Mahalli İdare

Kocaeli ili sınırları içerisinde bulunan yerleşim alanlarından birisi de, Derince ilçesidir. Derince ilçesinin doğusunda İzmit, batısında Körfez, kuzeyinde Kandıra ve İstanbul, güneyinde ise İzmit Körfezi bulunmaktadır.

Antik döneme kadar uzanan bir tarihi geçmişe sahip olan Derince, Sultan Orhan Gazi döneminde Osmanlı topraklarına katıldı. Osmanlı döneminde meskûn bir muhit olan Derince, Osmanlı’nın Anadolu’ya açılan yol güzergâhında önemli bir menzil yolu üzerinde bulunmaktaydı (Çınarlı/Çınarlu/Çınarlıdere/Çınarlı Çayırı).

19. yüzyılın sonuna doğru Haydarpaşa-İzmit Demiryolu’nun yapılması ve Derince Limanı’nın faaliyete geçmesi, milli mücadele sonrasında kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti döneminde buraya yapılan göçler (Kırım, Bulgaristan ve iç göçler) Derince’nin hızlı bir şekilde büyümesini sağlamıştır.

1950 yılında Derince’nin İzmit sınırları içerisine alınması yönünde girişimlerde bulunulmuş, Danıştay İkinci Daire Genel Kurulunca 04.05.1950 tarihinde alınan kararla Derince köyünün İzmit’e bağlanması süreci başlamıştır. 7 Nisan 1951 tarihinde dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın alınan kararı onamasıyla 1580 Sayılı Belediye Kanunu’nun 7. Maddesi’ne istinaden Derince köyü İzmit sınırları içerine dahil edilmiştir. 1951 yılında İzmit’e bağlı bir mahalle muhtarlığına dönüştürülmüş olan Derince, 27 Mayıs 1960 tarihinde ise 4 mahalleye ayrılmıştır.

İzmit’e bağlı bir mahalle olarak sınırları belirlenen bu yeni yerleşim birimlerine; Deniz Mahallesi, Çenedağ Mahallesi, Sırrı Paşa Mahallesi ve Dumlupınar Mahallesi adları verilmiştir. Derince’de 1960’lı yıllarda artmaya başlayan, 1980’li yıllara gelindiğinde ise hızla yaşanan sanayi hareketliliğinin etkilediği en önemli unsur iç göç hareketidir. Bölgede birbiri ardına açılan fabrikalarda ortaya çıkan iş gücü ihtiyacı, özellikle Karadeniz, Doğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgelerinden (Trabzon, Rize, Gümüşhane, Erzurum, Kars, Ağrı, Çankırı vb.) Derince’ye göçlerin yaşanmasına neden olmuştur.

Derince’nin mahalle muhtarlarının girişimiyle 1988 yılında yapılan halk oylaması sonucu, 13 Mart 1992 tarihinde “Derince’de Bağımsız Bir Belediye Teşkilatı Kurulmasına İlişkin Karar” Resmî Gazete’de yayınlanmıştır.

Derince, 1 Kasım 1992 tarihinde yapılan ara yerel seçimlerine yeni düzenlenen seçim kanunu nedeniyle katılamamıştır. Bundan iki yıl sonra 27 Mart 1994 tarihinde yapılan yerel seçimlerde, Nihat Ergün belediye başkanı seçilerek Derince’nin ilk belediye başkanı olma ünvanını kazanmıştır. Derince Belediyesi Meclisi ilk meclis toplantısını ise 8 Nisan 1994 tarihinde yapmıştır.

17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen Gölcük Depremi, Kocaeli şehrinde önemli yıkımlara neden olmuştur. Asrın felaketi olarak da adlandırılan bu depremden etkilenen yerlerden bir tanesi de Derince’dir. Yeni kurulan bir belde belediyesi olan Derince’de, yaşanan deprem sonrası yeni bir sürece girilmiş oldu. 2000 yılı başında; 150.000’e yaklaşan nüfusu, belediye sınırları içerisindeki sanayi kuruluşları, eğitim kurumları, sağlık tesisleri, spor kompleksleri ve sosyal donatılarıyla önemli bir yerleşim merkezi hüviyetine kavuşmuştu. Böylesine büyük bir yerleşim merkezinin de çeşitli ihtiyaç ve sorunları vardı. 17 Ağustos 1999 tarihinde yaşanan depremde bu sorunlar iyice büyümüş, belde belediyesi imkânlarıyla bu sorunların çözülmesi, halka yeterli hizmetin götürülmesi imkânsız hale gelmişti.

Gerek deprem yaralarının sarılması, gerekse Derince’nin hak ettiği hizmetlerden yararlanabilmesi için ilçe statüsüne kavuşması ihtiyacı gündeme geldi. Derince halkının, mahalle muhtarlarının, Derince İlçe Girişim Komitesi’nin ve dönemin Kocaeli milletvekillerinin de çalışmaları sonucu, 1999 yılı Aralık ayında yapılan Bakanlar Kurulu toplantısında Derince’nin ilçe yapılması kararı alındı. Kararın Resmî Gazete’de yayınlanmasıyla Derince 1999 yılı sonunda ilçe olmuştur. (Derince’nin 1999 yılında ilçe statüsüne kavuşmasıyla Derince’ye atanan Mahmut Kılıçdoğan ilçenin ilk kaymakamıdır.)

Derince’nin ilçe statüsüne kavuşması sırasında belediye başkanı olan Halit Altuntaş, yeni kurulan ilçenin ilk belediye başkanı olmuş ve 2004 yılına kadar görev yapmıştır. Ve daha sonra sırasıyla Ali Haydar Bulut (2004-2009), Dr.Aziz Alemdar (2009-2014), Ali Haydar Bulut (2014-2019) belediye başkanlığı yapmıştır. 31 Mart 2019 tarihinde yapılmış olan yerel seçimlerde Derince Belediye Başkanı seçilen Zeki Aygün, belediye başkanlığı görevini sürdürmektedir.

Derince Belediyesi sınırları içerisinde; Dumlupınar, Deniz, Çenedağ, Sırrıpaşa, Çınarlı, Yenikent, Mersincik, Yavuz Sultan, İbn-i Sina, Fatih, Karagöllü, Kaşıkçı, Terziler, Çavuşlu, Tahtalı, Geredeli, Toylar Mahalleleri bulunmaktadır.

KAYNAKÇA

Volkan Şenel, Tarihi Yönüyle Derince, Kocaeli, 2012, s. 134-136; Atilla Çetin, Kocaeli Tarihinden Sayfalar, Kocaeli, 2000, s. 13; Ahmed Nezih Galitekin, Kocaeli Körfez İlçesi Tarih ve Kültür Mirası Eserler, C. I, İstanbul, 2008, s. 162-195; Atilla Oral, “Kocaeli’de Göçmen İskânı”, Özgür Kocaeli (Pazar Eki), Kocaeli, 2005, s. 6-7; Müfide Pekin, Yeniden Kurulan Yaşamlar (1923 Türk-Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi), İstanbul, 2005, 83-87; Yonca Kösebay Erkan, Anadolu Demiryolu Çevresinde Gelişen Mimari ve Korunması, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2007; Adnan Sofuoğlu, Milli Mücadele’de Kocaeli, Ankara, 2006, s. 126; Rifat Yüce, Kocaeli Tarih ve Rehberi, Kocaeli, 1945, s. 65; Murat Özyüksel, “Anadolu ve Bağdat Demiryolları”, Osmanlı Ansiklopedisi, C. 3, Ankara, 1999; Dâhiliye Vekâleti, Köylerimiz, İstanbul, 1928, s.

821; Nedim İpek, “Kafkaslar’dan Anadolu’ya Göçler (1877–1900)”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 6, Samsun 1991, s. 100; Türk Yolu gazetesi, İzmit, 8 Ocak 1936, s. 1; Ulus gazetesi, Sayı: 10473, Ankara, 24 Ağustos 1950, s. 1, 5; Kocaeli gazetesi, 16 Mart 1992, s. 1; Kocaeli gazetesi, 5 Aralık 1999, s. 4; Özgür Kocaeli gazetesi, 12 Nisan 1994, s. 4; 14 Mart 1992, s. 1; 20 Mart 1992, s. 5.

Volkan ŞENEL