Yazar
2 Eylül 1929 tarihinde, Gönen’de (Balıkesir) doğan Şakir Balkı, öğrenimini İzmit Erkek Sanat Okulu’nda tamamlamıştır. Çocukluk yıllarından başlayarak bölgedeki fabrikalarda işçi olarak çalışan Balkı, SEKA Kâğıt Fabrikası’nda da mekanik atölye amiri olarak çalışmış ve buradan emekli olmuştur.
Balkı, yazarlık yaşamına 1952 yılında Demokrat Kocaeli gazetesinde yayınladığı yazı ile adım atmıştır. 1950’li ve 60’lı yıllarda Cumhuriyet gazetesinin yanı sıra, Akbaba, Dolmuş, Pazar ve Zübük dergilerinde mizah öyküleri yayınlanmıştır. Daha sonraki yıllarda romanlar da kaleme almış, Cumhuriyet gazetesinde Neler Yapmadık! (1974) ve Büyük Usturalar (1975) romanları tefrika edilmiştir. Aynı gazetenin Ciddiyet isimli mizah ekinde de yazıları yayınlanan Balkı, Öküzlük Üstüne Nutuk öyküsüyle 1979 yılında Akşehir Nasrettin Hoca Gülmece Öyküleri Yarışması’nda birincilik ödülüne layık görülmüştür.
Balkı yayınladığı mizah öyküleri ve romanlarının haricinde, İzmit tarihi üzerine de önemli eserler kaleme almıştır. Özellikle SEKA Kâğıt Fabrikası’nın Cumhuriyet tarihindeki yerini ve faaliyetlerinin sona erdirildiği döneme dek gerek ülke tarihi gerekse İzmit tarihi açısından arz ettiği tarihsel önemi ele aldığı Atatürk’ün Yaşamında İzmit İmgesi & SEKA’nın Trajik Sonu (2010) kitabı (SEKA’nın Trajik Sonu ayrı bir kitap halinde, 2012 yılında, KYÖD Yayınları tarafından basılmıştır) tarihsel ve otobiyografik üslubun iç içe geçtiği bir anlatı içerir. O Yılları Yaşamak (İzmit Sinemaları) (2001) kitabında ise İzmit’te sinemanın XX. yüzyılın başındaki başlangıcına ilişkin tarihsel sunumun yanı sıra, 1940’lı ve 50’li yıllardan itibaren yaklaşık 60 yıllık bir zaman dilimine yayılmış olan İzmit sinema kültürüne dair otobiyografik anekdotlara yer verir. İzmit tarihi üzerine kaleme aldığı bir diğer önemli çalışması İzmit’te Zaman: Kent Üzre Ol Vukuat-ı Hikayât’ta ise Balkı, Atatürk’ün İzmit Basın Toplantısı, SEKA Kâğıt Fabrikası ve yerli kâğıtçılığın başlangıcı, İzmit Tersanesi, İzmit Demiryolu İstasyonu, Ali Kemal Olayı ve Ahmet İhsan Tokgöz gibi tarihsel konulara değinir. Yine İzmit tarihini mercek altına aldığı Nicomedia’nın Büyülü Yüzü İzmit (1999) kitabında ise antik dönemde Kocaeli ve civarında kurulu olan Nicomedia kentine ve İzmit kent tarihinin ana hatlarına değinmiştir. İzmitli Üç Yazar (2004) kitabında İzmit kültür tarihinin önemli simalarından Naci Girginsoy, Avni Öztüre ve Metin Yüce’nin metinlerinden sunduğu pasajlar eşliğinde bu üç yazarı içeren hatıralarını sunmuştur. Agora’da Dans ve Düş (2005) kitabında ise yine İzmit’in Roma döneminden bu yana süregelen tarihçesini şiirsel bir üslupla işlemiştir. Otobiyografik bir yönü de olan Göçmen: Ah Balkanlar Vah Anadolu (2012) romanında bu kez göç hikayelerine odaklanan Balkı, göç olgusunun sosyal, kültürel ve psikolojik boyutlarını sade fakat etkileyici bir üslupla romanlaştırmıştır.
Balkı’nın özellikle İzmit tarihine ışık tutan tarihsel çalışmalarının ötesinde, roman ve öykü kitapları edebi açıdan değerli çalışmalardır. Daha önce Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilen Büyük Usturalar (1978) romanında, Aç Ayı Oynamaz (1980) öykü kitabında, Piliç Şermin’in Evi (1983) ve Şeytan Aletleri (1992) gülmece kitaplarında Balkı, genel surette büyük şehirli ve taşralı karakterlerin öyküsünde ülkenin siyasal ve sosyal sorunlarını tartışır. Yolsuzluk, kayırmacılık ve çıkarcılık eleştirilerinin odak noktasını teşkil eder.
Türkiye Yazarlar Sendikası üyeliği de bulunan Şakir Balkı, 27 Mayıs 2021 Perşembe günü, 92 yaşındayken İzmit’te vefat etmiş ve Bağçeşme Mezarlığı’na (İzmit) defnedilmişti.
KAYNAKÇA
“4 Gün Önce Eşini Kaybetmişti! Şakir Balkı Vefat Etti”, https:// ti-sakir-balki-vefat-etti, 27.05.2021 (Erişim Tarihi: 05.08.2021). “Şakir Balkı Vefat Etti!”, https://www.bagimsizkocaeli.com.tr/vefatlar/sakir-balki-vefat-etti-h62987.html, 27.05.2021 (Erişim Tarihi: 05.08.2021); “Şakir Balkı’ya Dair”, https://www.kocaeligazetesi.com. tr/haber/7249801/sakir-balkiya-dair, 02.06.2021 (Erişim Tarihi: 05.08.2021); Şakir Balkı, Aç Ayı Oynamaz, İstanbul: Tekin Yayınevi, 1980; Şakir Balkı, Agora’da Dans ve Düş (Şehr-i İzmit’e Dair), Kocaeli: İzmit Rotary Kulübü, 2005; Şakir Balkı, Atatürk’ün Yaşamında İzmit İmgesi & SEKA’nın Trajik Sonu, Kocaeli: Kocaeli Dökümantasyon Merkezi, 2010; Şakir Balkı, Büyük Usturalar, İstanbul: Tekin Yayınevi, 1978; Şakir Balkı, Göçmen: Ah Balkanlar Vah Anadolu, İstanbul: Gürer Yayınları, 2012; Şakir Balkı, İzmit’te Zaman: Kent Üzere Ol Vukuat-ı Hikayât, Kocaeli: İzmit Rotary Kulübü, 1995; Şakir Balkı, İzmitli Üç Yazar, Kocaeli: Kocaeli Ofset, 2004; Şakir Balkı, Nicomedia’nın Büyülü Yüzü İzmit, Kocaeli: İzmit Rotary Kulübü, 1999; Şakir Balkı, O Yılları Yaşamak (İzmit Sinemaları), Kocaeli: Kocaeli Dökümantasyon Merkezi, 2001; Şakir Balkı, Piliç Şermin’in Evi, İstanbul: Gür Yayınları, 1983; Şakir Balkı, SEKA’nın Trajik Sonu: Büyük Yıkım, Kocaeli: Kocaeli Yüksek Öğrenim Derneği Kültür Yayınları, 2012; Şakir Balkı, Şeytan Aletleri, İstanbul: Tekin Yayınevi, 1992; Kolektif, Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi – Cilt I, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010,ss. 173-174; M. Tanzer Ünal, “Şakir Balkı İçin…”, https://www.kocaeligazetesi.com.tr/makale/7244903/mtanzer-unal/sakir-balki-icin, 01.06.2021 (Erişim Tarihi: 05.08.2021).
Sinan VARDAR