Yerel Gazete

Türk Yolu gazetesi “Türk Ocakları yayın organı” olarak, Tevfik Noyan, Eczacı Behçet Diker, Mustafa Hulusi, Ali Rasih, Sıtkı Özer ve Rıfat Yüce’nin kurdukları şirket tarafından 13 Eylül 1924 tarihinde yayımlanmaya başlanmıştır. Türk Yolu gazetesinin yayın hayatına başlangıç tarihi bu gazetenin 6 Ağustos 1934 tarihli sayısında 13 Eylül 1924 olarak gösterilmiştir. Bu gazetenin asıl imtiyaz sahibi olan kişi Tevfik Noyan’dır. Kocaeli basın tarihi içerisinde son derece önemli bir rol oynayan Türk Yolu gazetesinin en önemli kişisi ve yazarı Rıfat Yüce’dir. Gazetenin yayın hayatına başladığı 1924’ten 1952’ye kadar 28 yıl boyunca gazetede başyazar olarak yazılar yazan Rıfat Yüce’ye göre, gazetenin yayınlanma amacı, Cumhuriyet Halk Partisi hükümetlerinin, uygulamalarını halka ulaştırırken eksik kaldığı konuları saptamak ve hükümeti bilgilendirmek olmuştur. Rıfat Yüce, bu yazılarını ömrünün sonuna kadar yani 1952’ye kadar devam ettirmiştir.

Türk Yolu gazetesinin ismini koyan kişi Türk Kurtuluş Savaşı’nın aktörlerinden ve aynı zamanda dönemin önemli edebiyatçılarından birisi olan Ruşen Eşref Ünaydın’dır. Yukarıda da ifade edildiği gibi bu gazete Cumhuriyet Halk Partisi’nin yayın organlarından birisi durumunda olmuştur. Türk Yolu gazetesinin bu şekilde anılmasının en önemli nedeni ise Rıfat Yüce’nin 1923 yılında İzmit Müdafaa-i Hukuk Başkanı iken, adı geçen partinin kurulmasıyla İl Yönetim Kurul Başkanlığı’na seçilmesi ve daha sonra ise Halkevi Başkanlığı’na getirilmesidir. Ölümüne kadar ise parti üyeliğinin devam ediyor olması, gazetenin CHP’nin yayın organı olarak anılmasının ana sebebi olarak gösterilebilir.

Türk Yolu gazetesi ilk baskısını yaptığı 1924 yılında haftada sadece bir gün yayınlanmıştır. 1939 yılına kadar bu özelliğini sürdüren gazete, bu tarihten itibaren haftada iki defa yayınlanmaya başlamıştır. Bu bağlamda Türk Yolu, her hafta salı ve cuma günleri olmak üzere iki defa yayınlanmıştır. 1939 yılı itibarıyla 100 kuruşa satılan bu gazetede hem yerel hem de ulusal haberlere yer verilmiştir. Yani bu gazetede sadece Kocaeli ile ilgili haberler değil; aynı zamanda ülkeyi ilgilendiren önemli haberler de bulunmuştur. Cumhuriyet Halk Partisi’nin yayın organı olan Ulus gazetesine benzeyen, büyük kırmızı renkte logosu olan Türk Yolu, ilk sayfasında daha çok bu partinin önemli etkinliklerine yer vermiştir. Bunun dışında köşe yazıları üçüncü sayfada bulunuyorken; İzmit Sanayi ve Ticaret Odası’nın istatistiki verileri üçüncü sayfada ve son sayfa olan dördüncü sayfada daha çok kayıplara, reklamlara ve bazı yazarların eserlerine yer verilmiştir.

1950’li yıllarda Türk Yolu gazetesinin sahibi, başyazarı ve yazı işleri müdürlüğünü Rıfat Yüce’nin oğlu olan Mehmet Yüce ve yazı işleri mesul müdürlüğünü ise Turgut Kayı yapmıştır. Baskı ve dizgisi Türk Yolu Basımevi tarafından yapılan Türk Yolu gazetesi, İstiklal Caddesi Horozoğlu Apartmanı Kocaeli merkez ilçesi olan İzmit adresinde faaliyet göstermiştir. 1950 yılı itibarıyla Türk Yolu gazetesi, 51.5X78 cm, ölçülerinde ve 5 sütun olarak yayınlanmıştır. Gündelik ve siyasi bir gazete olan Türk Yolu gazetesi, 1950’li yılların iktidarı partisi olan Demokrat Parti’ye muhalif bir tavır sergilemiş, hükümeti ve dönemin İzmit Belediyesi’ni sert bir şekilde eleştiren yazılar kaleme almıştır. Bu da gazeteye bir tepkinin oluşmasına ortam hazırlamıştır. 1950 yılı itibarıyla Türk Yolu gazetesine aboneliğin yıllığı 15, altı aylığı 8 ve üç aylığı 4,5 Türk lirasıydı. Gazeteye resmi ilanların tek sütun santimi 300 kuruş ve dışarıdan gelenlerin sütunu ise 350 kuruş olarak belirlenmiştir.

Kocaeli basın tarihinde son derece önemli bir rol oynayan ve bu kentin tarihi açısından da son derece etkili bir kaynak olan Türk Yolu gazetesi, 1943 yılına kadar haftada iki gün yayınlanmıştır. Bu bağlamda, belli bir müddet haftada iki kez çıkan gazete 1943’te kesin bir şekilde günlük yayınlanmaya başlamış, 1965’te Kocaeli’de yayınlanan başka günlük gazetelerden olan Bizim Şehir adlı gazeteyle birleşerek Türk Yolu Bizim Şehir adını almıştır.

KAYNAKÇA

Türk Yolu gazetesi, 10 Eylül 1954, Sayı: 4887; Atilla Oral, Kocaeli Tarih ve Rehberi, İstanbul 2007, s. 525; Bahar Çimen, Kocaeli Basın Tarihi (1847-2017), Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak 2017, s.20; Bayram Çağlar, Kocaeli’deki Yerel Gazetelerin Tarihsel ve Teknolojik Gelişimi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli 2007, s. 12; Bilal Tunç, Demokrat Parti Dönemi Kocaeli (1950-1960), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya 2016, s.538; Özge Bayındır, “Kocaeli Tarihine Bir Katkı: Rıfat Yüce’nin 1940-1950 Arası Yurt Gezileri”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9, (2019), s.75;Tuğçe Erdoğan, Kocaeli Basınına Göre 19501960 Türk Dış Politikası, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli 2019, s.22.

Bilal TUNÇ