Kocaeli Ticaret Odası Proje Uygulaması
1897 yılından bu yana faaliyet gösteren Kocaeli Ticaret Odası, 1945 yılında ilk resmî belgesini vermiştir. Türkiye’nin en köklü meslek örgütlerinin başında gelen Kocaeli Ticaret Odası Aralık 1988 yılında Gebze Ticaret ve Sanayi Odası’nın kurulmasıyla ikiye bölünmüş, ardından Haziran 1989 tarihinde Kocaeli Sanayi Odası’nın kurulmasıyla bölünme devam etmiştir. 1999 yılında da Körfez Ticaret Odası’nın kurulmasıyla bölünme işlemi tamamlanmıştır. 2008 yılında meclis kararıyla isim değişikliğine giden İzmit Ticaret Odası, bu tarihten sonra Kocaeli Ticaret Odası unvanıyla üyelerine hizmet vermeye devam etmiştir.
Yerel yönetimlerde meydana gelen değişimler ve ilçe sayılarında yaşanan artış, Kocaeli Ticaret Odasının da yetkili olduğu alanları yeniden belirlemiştir. Buna göre Karamürsel, Gölcük, Başiskele, İzmit, Kartepe, Kandıra, Derince, Dilovası, Darıca ve Çayıova ilçeleri hizmet alanımıza girmiş ve Kocaeli Ticaret Odası ilin geneline yayılan bir yapıya kavuşmuştur.
Kocaeli Ticaret Odası farklı meslek gruplarından geleceğe ışık tutacak duayenlerin söyleşilerini 2014 yılından bu yana “Ticaretin Çınarları” projesi ile hedef kitlesiyle paylaşmaktadır. Ticaretin Çınarları projesi önce kurumun resmi dergisi olan Kotonomi adlı yayında yazılı olarak başlatılmış, 2017 yılından itibaren de kurumun web sitesinden yer alan KOTOTV adlı sayfada dijital olarak paylaşılmaya başlanmıştır. Paylaşılan içeriklerde, Santral Eczanesi’nin sahibi Eczacı Yusuf İzzettin Bilgisu, Terzi Cemal Sarar, Cinema Next Genel Müdürü Fikret Gürsoy, Man Yetkili Servis Bayii sahibi Şükrü Bak, Serbesler Dondurma sahibi Enver Serbes, Orhan Ticaret’in sahibi Hüseyin Orhan, Akoğlu Giyim’in sahibi Dursun Akoğlu, Kocaeli Kaya Şirketler Grubu Kurucusu İsmet Kaya, Özer Giyim’in sahibi Özer Karslı, Kocaeli Et Pazarı sahibi Osman Kuyu’nun söyleşilerine yer verilmektedir.
Yusuf İzzettin Bilgisu (Kocaeli Eczanesi)
1913 yılında Eczacı Mektebi’nden mezun olmuştur. İzmit’te, “Kocaeli Eczanesi”ni açmıştır. Cumhuriyet döneminde İzmit’te göreve devam eden en eski eczacılardan olan Bilgisu, 86 yaşına kadar eczanesinin başında durmuştur. 1977 yılında eczanesini torunu Ayşen (Bilgisu) Yengin’e devretmiştir. Yusuf İzzetin Bey 4 Haziran 1927 yılında kurulan Kocaeli Bankası’nın kurucu üyelerindendir. Yusuf Bey’in kendi adını taşıyan diğer bir torunu da İzmit’te “Santral Eczanesi”ni işletmektedir. Aynı aileden olan Beyhan Bilgisu da “Park Eczanesi”ni çalıştırmıştır. Osmanlı döneminde eczacılık yapmaya başlayan Yusuf Bilgisu, torunlarının da eczacı olmasıyla birlikte mesleği onlara devretmiştir.
Enver Serbes (Serbesler Dondurma)
Enver Serbes ve çocukları, 1957’de Makedonya’dan Türkiye’ye göç ederek Kocaeli’nin Gölcük ilçesi Değirmendere sahilinde, Serbesler markasıyla dondurma üretmeye başlamıştır. 17 Ağustos 1999’da Gölcük’te yaşanan 45 saniyelik depremde 45 yıllık ekmek tekneleri Körfez sularının 25 metre altında kalan Enver usta ve çocukları, Değirmendere sahilinde yeniden bir dükkan açarak dondurma üretimine devam etmişlerdir. Çocukları Salih, Mesut ve Hakan ile birlikte dondurma üretimine devam eden Enver Serbes, geçen zaman içerisinde 41 çeşit dondurma üreterek Körfez genelinde ve çevre illerde tanınan bir marka haline gelmiştir. Kocaeli’nin plaka numarasından esinlenerek 41 çeşit dondurma üreten Enver ustanın en beğenilen ürünü ise kendilerine has bir dondurma olan ve içerisinde mesir macunu bulunan “Hürrem Sultan” adlı dondurmadır.
Hüseyin Orhan (Orhan Ticaret-Yok Yok Hüseyin)
Hüseyin Orhan, 1947 yılında İzmit-Yeniköy’de doğdu. Babası Halil İbrahim Bey, annesi Ayşe Hanımdır. Babası Halil İbrahim Bey, 1951’de Yeniköy’de bakkal açarak ticarete başladı. Hüseyin Orhan’ın Hasan ve Firdevs adında iki kardeşi bulunmaktadır. Hüseyin Orhan, 1959 yılında İstiklal Caddesi’nde, Soydan İş Merkezi ile Belsa Plaza’nın köşesinde bulunan ıhlamur ağacının altında seyyar tezgâh açarak ticarete başladı. Tezgâhta hırdavat ve ufak tefek eşyalar satıyordu. Bir yıl sonra şimdiki İzmit belediye binası karşısında, Maruf Sakızlı ve Tarık Özbek tarafından işletilen Çamlıköşk’ün bulunduğu yerde hırdavat, tuhafiye, çorap ve daha birçok ürün satan küçük bir dükkân açtı. Bu esnada 1960 ihtilali oldu.”25 kuruşluk mal 2,5 lira oldu. Sermayem 10 kat küçüldü” diyerek o günleri hatırlayan Hüseyin Orhan dükkânı kapatmak zorunda kaldı. Mallarını, tuhafiye dükkanları bulunan dayılarına devretti. 1960 ile 1967 yılları arasında dayıları Mehmet, Sami ve Recep Uzar kardeşlerin tuhafiye dükkanlarında tezgahtarlık yaptı. 1967 yılında askere gitti. Bahriye askeri olarak İstanbul’da askerliğini yaptı. 1970 yılında kardeşi Hasan Orhan ile Abdurrahman Yüksel Caddesi, No.15 adresinde bir dükkân açtı. Dükkânda züccaciye, hırdavat ve kırtasiye ürünleri sattı. 1986 yılına kadar kardeşi ile birlikte o adreste ticaret hayatına devam etti. Aynı yıl kardeşinden ayrılarak İstiklal Caddesi, No.168 adresine taşındı. 24 yıldır aynı adreste ticarete devam etmektedir.
İzmit Rotary Kulübü tarafından Meslek Hizmet Ödül Plaketi ile onurlandırılan ve İzmit Ticaret Odası üyesi olan, günümüzde dükkanında iki oğlu ile birlikte çalışmaya devam etmektedir.
Dursun Akoğlu (Akoğlu Giyim)
Dursun Akoğlu 1934 yılında Elazığ’da doğdu. Baba adı Ramazan, anne adı Zekiye idi. 1949 yılında ailece İzmit’e göç ettiler. Dursun Akoğlu’nun babası Ramazan Bey, Elazığ’da çiftçilikle uğraşıyordu. İzmit’e geldiklerinde Necatibey İlkokulunda görevli olarak çalıştı.
Elazığ’da ilkokulu bitiren Dursun Akoğlu, ailesi ile İzmit’e geldiklerinde 15 yaşındaydı. Baç mevkii, Hastane Bayırı, No.46 adresinde ikamet etti. Dursun Akoğlu 1959 yılından sonra ise, Cedit Mahallesi, Muzaffer Fidan Sokak, No.4 adresinde yaşamına devam etti. Demiryolu Caddesinde manifaturacı-terzi Hacı Müfit Saner’in yanına çırak olarak girerek 2 yıl burada çalıştı. Müfit Saner’in ortağı Tevfik Dinçkal, Müfit Saner ile işlerini ayırıp yine Demiryolu Caddesinde, eski İş Bankasının olduğu yerde Makastar Terzihanesini açınca Dursun Akoğlu da, onun yeni iş yerinde çalışmaya başladı. Terziliği burada öğrenen Dursun Akoğlu 1957 yılında Hürriyet Caddesi, No.25 adresinde (Doktor Kayhan Basım’ın binasının altında) kendi terzihanesini açtı. 13 yıl bu dükkânda çalıştı. 1970 yılında, Hürriyet Caddesi, No.31’deki kendi mülkü olan dükkana geçti. 40 yıldan bu yana aynı iş yerinde ticaret hayatına devam eden Dursun Akoğlu, 1980 yılından sonra terziliği bırakarak hazır konfeksiyon ürünlerinin satışına başladı. 60 yıla yakın giyim sektöründe faaliyet gösteren Akoğlu, Kadıköy Güneşspor’da yöneticilik, İzmit Camileri Yaptırma ve Onarma Derneği’nde Başkanlık, iki dönem Doğruyol Partisi’nde İl yöneticiliği, iki dönem disiplin kurulu üyeliği, Elazığlılar Derneği kuruculuğu, iki dönem İzmit Ticaret Odası’nda meclis üyeliği yapmıştır.
İsmet Kaya (Kaya Elektrik-Kaya Şirketler Grubu)
İsmet Kaya, 1947 yılında Gölcük-İhsaniye köyünde doğdu. Ataları 93 Harbi’nden sonra Kafkasya’dan gelip, Gölcük Beylik köyüne yerleşti. Baba adı Hasan, anne adı Zehra idi. Orman memuru olarak görev yapan Hasan Bey, aynı zamanda bir semer ustasıydı. Hasan Kaya, 1950 yılında Mehmetalipaşa Mahallesi’nde üç katlı bir ev yaparak, İzmit’te yaşamaya başladı. İsmet Kaya daha üç yaşındaydı ve Hamdi (ağabeyi-merhum), Rahime (merhum), Müslüme, Asiye (merhum), Meryem ile Sabiha adında altı kardeşi vardı.
İsmet Kaya, 28 Haziran İlkokulu’nda okumaya başladı. Babası Hasan Kaya, 1957 yılında oturdukları evi, okul olması için Milli Eğitim’e verdi. Atatürk İlkokulu olarak kullanılmaya başlayan evleri, İsmet Kaya’nın mezun olduğu ilkokul oldu. İzmit Ortaokulu’nu dışarıdan imtihanlara girerek bitiren İsmet Kaya, tahsiline devam etmedi. 1959 yılında henüz 12 yaşında iken, Rorf Kollektif Şirketi’nin elektrik işleri bölümünde çırak olarak çalışmaya başladı. Bu şirketin yaptığı inşaatlarda elektrikçi olarak çalıştı. Şirkette çalışmaya devam ederken, ağabeyi Hamdi Kaya ile birlikte, 1961 yılında Mehmetalipaşa Mahallesi’nde bir elektrikçi dükkânı açtı. Bu dükkânda malzeme satışı ve tamir ve montaj işleri yaptı. Bir taraftan Rorf Kollektif’te çalışırken, bir taraftan da kendi işini sürdürdü. İsmet Kaya, ağabeyi Hamdi Kaya ile birlikte, 1970 yılında Hürriyet Caddesi’nde bir elektrikçi dükkânı açtı. Dükkânın tabelasına “Kaya Elektrik” yazdı. Birçok firmanın satış temsilciliğini alan iki kardeş, malzeme satışı ile birlikte taahhüt işlerine girdi. İnşaat müteahhitliği yapan Mustafa Ekşi’nin de işlerini yapan İsmet Kaya, Cumhuriyet Caddesi’ndeki binayı Mustafa Ekşi’den satın aldı. 17.04.1979 tarihinde bu büyük dükkâna geçen İsmet Kaya, Kaya Elektrik Ticaret ve Pazarlama Limited Şirketini kurdu. Bu yeni şirket, endüstri bölgesinin ihtiyacı olan her türlü elektrik malzemesini müşterilerinin hizmetine sunarken başta Siemens İzmit Ana bayiliği olmak üzere; Philips, AEG, ABB, KONDAŞ, ALCE, KALEPORSELEN, Merlin Gerin, Metesan, Olegrand vb. firmalarının ürünlerini sattı. 1984 yılından sonra, sanayiye yönelik yatırım sürecini başlattı. Alçak gerilim-Orta gerilim-Tasarım-Proje-Mühendislik ve Müteahhitlik hizmetlerini üstlendi. Beksa, İpekkağıt, Kartonsan, Dusa, Brisa, Nuh Çimento, Carnaud Metalbox, Omya gibi Türkiye’nin tanınmış firmalarında taahhüt işleri yaptı. İsmet Kaya, 1991 yılında Toyota’nın İzmit bayiliğini aldı. Alemdar Caddesi’nde bulunan showroom, daha sonra 2002 yılında D-100 Karayolu ÜzeriYeni Bursa Yolu Kavşağı’ndaki Toyota Plaza’ya taşındı. Bugün Kaya Şirketler Topluluğu, elektrik, elektroteknik, elektromekanik, otomotiv, sigorta ve inşaat alanlarında faaliyet göstermektedir.
İsmet Kaya, Kocaelispor Kulübü Başkanlığı (19891991 Sezonu), Kocaeli Sanayi Odası – meclis başkan vekilliği, İzmit Elektrik Teknisyenleri Derneği başkanlığı, TOBB konsey üyeliği, Kocaeli Sanayici İş Adamları Derneği-(KOSİAD) yönetim kurulu başkan yardımcılığı, Kocaeli Eğitim Vakfı (KEV) başkan yardımcılığı, Kocaeli Üniversitesi Vakfı – yönetim kurulu başkanlığı, Kocaeli Devlet Hastanesi Vakfı – yönetim kurulu üyeliği, Körfez Rotary Kulübü üyeliği, Türk Amerikan Derneği üyeliği faaliyetlerinde bulundu.
Osman Kuyu (Kasap)
Osman Kuyu, 1951 yılında Hendek’te doğdu. Baba adı Hasan, anne adı Fehmiye olan Osman Kuyu, daha sonraki yıllarda anne ve babasını kaybetti. İlkokulu Hendek’te okuduktan sonra 1966 yılında İzmit’e geldi. Aynı yıl, kasap İrfan Çepni’nin yanına çırak olarak girdi. Osman Kuyu, 1975 yılında çalıştığı iş yerine ortak oldu. 1981 yılında ise, günümüzde halen çalıştırmakta olduğu Kapanönü No.7 adresindeki “Kocaeli Et Pazarı”nı kurdu. 29 yıldan bu yana da Kocaeli halkına hizmet vermektedir. Osman Kuyu, İzmit Kasaplar Odası’na ve Kapanönü Koruma ve Güzelleştirme Derneği’ne üyedir. 1992 ile 2001 yılları arasında Kocaelispor yönetiminde görev alan Osman Kuyu bu dönemde salon sporları sorumluluğunu üstlenmiştir.
KAYNAKÇA
Hüseyin Erol, İzmit Esnaf ve Ticaret Tarihi, İzmit 2013; Remzi, Kocaer, Türkiye Eczacılar Almanağı, İstanbul 1949, s. 339; https:// zeti-dondurmayla-birlesti-ozel-haber10259846
Aysel ÇETİNKAYA