Yalakdere beldesi, Karamürsel ilçe merkezine 17 km, Kocaeli il merkezine 54 km uzakta olup Karamürsel ve İzmit karayolu üzerinde bulunmaktadır. Beldenin güneyinde Kızderbent beldesi, doğusunda Akçat beldesi, kuzeyinde Karamürsel ilçe sınırı ve batısında Semetler köyü bulunmaktadır. Beldede yarı nemli Marmara iklimi hakimdir. Çeşitli kaynaklarda Yalakdere beldesinin eski isminin Yalakova olduğu geçmektedir. Bölgenin sahibinin eski dönemlerde Yalakonya ismini taşıyan bir kadın olduğu ve güncel isminin burada geldiği düşünülmektedir. Ayrıca, bölgedeki Yalaova ve Yalakabant sözcüklerinin de Yalakonia anlamında kullanıldığı düşünülmekte olup 19. yüzyıl başlarında beldede Rum ve Ermenilerin ikamet ettiğine dair çeşitli kaynaklar bulunmaktadır. Günümüzde çoğunluğu mübadele döneminde bölgeye gelen Pomaklardan oluşan yerleşim alanında, Pomakça konuşulma düzeyi %50 oranındadır. Yalakdere köyünde başlayan üç dere bulunmakta olup bu dereler Yalakdere, Avcı köyü ve Hayriye köyü dereleridir. Yalakdere deresi Karamürsel ilçesinin içerisinden de geçmektedir.

Yalakdere Köprüsü, Kocaeli, Yalova, Karamürsel yolunda 10+22,5+10 metre açıklık düzeninde inşa edilmiştir. Köprü, ilk olarak eski betonarme tipe göre 2x10 metre açıklığında yapılmış olup inşaat esnasında dere sularının köprü üzerine aşması nedeniyle orta ayak kaldırılmıştır. İlk yapıldığı dönemlerde büyük ihtimalle basit kiriş geçilen köprünün inşaatı orta ayağın çökmesi nedeniyle iptal edilmiş ve açıklık olarak 22 metre kuşak kemerle yeniden tasarlanmıştır. Ayrıca köprünün yüksekliği arttırılmış, inşaat sürecinde çalışan mühendis Fevzi Akkaya’ya göre, orta kuşak kemer sisteminde 22,50 ve kenar gözlerde eski üst yapıları kullanım amacıyla 10 metre açıklığında düzenlenmiştir. 80 ton ağırlığında üst yapılar yanlara doğru çekilmiş, ayakların inşasından sonra yerlerine yerleştirilmiştir. Şose genişliği köprü üzerinde 4,80 metredir ve ahşap kazıklar üzerine orta ayak temelleri yerleştirilmiştir. Günümüzde derede suların çekildiği dönemlerde eski orta ayak kısmı görülebilmektedir. Şu an, anayol dışında kalan köprü, 4 Kasım 1935 tarihinde sözleşme yapılarak SaFerHa şirketine ihale edilmiştir. Planlandığı dönemde 12 ayda yapılması kararlaştırılan köprü, 10 Aralık 1936 tarihinde bitirilmiştir. Toplam uzunluğu 53 metreyi bulan köprünün yapım bedeli 17.711 lira olup bu bedele 10 metrelik üst yapı da dahildir. Günümüzde, Yalova-İzmit yoluna paralel, daha iç kısımda kalan köprü hâlâ aktif olarak kullanılmaktadır. Yapıldığı tarihten itibaren geçen zamana, betonarme yapısı sağlamdır ve halen orijinal demir korkulukları kullanılmaktadır.

KAYNAKÇA

Meryem Sümeyye ve Yılancı Mehmet Sağıroğlu, “Kocaeli-Karamürsel-Yalakdere Beldesi ve Çevresinin Florası”, SAÜ Fen Bilimleri Dergisi, Cilt: 17, Sayı:3, 2013, s. 407-425; Karamürsel Kaymakamlığı, Karamürsel Kültür Varlıkları ve Değerler Araştırma Projesi, Yalakdere Mahallesi Köyü, 2019; Köprüyet, “Yalakdere Köprüsü”, rusu.html, 2016.

Zeynep Benan DONDURUCU