Karamürsel İlçesine Bağlı Bir Mahalle, Yukarı Ereğli, Aziz Irene

Tepeköy, Kocaeli’nin Karamürsel ilçesine bağlı bir mahalledir. Kocaeli il merkezine 37 km, Karamürsel ilçesine 5 km uzaklıktadır. Tepeköy’ün bugünkü sakinleri 1924 yılı mübadelesi ile Yunanistan Kavala ili Sarışaban (Chrysoupoli) kasabasına bağlı 8 köyden 40 hane gelerek yerleşmişlerdir. Önce Tepecik, Büyükçekmece ve Anaşa, Çatalca, Mimarsinan gibi yerlere yerleşen mübadillere, mübadele gereği Yunanistan’daki haklarının devri karşılığında Tepeköy arazilerinden tapu verilmiştir. Bugünkü Tepeköy’e, arşiv belgelerinde “Ereğli-i Bala” (Yukarı Ereğli) adıyla rastlanmaktadır. 1850 yıllarından sonra ise yine arşiv belgelerinde “Tepe köyü” diye isimlendirildiği görülmektedir. Köy sakinlerinin daha çok Araklis diye de adlandırdığı köy, Türk adı ve Osmanlı belgelerine göre Tepeköy olarak geçmektedir. Bir zamanlar kalenin üstüne fıçı yıkamak için çıkan bir rahibin, fıçıyı temizlemek için içine girdiğinde fıçı ile birlikte dereye yuvarlanması üzerine köye Rumlar arasında, “Papaz yuvarlandı köyü” dendiği de söylenmektedir.

Tepeköy’ün bulunduğu yerde Herkül Kalesi olarak bilinen antik bir kale bulunup, Rum Ortodoks dini belgelerine göre adı Heraklion’dur.Tepeköy’de Rumlar zamanında bir kilise, iki değirmen, yarı-yüksek statüye sahip okul ve iki konuk evi ve Aziz Irene’ye adanmış kutsal su bulunmaktaydı. Rum Patrikhanesi’nin, depremden hasar gören Rum mektebinin yeniden yapılması hususunda verdiği 09 Temmuz 1895 tarihli dilekçesindeki bilgilere göre, tamamı Rum 200 hanede 1000 kişi yaşamaktadır. Okulun büyüklüğü ise, uzunluğu 17 zira (yaklaşık 12,75 m), eni 13,5 zira (yaklaşık 10 m), yüksekliği 8 zira (yaklaşık 6 m) olarak tarif edilmektedir.

Köyde ilkokul eğitimi 1943-1944 eğitim döneminde başlamıştır. Köy odasında “eğitmen” nezaretinde verilen eğitim 3 yıllıktır. 1950’den sonra bazı öğrenciler üçüncü sınıftan sonra Ereğli’deki okula devam etmişlerdir. 1954-1955 döneminde ise, yeni öğretmen atanarak, yine köy odasında olmak üzere beş yıllık eğitime geçilmiştir. Rumların olduğu dönemde kilise olan alan üzerine 1956 yılında inşaatına başlanan okul binasına Mart 1957 tarihinde geçilmiştir. Bu bina günümüzde taşımalı sistem nedeniyle okul olarak kullanılmayıp, daha çok sosyal amaçlı kullanılmaktadır. Köyün eski sakinleri geçimini ipekçilikten kazanırken, üreticilerin en önemli pazarları ise İzmit, Bursa ve Karamürsel pazarlarıydı. Günümüzde ise yerel halk, geçimini büyük oranda meyve üretiminden sağlamaktadır. Köyde köy arazisi vardır. Tarım alanı olarak kullanılır. Kestanelik, zeytinlik, meyve sebze yetiştiriciliği yapılır. Bu tarım arazisinin büyüklüğü yaklaşık olarak 7.000 hektardır. Köyde dik bayırların olduğu bir coğrafi yapı mevcuttur. Tepeköy’de kiraz, ceviz, şeftali, çilek, zeytin, armut, ayva, muşmula, üzüm, elma, domates, biber, patlıcan vb. sebze ve meyve ağaçları dışında; hububat bitkilerinden olan arpa, buğday, yulaf ekimi ile yonca, fiğ, silajlık mısır gibi yem bitkileri ekimi yapılmaktadır. Köyün karakteristik bitki örtüsü ise makidir. Sebze ve meyvelerin su ihtiyacı genelde akan derelerden sağlanmaktadır. Bu su havuzlarda biriktirilir ve doğrudan bu yağmurlama olarak üretim alanlarına verilir. Dağlardan çıkan suları hortumlarla depoda biriktirip sulama sağlanmaktadır.

Kot farkından faydalanarak sondaj suyu vardır.

Köy yapıları genelde beton malzemesi kullanılarak yapılmaktadır. Köyde yapım tekniklerinde kullanılan araç ve gereçler yoktur. Köydeki binalar günümüz mimarisine göre yapılmaktadır. Köyde tarihi bina bulunmamaktadır. Köy evleri geleneksel usullere göre yapılmaktadır. Köydeki en eski ev, köy kurulduğunda yani 1922 yılında yapılmıştır. Köyde 1922 yılında yapılan 1 adet köy çeşmesi vardır. Elektrik, köye 1960’lı yıllarda gelmiştir.

1960’lı yıllarda, köy gençleri spor ve neşe kaynağı olan yakan top gibi oyunlar oynarken, futbola ilgi daha fazlaydı. Yine aynı yıllarda minder ve karakucak güreşi ile takım kurup ilgilenen olduysa da, bu ilgi uzun sürmedi. 1972 yılında “Tepeköy Spor Kulübü” kuruldu. 1998-1999 yıllarında ise “Defne Spor Kulübü” kurulup Tepeköy Spor Kulübü’nden ayrı faaliyet gösterirken 2004-2005 yıllarında iki kulüp birleşti. Halen “Tepeköy Defne Spor Kulübü” olarak, Kocaeli amatör ligde faaliyetini sürdürmektedir. Avcılığa ilgiyi arttırmak maksadıyla 1970’li yıllarda atıcılık müsabakaları düzenlenmiş ve 1975 yılında “Tepeköy Avcılar Kulübü” kurulmuştur.

1965 yılından sonra köylülerden Defne’ye taşınanlar olmuş ve zamanla Defne Mahallesi oluşmuştur. Defne Mahallesi 1965 yılından önce yerleşim yeri değildi. Sadece sahilde, köylünün ürünlerini İstanbul’a motor denilen teknelerle sevk etmek için kullanılan iskele vardı. İstanbul hâl yerinin değişmesi nedeniyle 1980 yılından sonra deniz sevkiyatı kalktı. Bu tarihten sonra ürünlerini İstanbul’a kara yoluyla sevk eden Tepeköylüler, 2000 yılında “Tepeköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi” kurdular. Bu sayede, kooperatif kamyonu ile sevkiyat avantajı yanı sıra, tarımsal gübreyi fabrikasından doğrudan alıp kullandıkları gibi, çevre köylere de satmaktadırlar. Günümüzde köylülerin en önemli geçim kaynağı sebze ve meyveciliktir.

KAYNAKÇA

Karamürsel Kültür Varlıkları ve Değerler Araştırma Projesi, Tepeköy Mahallesi (Köyü), Karamürsel Kaymakamlığı, 2009.

Aysel ÇETİNKAYA