1870’li yılların sonuna doğru Darıca’da yaşayan Ortodoks Rum Cemaat, mevcut okulların ihtiyacı karşılayamaması üzerine yeni bir okul yaptırma kararı aldı. Yalı Mahallesi’nden Bağlarbaşı Tepesi’ne çıkarken kasabanın merkezinde sağ tarafta eğimli arazide okulun sekiz derslikli ve yığma tuğla olarak inşa edilmesi kararlaştırıldı. Okul mütevelli heyetinin Darıca Rum Okulu aldığı karar ve Patrikhane’nin onayıyla 1875 yılında okulun temeli atıldı ve 1882’de hizmete açıldı. Okul Darıcalı bir tüccar olan Panayioti Yannikoğlu tarafından oğlu adına yaptırıldı ve oğlunun koleradan ölmesi üzerine Rum Cemaati’ne bağışlandı. Yapının birinci katında birbirinden bağımsız iki salon vardı. Kız ve erkek öğrenciler ayrı dersliklerde eğitim görürken, okulun erkekler için olan girişi kiliseye, kızlar için olan arka girişi ise tepeye bakıyordu. İlkokul altı sınıftı ve ilkokulu bitiren öğrenciler ortaokula sınavsız alınmaktaydı. Okuldaki tüm dersler Yunanca verilmekteydi. Ayrıca dönemin beynelmilel dili Fransızca, matematik, coğrafya, teoloji ve Osmanlı Türkçesi öğretilmekteydi. Okulun bahçesinde mermer bir çeşme ve bu çeşmenin üzerinde bir yazıt vardı.

‘Bu okul Darıcalılar tarafından siz çocuklarımız için inşa edilmiştir. Buraya gelin ve ilim, eğitim suyundan için. Sizden sonra gelen nesillere sevgi, barış, minnet ve saygıyla ilim sahibi olmanın sizleri daha iyi insanlar yaptığını anlatın...’ Darıca Rum Okulu’nun 800 kitaptan oluşan çok zengin bir kütüphanesi vardı. Darıcalı Anthimos ve Vasileios Vafeiadis kitapları kütüphaneyi daha da zenginleştirdi. 1821 Yunan isyanından sonra okulun kütüphanesindeki kitapların bir kısmı çalındı. 17 Kasım 1910 Büyük Darıca Yangını’nda Darıca’da bulunan dört Ortodoks Rum kilisesinin tamamı yandı. Bu durum üzerine Rum Cemaat, okulun birinci katını ibadethane olarak kullanmaya başladı. 1910 yılında Darıca bağlarında görülen floksera hastalığı ve büyük Darıca yangını sonrasında Rum cemaatin büyük kısmı kasabayı terk etti. Bu olumsuz duruma İttihat ve Terakki Hükümeti’nin 1915 yılında tüm gayrimüslimlerin askere alınmasına dair yasa çıkarması eklenince kalan Rumlar da kasabayı terk etmeye başladı. Böylece okul da eski debdebeli günlerini kaybetti ve 1922 yılında kapatıldı. 1918-22 yıllarında okulda öğretmenlik yapan Stelios Tzorbatzıkostas adlı öğretmen ise ‘Aretsou’ (Darıca) adlı bir kitap yayınladı. 1929 yılında okul kısmi bir tadilatla ilkokul olarak eğitime açıldı ve aralıksız 1963 yılına kadar eğitime devam edildi. 1963 yılında yaşanılan Yalova-Çınarcık depreminde yapı büyük hasar görüp kullanılamaz hale geldi. 1990 yılında ise yapı büyük bir yangın geçirdi. Yapının duvarlarını süsleyen Meryem Ana, Hz. İsa ve melekleri tasvir eden freskolar tahrip oldu. 17 Ağustos 1999 depreminde ise yapı ağır hasar aldı ve duvarları çatladı. 2015 yılında Kocaeli Valiliği ile Darıca Belediyesi arasında imzalanan protokol gereği aslına uygun olarak restore edilmeye başlanan yapı, 2020 yılında Hükümet Konağı olarak hizmet vermeye başladı.

KAYNAKÇA

Mutlu Kerem Kolcuoğlu, Karye-i Darıca’dan Darıca İlçesine Bir Sahil Kasabası ve Bir Yaşam, Cinius Yayınları 2013, İstanbul, s. 87,88; Gregory Oikonomidis, Rysion/Aretsou/Darıca, Selanik, University Studio Press, 2009, s. 198, 199, 201, 204; Markella Arapoğlu, Selanik’ten Seyhan Serimer’e Mektup, 2009.

Mutlu Kerem KOLCUOĞLU