Aylık Kültür Dergisi

Kocaeli Yüksek Öğrenim Derneği tarafından hazırlanan, edebi yönü ağırlıklı aylık kültür dergisidir. İlk sayısı 1963 yılında çıkarılan ve satış fiyatı 1 tl olan derginin sorumlu müdürlüğünü Erol Ayanoğlu, yazı işleri müdürlüğünü ise Ergun Sertbaşak üstlenmiştir. Derginin ilk sayısına katkı sağlayanlar; Abidin Ötügen, Adnan Filiz, Sezai Bozdoğan, Muhittin Bakan, M. Aykut Deren, Yüksel Eyüboğlu, Ümit Erışık, Yekta G. Özden, Nazif Efe, Savaş Poyraz, Yaşar Özgüven, Tülay Çelebi, Ayşegül Tomurcuk, Cahit Batmaz, Yılmaz Zengin gibi şehrin etkin isimleridir.

Derginin çıkış amacı, şehirde eksikliği hissedilen bir açığı kapatmak, bir aydın sorumluluğu üstlenerek kültürün ve özgür düşüncenin gelişmesini sağlamaktır. Bu amaç ilk sayıda şöyle ifade edilmiştir: “Son yıllarda Türkiye fikir yönünden gelişiyor. Bunu küçük büyük yerleşme alanlarında bulunan aydınların çıkardıkları dergilerden anlıyoruz. Kültürün gelişmesine neden olacak en önemli araçlar dergi ve buna benzer yayın organlarıdır. Dergiler, öteden beri ortaçağ düşüncesinden kurtulamayan Türk ulusunun uyanması, kendisine gelmesi yönünden büyük bir sorumluluk taşıyor. Bu durum aydının ve kültürlü kişilerin elinden geldiğince yurduna, ulusuna bir şeyler kazandırma çabasının en açık kanıtlarıdır. Bir toplum içinde dergi ve buna benzer yayın organlarının çoğalması fikir özgürlüğü bakımından önemlidir. (...) Bugüne kadar İzmit, ne gibi bir sanat, kültür çalışmasını bağrında tomurcuklandırmış, sürekli kılmıştır? Teşebbüslerin sabun köpüğü gibi eriyip gittiği herkesin bildiği bir gerçektir. Biz bu geleneği yıkmak istiyoruz.”

İçeriğinde, hikâye, öykü, şiir ve tiyatro yazılarına yer verilen derginin rotası Mustafa Kemal Atatürk eksenlidir. Öyle ki dergide 5. sayıdan itibaren “Ayça Armağanı” adıyla bir makale yarışması düzenlendiği görülür. Yarışmaya katılacak makalenin konusu “Atatürk fikirleri” ve “Uygarlık veya Batılılaşma” olarak belirlenmiştir (Ayça, 1963-5). Derginin Kasım ayında Seçkin Badoğlu sorumluluğunda çıkarılan 9. sayısı da Mustafa Kemal Atatürk için özel olarak hazırlanmıştır. Bu sayıda dönemin İzmit Belediye Başkanı Leyla Atakan’ın “Atatürk ve Türk Kadını” adlı yazısına yer verilmiştir.

Her sayısında farklı bir kapak resmi ve desen ile çıkarılan derginin yalnızca içerik değil biçimsel olarak da estetik açıdan dikkat çektiği görülür. Buna rağmen derginin ömrü dernek bütçesinden kaynaklı sorunlar nedeniyle fazla uzun sürmemiştir; “Derneğimizin bütçesi, diğer geleneksel çalışmalarımız nedeni ile Ayça masraflarını kısa bir süre için karşılayamayacaktır. Bu cümleden olmak üzere, kısa bir süre yayın yaşamımızı durdurmak zorunda kaldığımız için üzgünüz. Okurlarımızdan özür dileriz. 1964 Mart ayında yeniden yayın yaşamımıza devam edeceğimizi umutla söyleyebiliriz.” Dergi, bu geçici olduğu düşünülen kapanışın ardından bir daha yayınlanmamıştır.

KAYNAKÇA

Ayça Dergisi, 1963-1; 1963-5; 1963-9.

Gülten MADENDAĞ