Başiskele Tepecik Köyünde Tarihi Cami

Başiskele ilçesinin eski köylerinden biri olan ve 2004 sonrası mahalle statüsü alan Tepecik’in tarihî camisidir. İl merkezine (İzmit’e) yaklaşık 30 km uzaklıktadır. Köyün kuruluşunun İzmit Demiryolu Hattının doğu istikametine doğru uzatılması sürecinde (1880’li yıllar) Trabzon yöresinden gelen işçilerin yerleşmesiyle başladığı düşünülmektedir. Zira Tepecik Camii’nin yapımı için de 1890 tarihi verilmektedir. Eskiliği nedeniyle Tarihî Tepecik Camii, dış duvarlarının oldukça kalın kesme taştan yapılması nedeniyle Tepecik Kesme Taş Camii olarak da adlandırılmaktadır. Camiye rengini (boz) veren ve ilk çıkarıldığında yumuşak olup sonradan sertleşen, gözenekli özel bir taştır.

Kırma çatılı ve kirpi saçaklı Tepecik Camii, 137 küsur metrekarelik (12 metre 77 cm ve 10 metre 74 cm ölçülerinde) bir kullanım alanına sahip bulunmaktadır. Tarihî Caminin beden duvarlarının kalınlığı ise 68 cm civarında (± 1) ölçümlenmektedir. Merkezî kubbesi ahşap çıtalı tavan ile örtülü olan caminin ardıç ağacından yapılmış ahşap sütunları da özgün mimarî elemanı olarak kabul edilmektedir. Caminin giriş kapısı yuvarlak kemerli olup iki sütuna oturmaktadır. Kapının iki yanındaki bu dekoratif sütunlar, kapıyı da içine alan dikdörtgen bir çerçeve oluşturmakta; bu çerçeve üzerinde daha kısa sütunların oluşturduğu ve ortasında muhtemelen bir kitabenin yer aldığı bir açıklığa sahip ikinci bir dikdörtgen çerçeve daha bulunmaktadır. Yine giriş kapısının iki yanında yuvarlak kemerli pencereler ve kapının üst kısmında da aynı formda ama daha küçük iki adet yuvarlak kemerli pencere yer almaktadır.

Son cemaat yerinden geçilen iç kısımdaki mihrabın iki yanında yuvarlak kemerli pencereler ve pencerelerin üzerinde de yuvarlak tepe pencereleri bulunmaktadır. Yan duvarlarda da üçer adet aynı formda yuvarlak kemerli pencere yer almaktadır. Caminin ahşap minberinin korkulukları geometrik motiflerle süslenmiştir. Tavanın ortasındaki küçük kubbe ahşap süslemeli bir daire içine alınmış ve asma kattaki kadınlar mahfilinin tavanı hariç köşelere değin ahşap bezeme örnekleriyle, yer yer kırmızı, yeşil, siyah renklerle de süslenmiş cami tavanı, özgünlüğünü korumaktadır.

Tepecik Camii’nin tahrip olan minberi ve minaresi 1958 yılında yeniden yapılmıştır. 2017 yılında da Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilerek bugünkü şeklini almıştır. Restorasyon kapsamında; taş cepheye derz işlemi uygulanmış, ahşap tavan işlemeleri elden geçirilmiş, kadınlar mahfili ve pencere doğramaları aslına uygun olarak düzenlenmiş, zemin döşemeleri ise yenilenmiştir. Minare ise kaybedilmiştir. Bahçe düzenlemesi sonrasında cami avlusuna tarihî görünümlü (2018 tarihli) bir çeşme ilâve edilmiştir.

Mahalleye başka bir cami yapıldığı için tarihî camide ibadet yapılmamaktadır fakat ziyarete ve ziyaretçilere açık bulunmaktadır. Cami, Yuvacık Barajı’na ve İnönü, Kayaüstü, Ercuva gibi yaylalara yakın bir mesafededir. Tepecik Camii, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 02.02.2010 tarih ve 1292 sayılı kararıyla tarihî eser olarak korumaya alınmıştır. Aynı zamanda Avrupa Konseyi’nin Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Envanteri kapsamındadır.

KAYNAKÇA

Ali Üzmez, Her Yönüyle Başiskele İlçesi-Kocaeli, İzmit 2008, s. 270; KKB Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı, Kocaeli Kültür Envanteri, Kocaeli 2011, s. 353; Süleyman Pekin Murat Bayram, Bahçecik Tarihi, Ankara 2011, s. 393 ve 493; Tugay Kartal, “İzmit Kent İçi Demiryolu Geçişi” (http://kentvedemiryolu.com); “Tepecik Köyü Cami” (http://kocaelitarihi.com); “Tepecik Köyü Taş Cami” (https://basiskelegezi.com).

Süleyman PEKİN