Çakmakçı / Duvar Çeşmesi / Camialtı Çeşmesi

Orhan Caddesi Camialtı Sokak Hacı Ayvaz Mescidi yanında yer alan çeşme, Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Envanterine göre Ada 334, Parsel 26’dadır. İstanbul II. numaralı K.T.V.K.K.’nın 10.06.1995 tarih ve 3785 sayılı kararı ile tescillenmiştir. Kitabesi yoktur. Üzerinde yer alan süslemeler sebebi ile Geç Dönem Osmanlı eseri olarak kabul edilebilir. Tipolojisi anlaşılmamakla birlikte süreçte yapılan istinat duvarı ile bütünleşmesi cephe/duvar çeşmesi görünümüne kavuşmasını sağlamıştır.

Kalan kalıntılardan, yapımında tuğla ve taş malzemenin birlikte kullanıldığı anlaşılmaktadır. Uzunlamasına dikdörtgen görünümde olan çeşmenin yalnızca tuğla malzemelerin ardışık olarak dizilmesi ile oluşturulan basık kemeri ve mermerden ayna taşı günümüze ulaşmıştır. Ayna taşındaki alçak kabartma teknikli süslemeler dikkat çekicidir. Kırık kemerle taçlanan sağır nişlerin yan yana dizilimi ile üç bölümlü bir görünüm elde edilmiştir. Kemerlerin dışında kalan kesişme noktalarına daire içine alınmış penç desenleri işlenmiştir. Sağ ve sol tarafta vazodan çıkar şekilde işlenen lale, karanfil şakayık desenleri ile Lale Devri üslup özelliklerini yansıtır. Lüle biriminin bulunduğu orta kısımda ise merkeze alınan penç ve simetrik olarak yerleştirilen selvi ağaçları motifleri görülür.

KAYNAKÇA

Burak Muhammed Gökler, “Kocaeli Çeşmelerinde Batı Etkili Süslemeler”, Uluslararası Çoban Mustafa Paşa ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri IV, C. 3, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Kocaeli 2018, s. 2100; Engin Ürkmez, İzmit’te Türk Eserleri, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Kocaeli 2007, s. 253; Pars Tuğlacı, Osmanlı Şehirleri, Milliyet Yayınları, İstanbul 1985, s. 176; Taner Aksoy, Özlem İyier, Ebru Postalcıoğlu vd. (Haz.), Kocaeli Kültür Envanteri, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Kocaeli 2011, s. 101.

Ela TAŞ