Merkez Kullar köyü Taşkın Koruma hizmetleri sözkonusudur. Dilovası Dilderesi Islahı projesi devam etmektedir.
Kocaeli Devlet Su İşleri gerçekleştirdiği su kaynaklarının yönetimi, planlaması, işletmesi ve geliştirilmesi faaliyetlerinin yanı sıra çeşitli sosyal sorumluluk projelerinde de yer almıştır. Emine Erdoğan Hanımefendi’nin himayelerinde yürütülen “Sıfır Atık Projesi” Kocaeli Devlet Su İşleri 15. Şube Müdürlüğü’nün katılımda bulunduğu sosyal sorumluluk ve duyarlılık projelerinden birine örnek olarak verilebilir. Türkiye’de bulunan deniz ve su varlıklarının temizliği, deniz çöpleri ile mücadele için 2019 yılında başlatılan “Sıfır Atık Mavi” projesi ile deniz ve kıyılarda yapılan temizlikte yaklaşık 65.250 ton atık toplandı. Halkın temizlik ve bilinçlendirme faaliyetlerinin hız kazandığı bu proje kapsamında 45 bin kişiye Sıfır Atık Mavi eğitimi verildi. Bu proje ile yalnızca deniz ve kıyılarda temizlik yaparak oluşan kirliliğin önüne geçilmeye çalışılmamış ayrıca sorunun temelden çözülmesi amacıyla israfın önüne geçmek için kaynakların daha verimli kullanılması ve atık oluşumunun engellenmesi de hedeflenmiştir.
KAYNAKÇA
Kocaeli Devlet Su İşleri 15. Şube Müdürlüğü Etüd Plan Başmühendisi Ali Kılıç ile 2 Temmuz 2021’de görüşme; “Deniz Varsa Hayat Var”, https://sifiratik.gov.tr (3 Temmuz 2021); https://dsi.gov.tr
(3 Temmuz 2021); https://bolge01.dsi.gov.tr (3 Temmuz 2021).
Muhammed Bilal ÇELİK