Tepecik Mahallesi Yalı Hamamı, Fettah Öven Sokağı'nda yer alan çeşme, Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Envanter kayıtlarına göre pafta 2, ada 245, parsel 25’tedir. G.E.E.A.Y.K’nın 10.11.1979 tarih ve 11612 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.
Kayıtlara göre Abdüsselam Bey tarafından yaptırılmış ve vakfedilmiştir. İlk inşa sürecinde deniz kenarında olması sebebi ile bu isimle anıldığı belirtilmektedir. Süreç içerisinde gerçekleşen müdahalelerden dolayı orijinalliğini yitirmiştir. Çevresinde gerçekleşen düzensiz yapılanma eseri görünmez kılmıştır. Geç dönem Osmanlı yapılarından olan hamam, belirli bir eksen düzenlemesi takip edilerek konumlandırılmış soğukluk (camekân), ılıklık, sıcaklık birimlerinden oluşmaktadır. Dinlenmek ve ferahlamak için oldukça büyük tasarlanan ve ahşapla kaplanan soğukluk birimini, merdivenle çıkılan galeriler çevrelemektedir. Penceresi olmayan birim, ahşap çatının merkezine açılan aydınlatma açıklığı ile ışıklandırılmıştır. Lento ile sınırlandırılmış bir kapıdan ılıklık birimine girilir. Traşlık ve hela birimlerini barındıran mekân dikdörtgen şemada olup iki yanda yarım kubbelerle desteklenen kubbe ile örtülüdür. Yuvarlak kemerli bir açıklıkla geçilen sıcaklık ise E tipi sıcaklık planının farklı bir varyasyonudur. Enine gelişen birim, iki kubbe ile örtülüdür. Aydınlatma ise bu kubbelere açılan fil gözleri ile sağlanmıştır. Sıcaklığın merkezine terlemek amacı ile kullanılan göbek taşı konumlandırılmıştır. Halvete yer verilmeyen hamamda yıkanmak için kurnalardan istifade edilmektedir. Hamam günümüzde çalışır durumdadır.
KAYNAKÇA
Ahmed Nezih Galitekin, Kocaeli Su Medeniyeti Tarihinden Sayfalar, İSU Genel Müdürlüğü Kültür Yayınları, İstanbul 2015, s. 372; Engin Ürkmez, İzmit’te Türk Eserleri, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Kocaeli 2007, s. 222, 223; Nevnihal Erdoğan, Sonay Ayyıldız, Mehtap Özbayraktar, Tarihi İzmit Kent Merkezi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul 2011, s. 145; Semavi Eyice, “Hamam”, İslam Ansiklopedisi, C. 15, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1997, s. 402-430; Taner Aksoy, Özlem İyier, Ebru Postalcıoğlu vd. (Haz.), Kocaeli Kültür Envanteri, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Kocaeli 2011, s. 114.
Ela TAŞ