Fotoğraf Sanatçısı

İzmit’in dilini çözen, onu geveze bir kent kılan İzmitli bir sanatçıdır. Kentine sevdalı İzmitli fotoğraf sanatçısı Cemal Turgay, 1929 yılında İzmit Hacı Hızır Mahallesi’nde dünyaya gelmiştir. Cemal Turgay, 1950 yılında fotoğraf stüdyosunu kurarak profesyonel fotoğrafçı olarak çalışmaya başlamıştır. Bugün İzmit tarihini anlatan pek çok siyah beyaz fotoğrafın sahibi Cemal Turgay’dır. 1950’li yıllar onun için şans yılı olmuştur. Çünkü ünlü Hayat Dergisi, sanatçının çekmiş olduğu “Balıkçılar” ile yine İzmit Rıhtımı’nda onun objektifine takılan “Lodos”u kapağına taşımış ve ulusal arenaya takdim edilmiştir. Ulusal olarak tanınmasının da en büyük adımlarından biri bu olmuştur. Ardından dostları ile Sanat Dostları Derneği’ni kurmuşlardır. Bu dernek girişimiyle, o tarihte Fikret Hakan ve bir grup sanatçı arkadaşının kurmuş oldukları Sahne 8 tiyatrosunun ilk oyunu olan “Kraliçe ve Asiler”in galası İzmit’te yapılmıştır. Sayısız sergiler açmıştlar, İzmit Ticaret ve Sanayi Odası binasında fotoğraf, resim sergileri açıp, şiir/öykü metinleri, caz ve müzik dinletileri yapmışlardır.

Cemal Turgay, 1966 yılında Hüsnü Gürsel’le tanışmıştır. Bu yıldan günümüze değin, “Grup 5”e üye olmuştur. 1961’de AFAK’a (Adapazarı Fotoğraf Amatörleri Grubu), 1966’da Hüsnü Gürsel’in yönettiği Grup 5’e katılmıştır. Cemal Turgay birçok kişisel sergi açmış ve Türkiye’de 5. Grup’un çok sayıda karma sergisine katılmıştır. Bu sergilere hem yerel hem ulusal düzeyde yoğun ilgi gösterilmiştir. Bugünkü adı Kocaeli Sanayi Fuarı olan, İzmit Atatürk Kapalı Spor Salonu’nda 1966 yılında açılan Kocaeli Sanayi Sergisi’nde sanayi fotoğrafları sergisini sonraki fuarda da sürdürmüştür. Dur durak bilmeyen sanatçı aynı zamanda KASK’ın ve KYÖD’ün onur üyesidir.

Fotoğraf yarışmalarında birçok ödül almıştır. “İzmit’i Aramak” (1997) ve “Ben İzmit, işte Suretim” (2008) olmak üzere iki fotoğraf kitabı yayınlamıştır. İzmit tarihine çok önemli notlar düşen, 89 yaşında 2018 yılı şubat ayında vefat eden Cemal Turgay, arkasında binlerce fotoğraf bıraktı. Turgay’ın İzmit’te bir sokağa da adı verilmiştir. Çektiği fotoğraflarla hazırladığı albümler, İzmit tarihinin en önemli belgeleri olarak İzmit’teki kitaplıklarda yerini almıştır. İzmit geçmişine şöyle bir bakıldığında adım başı Turgay imzası eserlere rastlamak işten bile değildir.

Cemal Turgay, fotoğrafçı olarak hem hayatını sürdürecek geliri elde etmiş, hem de fotoğraf sanatçısı olarak tarihe damga vurmuştur. Fotoğraf sanatındaki pek çok ismi yetiştirmiştir. Pek çok sanatçı da Cemal Turgay’ın eserlerini kendisine rehber edinmiştir. Günümüzdeki birçok başarılı fotoğraf sanatçısının geçmişinde Cemal Turgay rehberliğinin imzası vardır. Cemal Turgay, önce siyah beyaz fotoğraf döneminin insanıydı. Her ne kadar o dönemde doğmuş, büyümüş olsa da yeniliklere her zaman ayak uyduran bir yapısı vardı. Sonra renkli fotoğraf döneminin sanatçısı olmuştur. Her şeyin dijital dünyaya taşınması, o eski saatler süren aşamaların dakikalara düşmesi ondan hiçbir şey eksiltmemiştir. Dijital çağa geçildiğinde de yine elinden fotoğraf makinasını düşürmedi. Hayata, dünyaya hep makinasının objektifinden baktı. İzmit’in tarihi dokusunu, doğal dokusunu, bu kentin sanayisini en güzel yansıtan ustalardan biriydi. O’nun bıraktığı arşiv, bugün İzmit için en değerli belgelerden biridir. Günümüzde onun anısını ve varlığını yüceltmek amacıyla Cemal Turgay adına ulusal fotoğraf yarışmaları ve fotoğraf sergileri düzenlenmektedir. Tüm hayatı boyunca ürettikleriyle ve kent hafızasına bıraktığı birbirinden kıymetli belge niteliği taşıyan fotoğrafları, kitapları ile gelecek nesiller de kendisini minnetle hatırlayacaktır. Vefatından sonra ondan kalan emaneti en güzel yerlerde sürdürmek için sanatını ve mesleğini oğlu Cem Turgay sürdürmektedir.

KAYNAKÇA

http://www.turkishculture.org/whoiswho/visual-arts/cemal-tur- gay-2633.htm; https://kocaelihaberdunyasi.com/cemal-turgay-sharp 039-i-sevenleri-yalniz-birakmadi/; https://www.seskocaeli.com/ha- ber/4581303/cemal-turgay

Haluk Arda OSKAY