Yöresel Ürün

Değirmendere fındığı; Kocaeli ili Gölcük ilçesine bağlı Değirmendere ile özdeşleşmiş yöresel bir fındık çeşididir. Kalın kabuklu, iri ve lezzetlidir. Ortalama beş yüz yirmi–beş yüz doksan adet kabuklu fındık bir kilogram gelmektedir. Yağ oranı %52-56, iç meyve randımanı %47–48’dir. Zurufları çok uzun olup fındık boyunun iki katı kadardır. Bu özellikler ile Değirmendere fındığının lezzeti farklılaşmakta ve bilinen fındıklardan ayrılmaktadır.

Değirmendere fındığı badem grubunda sınıflandırılmaktadır. Bu kapsamda yassı badem ve yuvarlak badem çeşitleri Değirmendere fındığı olarak literatürde yer almaktadır. Şekil olarak; sivri veya yassı olabilmektedir.

Değirmendere fındığı olarak sınıflanan yassı badem çeşidinin meyveleri daha yassı, zurufu yırtmaçlıdır bu nedenle meyvelerini fazla sıkmaz. Yassı bademin meyve büyüklüğü 17,16 mm, meyve ağırlığı 2,20 g ve iç ağırlığı 1,00 g’dır. İç oranı %42,1, yağ oranı %55’tir ve az liflidir. Tozlayıcıları; Kalınkara ve Çakıldak’tır. Taze tüketime uygundur. Yaprak açım zamanı 5-10 Mart, hasat zamanı ise 5-10 Ağustos tarihleri arasıdır. Şekil 1’de yassı badem (Değirmendere fındığı) görseline yer verilmiştir.

Değirmendere fındığı olarak sınıflanan yuvarlak badem çeşidi ise, Düzce ve Sakarya çevresinde yaygındır. Meyve büyüklüğü 16,54 mm, meyve ağırlığı 1,72 g iç ağırlığı 1,01 g.dır. İç oranı %49,9, yağ oranı %55,6’dır ve az liflidir. Tozlayıcıları; Foşa, Kara ve Tombul’dur. Yaprak açım zamanı 20-25 Mart, hasat zamanı 15-20 Ağustos tarihleridir. Hasat döneminde döküm de fazla olmaktadır. Şekil 2’de yuvarlak badem (Değirmendere fındığı) görseline yer verilmiştir.

Değirmendere fındığı yörede yaklaşık 150 yıl önce yetiştirilmeye başlanmış ve yöre halkına uzun süre önemli bir geçim kaynağı olmuştur. Bugün ise çok sınırlı bir alanda ve teşviklerle yetiştirilmeye çalışılmaktadır.

Değirmendere fındık yetiştiriciliğini teşvik etmek amacıyla her yıl 28-30 Temmuz tarihlerinde “Temmuz Festivali” de denilen “Geleneksel Değirmendere Fındık ve Kültür Sanat Festivali” düzenlenmektedir. Festival kapsamında yapılan en önemli etkinlik “Fındık Yetiştiriciliği Teşvik” yarışmasıdır. Yarışma sırasında jüri tarafından yarışmaya katılan fındık yetiştiricilerinin fındıkları incelenmekte ve festivalin sonunda en iyi fındıklar kategorize edilerek ödüllendirilmektedir. Ayrıca yapılan diğer etkinlikler ise; çeşitli açık hava film gösterileri, turnuvalarspor etkinlikleri (plaj voleybolu, basketbol, dart, vb.), meydan sergileri ve nostalji konserleridir.

Değirmendere fındığı taze (yeşil kabuğu ile) olarak D-130 Karayolu üzerinde bulunan Halıdere ile Gölcük arasında satılmaktadır.

Kocaeli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından Değirmendere fındığı için 26.05.2021 tarihinde, C2021/000217 dosya numarası ile işlenmiş ve işlenmemiş meyve ve sebzeler ile mantarlar ürün grubundan “Menşe” adı altında coğrafi işaret başvurusu yapılmış olup değerlendirme süreci devam etmektedir.

KAYNAKÇA

https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/kocaeli/nealinir/degirmendere-findigi, Erişim Tarihi: 10.08.2021; https://www.golcuk. bel.tr/idet/54/86/degirmendere-kultur-sanat-ve-findik-festivali, Erişim Tarihi: 1.08.2021; Ersin Gülsoy, Miktad Şimşek ve Cumhur Çevik, “Ordu İlinin Farklı Rakım ve Lokasyonlarında Yetiştirilen Bazı Fındık Çeşitlerinin Meyve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi”, Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 5 (1), 2019,s. 25-30;https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/kumelenme/Belgeler/F%C4%B1nd%C4%B1kta%20Rekolte%20Tahmin%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fmalar%C4%B1/4.%20REKOLTE%20FINDIK%20%C3%87E%C5%9E%C4%B0TLER%C4%B0%20SUNU.pdf, Erişim Tarihi: 10.08.2021; Hüseyin İrfan Balık, Selda Kayalak Balık, Neriman Beyhan ve Veli Erdoğan, Fındık Çeşitleri, Fındıkta Verim ve Kaliteyi Artırma Projesi, Fındık Araştırma Enstitüsü, 2016; https://www.researchgate.net/profile/NerimanBeyhan/publication/322397507_HazelnutCultivars/ links/5a60911ba6fdcc08a43228bb/Hazelnut-Cultivars.pdf, Erişim Tarihi: 10.08.2021; Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Kocaeli Turizm Rehberi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Basın-Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayınları22: Kocaeli, 2010; Milli Eğitim Bakanlığı, Bahçecilik: Fındık Yetiştiriciliği, Ankara, 2011, MEGEP; Türk Patent ve Marka Kurumu, Değirmendere Fındığı, https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi;isaretler/detay/4323, Erişim Tarihi: 29.08.2021.

Ömür ALYAKUT