Yukarıpazar Erkek İbtidâî Mektebi, İmaret ve Çarşı Erkek İbtidâî mekteplerine nazaran geç bir tarihte açıldı. İzmit İdadi Mektebi Müdürlüğü 25 Şubat 1903 tarihinde Maarif Nezareti’ne, İzmit’in Yukarıpazar Mahallesi’nde erkek ibtidâî mektebine ihtiyaç duyulduğunu, mektebin açılması hususunda ahaliye gerekli teşvikler yapıldığı hâlde netice alınamadığını, ancak gerekli takibatın yapıldığını, kısa süre zarfında netice alınacağını bildirdi. İzmit Maarif Komisyonu ve Maârif Müdürlüğü’nün teşvik ve çabaları sonucunda Yukarıpazar Erkek İbtidâî Mektebi 1903 yılından sonra açıldı. Mektep personeli son derece sınırlı kaldı. 2 Eylül 1908 tarihi itibarıyla Yukarıpazar Erkek İbtidâî Mektebi muallim-i evveli Niyazi Efendi idi. Niyazi Efendi’nin maaşı 250 kuruştu. Mektepte bevvap 100 kuruş maaşla Reşat Efendi idi. Aylık 350 kuruşluk muallim ve bevvap maaşları öğrenci velilerinden alınan tedrîs ücretleri ve maarife terk olunan evkâf-ı münderise akaratı kira gelirleriyle ödendi. Maârif gelirleri yetersiz kaldığı için muallim ve bevvap maaşlarının düzenli olarak ödenmesinde aksaklıklar yaşandı.

Yukarıpazar Erkek İbtidâî Mektebi binası harap hâle gelmesi sebebiyle 1909 ve 1912 yıllarında muhtelif tamirler geçirdi.

15 Kasım 1911 tarihinde İzmit Maarif Müdürlüğü’nden Maarif Nezaretine gönderilen cetvele göre Yukarıpazar Erkek İbtidâî Mektebi muallim-i evveli Hafız Niyazi Efendi idi. Ehliyetnâmeli olan Hafız Niyazi Efendi 14 Eylül 1909 tarihinde 300 kuruş maaşla mektepte göreve başladı. Mektep muallim-i sanisi Hacı Recep Efendi idi. Hacı Recep Efendi 250 kuruş maaşla 14 Aralık 1909 tarihinde mektepte göreve başladı. Hafız Niyazi Efendi 1910 yılında İzmit İdâdî Mektebi’nde teşkil edilen imtihan komisyonu huzurunda girdiği imtihanda başarılı olarak ibtidâî mektebi muallim-i evvelliği ehliyetnamesi almaya hak kazandı. İzmit Maârif Müdürlüğü 29 Mart 1910 tarihinde Maarif Nezareti’ne muallim-i evvel hafız Niyazi Efendi’ye ait ehliyetnamenin tasdik edilmesi için gönderildiğini bildirdi. Maarif Nezareti 11 Nisan 1910 tarihinde İzmit Maarif Müdürlüğü’ne tasdik edilen ehliyetnameyi iade etti.

Yukarıpazar Erkek İbtidâî Mektebi uzun yıllar hizmet verdi. Mayıs 1921 tarihinde Yukarıpazar Merkez İbtidâî Mektebi’nde muallim Yunus Hıfzı Efendi idi.

KAYNAKÇA

Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi Dâhiliye Nezâreti, Umûr-ı Mahalliye-i Vilâyât Müdüriyeti Belgeleri: DH. UMVM. 44/30, 21 Temmuz 1921/15 Za 1339; Maârif Nezâreti, Tedrîsât-ı İbtidâiye Kalemi Belgeleri: MF. İBT.; Maârif Nezâreti, Mektûbî Kalemi Belgeleri: MF. MKT.

Biray ÇAKMAK