Bakanlık Kocaeli İl Birimi
1848 yılında “Nafıa Nezareti” adı altında çalışmalarına başlayan Bayındırlık Bakanlığı, 26 Mayıs 1934 tarihli ve 2443 sayılı Kuruluş Kanunu ile demiryolları, limanlar, karayolları ve köprüler inşa etmek, PTT tesislerini kurup işletmek, su işlerini düzenlemek, devlet daire ve müesseselerinin her türlü yapı işlerini yapmakla görevlendirilmiştir. 1958 yılında, 7116 sayılı Kanun ile İmar ve İskân Bakanlığı kurulmuş olup, bölge, şehir, kasaba ve köylerin planlanması, mesken politikası, yapı malzemesi konuları ile uğraşmak, afetlerden önce ve sonra gerekli tedbirleri almak, kentsel altyapıyı gerçekleştirmek ve belediyelerle ilişkileri düzenlemek konularında görevlendirilmiştir. 13 Temmuz 1972 tarihli ve 1609 sayılı Kanun ile Bayındırlık Bakanlığı’nın kuruluşu ve görevleri yeniden düzenlenmiştir. 13 Aralık 1983 tarih ve 180 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile İmar ve İskân Bakanlığı ile birleştirilmesi sonucu Bayındırlık ve İskân Bakanlığı adını almıştır.
Çevre alanında ilk bağımsız yapılanma; 12 Şubat 1973 tarihli ve 7/5836 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Çevre Sorunları Koordinasyon Kurulu”nun oluşturulmasıyla gerçekleştirilmiştir. Bu kurul daha sonra 16 Nisan 1974 tarihli ve 7/8329 sayılı Kararname ile “Çevre Koordinasyon Kurulu”na dönüştürülmüştür. Çevrenin korunmasına yönelik temel politikaların belirlenmesi, konuyla ilgili plan ve projelerin hazırlanması, bunların uygulanmasında ilgili bakanlık ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanması maksadıyla 27 Temmuz 1978 tarihli ve 7/16041 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Başbakanlık Çevre Örgütü” kurulmuştur. Ülkemizde çevre konularını bütünleşik olarak ele almak üzere 09 Ağustos 1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu yürürlüğe girmiştir. 08 Haziran 1984 tarihli ve 222 sayılı KHK ile Başbakanlığa bağlı, tüzel kişiliğe sahip, katma bütçeli bir kurum olarak “Çevre Genel Müdürlüğü” kurulmuş ve Çevre Kanunu’nu uygulamakla sorumlu kılınmıştır. 19 Ekim 1989 tarihli ve 383 sayılı KHK ile çevre koruma ile ilgili diğer bir kurum olarak Başbakanlığa bağlı, tüzel kişiliğe sahip “Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı” kurulmuştur. Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı; 08Temmuz 2011 tarih ve 27988 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan “Bazı Kuruluşların Bağlı ve İlgili Oldukları Bakanlıkların Değiştirilmesine Dair Tezkere” ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlanmıştır. 17Ağustos 2011 tarih ve 28028 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “648 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname” ile “Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı” kapatılmış ve aynı KHK ile “Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü” kurulmuş, Bakanlık Makamının 18 Ağustos 2011 tarih ve B.09,0.SGB.0.10–010–06/2239 sayılı Olur’u ile teşkilatlanmıştır.
Mülga Çevre ve Orman Bakanlığının çevre kanadı ile Mülga Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nın tek çatı altında bir araya getirilmesiyle kurulan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın görev, yetki ve sorumlulukları; 17 Ağustos 2011 tarihli ve 28028 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile daha da güçlendirilmiştir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ülkemizin gerek çevresel değerlerinin korunması, gerekse de şehirleşme noktasında büyük rol üstlenmiş, yerleşmeye, çevreye ve yapılaşmaya dair mevzuatı hazırlamak, kentsel dönüşüm çalışmalarını yürütmek, uygulamaları denetlemek, mesleki hizmetlerin gelişmesini sağlamak, çevre kirliliğini önlemek ve çevremizin ve doğanın korunmasını sağlamak üzere yapılandırılmıştır.
04 Temmuz 2011 tarih ve 27984 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan 644 sayılı KHK ile “T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı” kurulmuştur. Kocaeli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü de bu KHK doğrultusunda kurulmuştur. Bakanlığa bağlı müdürlüklere özetle şu görevler verilmiştir:
Genel bütçe kapsamındaki Kamu kurum ve kuruluşlarına ait bina ve tesislerin ihtiyaç programlarını hazırlamak, etüt ve projelerini, maliyet hesaplarını yapmak veya yaptırmak onaylamak veya onaylanmasını sağlamak, inşa, güçlendirme, tadil ve esaslı onarımlarını yapmak veya yaptırmak. Kamu kurum ve kuruluşlarına ait her türlü yapılar ile ilgili genel ilkeleri, stratejileri ve standartları belirlemek ve uygulamasını sağlamak. Yapı denetim sistemini oluşturmak ve yapılarda enerji verimliliğini artıran düzenlemeleri yapmak, yönetmek, izlemek, yapı malzemelerinin denetimine ve uygunluk değerlendirmesine ilişkin iş ve işlemleri yapmak. İskân kanunu uyarınca Bakanlığa verilen görevleri yapmak. Konut sektörüne ilişkin strateji geliştirme ve programlama iş ve işlemlerini yürütmek, yapı kooperatiflerinin gelişmesini sağlayacak tedbirleri almak. Çevrenin korunması ve iyileştirilmesi çevre kirliliğinin önlenmesi için prensip ve politikalar tespit etmek, standart ve ölçütler geliştirmek, kirlilik haritalarını oluşturmak, iklim değişikliği ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek. Mekânsal strateji planlarını ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak suretiyle hazırlamak ve mahalli idarelerin plan kararlarının bu stratejilere uygunluğunu denetlemek.
İl çevre düzeni planlarını yapmak, yaptırmak. Çevresel etki değerlendirmesi ve stratejik çevresel değerlendirme çalışmalarını yapmak, bu konuda gerekli kararları almak izlemek ve denetlemek. Yapı malzemelerinin üretim, satış, nakil, kullanma safhalarında her türlü mekânda ve ortamda gözetim ve denetimini yapmak. Yapı malzemesi numunelerinin test ve deneylerini ilgili standartlara göre yapmak, yaptırmak. Yapı kooperatiflerinin genel kurullarına temsilci göndermek, işleyişleri ve denetlenmeleri ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek. Jeolojik ve jeoteknik etütleri yapmak, yaptırmak, kontrol etmek, onaylamak ya da onaylanmasını sağlamak. Kıyı kenar çizgisi ile ilgili iş ve işlemleri yapmak, onaylamak ve uygulanmasını sağlamak.
Kocaeli İl Müdürlüğü bünyesinde; bir müdür, üç müdür yardımcısı, bir daire başkanı (Milli Emlak Dairesi Başkanı) ve 16 şube müdürü görev yapmaktadır. Müdürlük 2021 yılı itibariyle Kocaeli Valiliği Kompleksi, Körfez Mahallesi, Ankara Karayolu Üzeri, No: 129 İzmit adresinde hizmet vermektedir.
29 Ekim 2021 tarihinde 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile İl Müdürlüğünün ve bağlı bulunduğu Bakanlığın ismi “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı” olarak değiştirilmiş ve buna bağlı olarak İl Müdürlüğünün ismi de Kocaeli Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü” olarak değiştirilmiştir.
85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, yeni kurulan Bakanlığın merkez birimleri arasına, Meteoroloji Genel Müdürlüğü ise bağlı kuruluşlar arasına dâhil edilmiştir. İklim Değişikliği Başkanlığı ise Bakanlığa bağlı kuruluş olarak oluşturulmuştur. Yeni kurulan bakanlığın amacı; yerleşmeye, çevreye ve yapılaşmaya dair mevzuatı hazırlayarak kentsel dönüşüm çalışmalarını yürütmek, uygulamaları denetlemek, mesleki hizmetlerin gelişmesini sağlamak, çevre kirliliğini önlemek ve çevremizin ve doğanın korunmasını sağlamak ve iklim değişikliğinin etkileriyle mücadele etmektir. Böylece il müdürlüklerinin iklim değişimi ve çevre ile ilgili yeni bir perspektifte görevlerini sürdürmeleri beklenmektedir. Bir sanayi şehri olan Kocaeli de iklim değişikliğinin etkilerini yoğun olarak hissetmekte ve bu etkilerle il bünyesinde mücadele etmektedir. Kurulan yeni Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ile mücadelenin daha etkin sürdürüleceği ve sonuçlarının olumlu yönde kısa sürede görülmesi beklenmektedir. İnternet adresi, kocaelicevrevesehircilik@hs01.kep.tr’dir.
KAYNAKÇA
https://kocaeli.csb.gov.tr/; https://csb.gov.tr/tarihcemiz-i-7012; https://www.wwf.org.tr/calismalarimiz/iklim_ve_enerji/tek_dunya_kentleri/kocaeli/; https://www.iklimin.org/tr/kocaeli-sera-gazi-envanteri-ve-iklim-degisikligi-eylem-plani-icin-1-paydas-calistayi-yapildi/; https://www.kocaeli.bel.tr/tr/main/birimler/cevre-koruma-ve-kontrol-dairesi-baskanligi/11/34991
Harun ÇOBAN