İzmit’te Orijinal Özellikleri Kaybolmuş Bir Cami

Körfeze yakın, Ömer Ağa Mahallesi'nde, Şahabettin Bilgesu Caddesi'nde, Fevziye Camii ile Pertev Paşa Camii arasında yer almaktadır.

Giriş kapısı üzerindeki beyaz zeminli çini pano üzerine lacivert hatla yazılmış kitabede, Gümüşlüzade Hacı Mustafa adlı bir şahıs tarafından h. 1007 (m. 1590) yılında yaptırıldığı yazılıdır. 1766 ve 1894 depremlerinde zarar gören yapı, eklektik üslupta yenilenmiş, minaresi de 1960 yılında halkevi binası yapılırken yıkılmıştır. 17 Ağustos 1999 tarihindeki depremde de tahrip olan cami, aynı temeller üzerine yeniden yaptırılmıştır.

Sahile yakın olması nedeniyle bu ismi almış olan cami, kare plan üzerine ahşap kırma çatı ile örtülü örneklerden biridir. Kâgir duvarlar üzerine iki kat pencere sırası ile aydınlatılmış olup alt pencereler ampir üslupta uzun ve geniş, alınlıklar da açıklığa dahil edilmiştir. Cami içinde, geride ahşap desteklere oturan kadınlar mahfili, tavanda ortada, küçük, basık, ahşaptan oval bir kubbeye yer verilmiştir. Bunun üzerinde dıştan, kiremit kaplamalı, ahşap, piramidal bir çatı bulunur. Önündeki son cemaat yerinden yuvarlak kemerli bir kapı ile cami harimine girilmektedir. Kapı üzerinde ilk yapıma ait çini kitabe bulunmaktadır.

Mihrap, oldukça küçük ölçülerdeki caminin kıble yönünü belirleyen, yarım yuvarlak, sade bir niş şeklinde olup dışa taşkındır. Çevresi ve kemer boşlukları ile alınlık kısmı, günümüz İznik çinileri ile kaplıdır. Benzer süsleme, alt sıra pencereler ile basık kubbede de uygulanmıştır. Minber, mihrabın sağında ahşaptan yapılmış, fazla bir değer taşımayan, günümüz marangozluk işi olan bir uygulamadır.

Hazire, caminin güney cephesinde yer almaktadır. Minare, caminin batı duvarına bitişik (1999’dan önceki hâli ile), hafif dışa taşkın kaideye sahip, düzgün, kesme taştan yapılmıştır. Kısa, prizmal pabuçluktan sonra silindirik gövdeye geçilmektedir. Silmelerden oluşan şerefe altlığı ve gövdenin devamı şeklindeki silindirik petek kısmı ve konik külahı ile kesik minare örneklerini tekrarlar. Günümüzdeki minare, son cemaat yeri önünde ve açıktadır.

KAYNAKÇA

Kocaeli Kültür Envanteri, (Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları), Kocaeli 2011, s. 66; NS. Erdoğan, AyyıldızM. Özbayraktar, Tarihi İzmit Kent Merkezi, Mahalleler, Sokaklar, Mimari Eserler (Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları), İstanbul 2011, s. 199; E. Ürkmez, İzmit’te Türk Eserleri, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Kocaeli 2007, s. 149-153.

Hamza GÜNDOĞDU