TAHİR BARLAS

Madde no:1462

Milletvekili

1886 tarihinde İstanbul’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini de İstanbul’da tamamladıktan sonra Mülkiye Mektebi’ne girdi. Mülkiye’den mezun olduktan sonra, 1908 yılında, Anamur ilçesi mal müdür vekili olarak atanarak devlet hizmetine dâhil oldu. Meşrutiyetin başlarında girdiği devlet hizmetinde, Meşrutiyet dönemi boyunca birçok farklı şehirde farklı görevlerde bulundu. 1909’da Islahiye Mal Müdürlüğü, 1910’da Erzurum Defterdarlığı Tahsilat Müdürlüğü, Tutak ve Bayburt Kaymakam vekilliği, 1911’de Erzurum Muhasebe Mümeyyizliği yaptı. Aynı yıl Pasinler Kaymakamı olarak atandı. Birinci Dünya Savaşı’nın başladığı dönemde, 1914 yılında, Kemah Kaymakamı olarak atandı. Ardından savaş sonlarına kadar Hınıs, Mazgirt, Arapkir, Taşköprü ve Pasinler’de kaymakamlık yaptı. 11 Ağustos 1919’ta da Adapazarı Kaymakamı olarak atandı. Millî Mücadelenin başladığı dönemlere denk gelen bu atama, Tahir Bey’in sonraki dönemleri de etkileyen çalışmalarının önemli bir noktasını teşkil etmekteydi. Adapazarı’nda Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti yeni teşkil edilmekteydi ve Tahir Bey de cemiyetin üyeleri arasına dâhil olmuştu. 1919 yılında yapılan İstanbul’daki Meclis-i Mebusan için yapılan seçimlerde İzmit ve Adapazarı’nda Millî Mücadele yanlısı adayların seçilebilmeleri için uğraşmış, bölgedeki Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin etkin bir hale gelmesi için uğraşmıştı. Mustafa Kemal Paşa’yı bölgedeki gelişmeler hakkında bilgilendiren ve ondan gelen talimatları uygulamaya çalışanların başında da kendisi gelmekteydi. Ayrıca Millî Mücadele aleyhtarlarının bölgedeki faaliyetlerini engellemek için çalışıyordu. Onların propagandalarına karşı önlemler almak için çalışıyor, bölgeye gelen bu tür kişilerin tespit ve takibini sağlıyordu. Bu çalışmalarında Geyve Kaymakamı Hamdi Namık (Gör) Bey ile de birlikte hareket etmekteydiler. Bölgedeki yerel idarecilerin Millî Mücadele yanlısı çalışmaları, Kuvayımilliye’nin İzmit ve civarındaki etkinliğinin artmasını sağlıyordu. Ancak İstanbul’un resmen işgalinden sonra tablo değişmeye başladı. İngilizlerin desteğiyle Millî Mücadele aleyhtarı Kuva-yı İnzibatiye ve Hilafet Ordusu İzmit ve civarında etkinliğini artırmak için çalışmaktaydı. 1920 yılı Nisan ayı içerisinde de Kuvayımilliye birlikleri bölgeden büyük oranda çekilmek mecburiyetinde kaldı. Bu gelişmeler üzerine en başta İzmit Mutasarrıfı Ali Suad Bey ile Adapazarı Kaymakamı Tahsin Bey, Millî Mücadele lehine faaliyetlerde bulundukları gerekçesiyle 22 Mayıs 1920 tarihinde İstanbul Hükümeti tarafından görevlerinden alındılar. Damat Ferit Paşa, Adapazarı’ndan Tahir Bey gibi bir kaymakamın görevden alınmasını bölgedeki yetkililere çektiği telgrafta mutlulukla anmaktaydı. Ankara’ya geçerek Millî Mücadele lehine çalışmalarına devam eden Tahir Bey, TBMM seçimlerine İzmit mebusu olarak seçilen kişilerden birisinin Meclis’e dâhil olmaması üzerine, 1920 yılı Haziran ayında yapılan ara seçimlerde İzmit mebusu olarak seçilerek I. TBMM’ye katıldı. Böylece bölgeyle ilgili çalışmalarını da sürdürmüş olacaktı. Bu durum Tahir Bey’in İzmit ve çevresindeki gelişmelere verdiği önemi ve kendisinin bölgeye ilgisini de açıkça göstermektedir. Ancak Doğu Cephesi’ndeki gelişmeler çerçevesinde Doğu Cephesi Komutanlığı’nın talebiyle kısa süre sonra Beyazıt Mutasarrıflığı’na atandı. O dönemde yürürlükte olan “Nisâb-ı Müzâkere Kanunu” bir kişinin mebuslukla devlet memurluğunu aynı anda sürdürmesine izin vermediği için, kendisi mutasarrıflık vazifesinde devamını uygun gördü ve Meclis’e verdiği dilekçe ile mebusluktan istifa etti. Beyazıt’taki mutasarrıflık görevi 1924 yılında valiliğe yükseltildi. Beyazıt’ın ardından Kars valiliğine atandı. Valilik görevinden ayrıldıktan sonra da siyaset ve bürokrasiyle ilgisini kesmeyen Tahir Barlas, 1946 seçimlerinde Kars Belediye Başkanı olarak seçildi. 1950 yılında belediye başkanlığı son buldu. Kars’ta yaşamaya devam eden Tahir Barlas, 8 Temmuz 1953 tarihinde burada öldü. Karadağ Mezarlığı’na defnedilen Tahir Barlas, Hâmide Hanım’la evliydi ve bir çocuk babasıydı.

KAYNAKÇA

Fahri Çoker,, Türk Parlamento Tarihi, Millî Mücadele ve T.B.M.M. Dönem 1919-1923, III. Cilt – I. Dönem Milletvekillerinin Özgeçmişleri, Ankara 1993, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları, s. 544-545.;Enver Konukçu, “Heyet-i Temsiliye İzmit İlişkileri (Eylül 1919 Nisan 1920)”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: V, Sayı: 13, Ankara 1988, s. 223-236.;Enver Konukçu,, “Adapazarı Kaymakamı Tahir (1919-1920)”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: XIII, Sayı: 38, Ankara, Temmuz 1997, s. 521-538.

Ramazan Erhan GÜLLÜ