Nikomedialı Ortodoks Aziz

İ.S. 284-305 yılları arasında yaşamış olan Agathonikos Nikomedialı bir Ortodoks şehit ruhanisi ve azizidir. Aynı isimle, İ.S. 4. yüzyılın ortalarında yaşadığı düşünülen, ancak muhtemelen hayali bir figür olan bir Agathonikos daha vardır. Bu kişinin Kilikia’nın başkenti Tarsus’un piskoposu olduğu tahmin edilmektedir. Birçok Nikomedialı aziz gibi İ.S. 4. yüzyılın başında yaşamış olan Aganthonikos (Latince “Agathonicus”) Hypasias soyundan gelmektedir. Hristiyanlık konusunda bilgili olup, prensler gibi senatonun en seçkin üyeleri dahil olmak üzere birçok paganı Hristiyanlığa geçmeye ikna etmiştir. Bunun üzerine İmparator Maximianus (285-310) tarafından, Hristiyanlığı yaymakla suçlanmıştır. Ardından imparator tarafından yayınlanan bir emirle onun takipçilerinden olan arkadaşı Zotikos, Maximianus’un emrinde çalışan ve Nikomedia’dan gelen Eutolmios tarafından Karpe yakınlarında yakalattırıldı ve çarmıha gerdirildi. Ardından Agathonikos da, Theoprepios, Akindynos, Severianos, Zeno ve diğer arkadaşları ile beraber yakalandı ve Konstantinoupolis’e (İstanbul) gönderildi. Ancak yapılan işkenceler ve uygunsuz koşullardan dolayı Zotikos, Theoprepios ve Akindynos yolda öldüler. Severianos ve diğer bazı kalanlar ise Khalkedon’da (Kadıköy) öldürüldüler. Son kalan Hristiyanlar ise Konstantinoupolis’e vardıktan sonra Roma imparatorunun önünde işkenceye maruz kaldılar. Sonrasında yargılanmaları için Selymbria’a (Silivri) götürülüp, burada kafaları kılıçla kesilerek idam edildiler. Agathonikos’un cenazesinden kalanlar Konstantinoupolis’de onun adını taşıyan bir kiliseye yerleştirildi. Bu husus 1200’lü yıllarda gezgin bir rahip veya hacı diyebileceğimiz Rus Anthony tarafından görülüp, aktarılmıştır. İ.S. 14. yüzyılda Selymbria Başpiskoposu tarafından Agathonikos için bir methiye kaleme alınmıştır. Agathonikos adına bilinen ve İ.S. 6. yüzyıldan itibaren söylendiği düşünülen birkaç Kontakion ve Troparion, yani ilahi mevcuttur. Aziz ilan edilen Agathonikos Katolik Hristiyanlar için 2 Kasım, Ortodoks Hristiyanlar içinse 22 Ağustos tarihinde anılır.

Aziz Agathonikos Kontakionu

Ey tanrısal akıl sahibi, iyiliğin adaşı olarak, kötülerin taptığı şeylerden tamamen nefret ettin; ve hiçbir acı seni korkutamaz, ey ilahi Agathonkos. Bu nedenle, tüm iyi şeylerin iyi bir mirasçısı oldun, cesur eylemlerinle birlikte bozulmaz tacını layıkıyla aldın.

Aziz Agathonikos Troparionu 

Kutsal şehidiniz Agathonikos ve yoldaşları, ey Rab, çektikleri ıstıraplar aracılığıyla, Tanrımız, Senden bozulmaz taçlar aldılar. Senin gücüne sahip olmak için hasımlarını yere serdiler, ve iblislerin aciz cesaretini paramparça ettiler. Onların şefaatleriyle ruhlarımızı kurtarın!

KAYNAKÇA

BHG = François Halkin (yya.), Bibliotheca hagiographica graeca, Subsidia Hagiographica 8a, Brüksel: Société des Bollandistes 1957 (üç cilt); Pascal Boulhol, “L’apport de l’hagiographie à la connaissance de la Nicomédie paléochrétienne (toponymie et monuments)”, Mélanges de l’Ecole française de Rome, Antiquité 106/2, 1994, s. 921-992.

Ergün LAFLI