Milletvekili, Sporcu, Asker

1923 yılında Ahmet Feridun ve Basiret Saadet çiftinin çocuğu olarak dünyaya geldi. İlk öğreniminin ardından başladığı askeri eğitimini Harp Akademisi’nden mezun olarak tamamladı. Burada aldığı kurmay eğitimi ile askeri kariyerinde Kurmay Yarbaylık rütbesine kadar yükseldi. İsmi klasik Arapça kaynaklarda ifade edildiği şekliyle Hâldan olmasına rağmen bu adın güncel kullanımı olan Haldun ile karıştırılarak kimi kaynaklarda yanlış kaydedilmiştir. Tam adı Süleyman Hâldan Kısayol şeklindedir.

Kısayol, yaşamı boyunca askerlik mesleğinin yanında sporcu kimliğini de korumuştur. Askerlik yılları içinde Harbiye ve Topçu Okulu Futbol takımlarında daha sonra ise İzmir Kayagücü Futbol takımında yeşil sahalarda ter dökmüştür. Aktif futbol yaşamı son bulduğunda bu spor dalından uzaklaşmayarak lisanslı futbol hakemliğine yönelmiştir.

27 Mayıs 1960 tarihinde gerçekleşen askeri darbenin ardından 15 Ekim 1961’de yapılan seçimler sonunda TBMM XII. dönem Kocaeli Milletvekili olmuştur. Böylelikle başlayan siyasi yaşamında Cemal Babaç, Süreyya Sofuoğlu ile birlikte Adalet Partisi milletvekili olarak Kocaeli’ni Türkiye Millet Meclisi’nde temsil etmiştir. Bu seçimlerde Adalet Partisi, Hâldan Kısayol ve arkadaşlarının gayretleri ile Kocaeli’de %44,8 oy alarak birinci parti çıkmıştır. Parlamentodaki mesaisi boyunca hitabet yeteneğinin de yardımıyla oldukça aktif bir görünüm sergileyerek askeri, bölgesel, toplumsal ve ulusal meselelerde meclis oturumlarına etkin katılım sağlamıştır. En dikkat çekici çalışmalarından biri askeri darbenin etkilerinin sürdüğü günlerde meclis genel kurulunun duvarına “Hakimiyet Milletindir” ibaresinin yazdırılması konusunda olmuştur. Bu konuda yaptığı teklifin ardından Meclis oturumlarında bu konunun ısrarlı bir takipçisi olduğu görülmektedir. Kısayol’un Kocaeli ile ilgili meclis gündemine taşıdığı konular arasında askeri darbe sonrasında işerine son verilen bazı Seka Kağıt Fabrikası çalışanlarının görevlerine döndürülmesi ve Kaynarca ilçesinin Sakarya’ya bağlanması gibi meseleler bulunmaktadır. Ancak bu faaliyetlerinin yanında Savunma Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı bütçeleri gibi mali konularda söz almıştır. Meclis çalışmalarının esas ekseninin toplumsal meseleler olduğu görülmektedir. Silahlı Kuvvetlerde görevli muvazzaf tabip, diş tabibi ve eczacılara tazminat verilmesi hakkında Kanun tasarısı; Devlet memurları aylıklarının tevhit ve teadülüne dair olan 3656 Sayılı Kanun; Nakil vasıtalarında emeklilere yapılacak tenzilât yapılması; ceza evleri müdür ve memurlarına daha iyi vazife görmelerini teşvik bakımından, hizmet zammı ve tazminat verilmesi; Ücretleri ve ticari kazançları götürü usulde tespit olunan mükelleflere ait matrahların yeniden gözden geçirilmesi hakkındaki kanun tasarısı; Bursa vilâyeti ve civarına yağan şiddetli yağmurların meydana getirdiği büyük sellerin sebep olduğu zararlara Hükümetin acilen yardım elini uzatması ve bundan böyle bu gibi afetlere karşı önceden tedbir alınması; Amerika’dan ithal edilecek 33 dizel elektrik lokomotifinin ihalesi; Almanya’da çalışan işçilerin radyodan istifadesinin sağlanması, din adamı temini, kadın işçilerin, bazı kötü davranışları karşısında çalışma Bakanlığınca tedbir alınması ve oradaki işçilerin seçimlere iştirakleri için çare aranması; Silahlı Kuvvetlerde görevli muvazzaf tabip, diş tabibi ve eczacılara tazminat verilmesi hakkında Kanun tasarısı; Nöbetçi memurluğu kurulması ve olağanüstü hal tatbikatlarında mesainin 24 saat devamını sağlayan kanun tasarısı Hâldan Kısayol’un meclis oturumlarındaki çalışmaları arasında bulunmaktadır. Orta seviyede Fransızca bilen Kısayol, evli ve iki çocuk babasıydı. 22 Haziran 2008 tarihinde vefat etti.

KAYNAKÇA

TBMM Albümü 1920-2010, Cilt: II 1950-1980, Ed. Prof. Dr. Mehmet Seyidanlıoğlu; Fahri Bakırcı, TBMM Genel Kurulu’ndaki Yerleşik Uygulamalar, TBMM Basımevi, Ankara 2015; Nurettin Gülmez, “Çok Partili Hayat Döneminde TBMM’deki Kocaeli Milletvekilleri Üzerine Bir Analiz (1946-2015)”, Süleyman Paşa ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu-III, Kocaeli Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Yayınları, No: 38, 2017, s. 1263-1306; Tunca özgişi, Türk Parlamento Tarihinde Çift Meclis: Cumhuriyet Senatosu Örneği (1960-1980), İstanbul Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 2011.

Serkan YAZICI